رضا پاکدامن / کارشناس حقوق انرژی
- یکی از مباحث مهم درباره شرکت ها در جهان، ارزش آنها در بازار به شمار می آید، شاخص های متعددی در تعیین ارزش یک شرکت تاثیرگذار است که یکی از این شاخص ها علامت تجاری (برند) به عنوان یکی از حقوق دارایی فکری ثبت شده و تحت حمایت قانونی است.
-
متاسفانه در کشور ما بیشتر شرکتهای صنعتی به برند و در کل، حقوق دارایی فکری خود به عنوان جزئی از دارایی شرکت توجه ندارند و حتی در فهرست دارایی مشهورترین شرکتهای صنعتی، این دارایی ناملموس اما با قدرت تاثیرگذاری اقتصادی بالا مشاهده نمی شود.
در صنعت نفت جهان، توجه به برند و افزایش ارزش آن مورد توجه جدی شرکتهای نفتی است زیرا در چارچوب فعالیت شرکتها منطبق با «اصول بازرگانی»، موضوع های محوری به جنبه های فنی از قبیل میزان ذخایر مخزن و اکتشاف، توسعه، تولید و … محدود نشده و همه جنبه های تاثیرگذار بر افزایش کارایی و سوددهی ازجمله برند شرکت مورد توجه جدی بوده است و حتی به عنوان خط قرمز تلقی می شود.
هم اکنون میان شرکتهای فعال در صنعت نفت و گاز، برند شرکت انگلیسی-هلندی شل با ارزش ٣٢ میلیارد دلار، با ارزش ترین برند شرکت نفتی به شمار می آید.
پس از شل، برند شرکتهای پتروچاینا با ارزش (٢٠میلیارد دلار)، سینوپک با ارزش (٢٠میلیارد دلار)، اکسون موبیل آمریکا با ارزش (١٩میلیارد دلار)، شورون آمریکا با ارزش (١٨میلیارد دلار)، بی پی انگلیس با ارزش ( ١٧میلیارد دلار)، توتال فرانسه با ارزش (١٥ میلیارد دلار)، پتروناس مالزی با ارزش (١٠میلیارد دلار) ، انی ایتالیا با ارزش (٩میلیارد دلار) و استات اویل با ارزش (هفت میلیارد دلار) رتبه های دوم تا دهم ارزشمندترین برندهای تجاری میان شرکتهای نفتی جهان را در اختیار دارند.
از ارقام و رتبه های یاد شده چند نتیجه می توان گرفت:
نخست) رویکرد شرکتهای نفتی چینی در قبال «برند» و جایگاه آنها در این رتبه بندی نیز حائز اهمیت است.
ارزش برند شرکت پتروچاینا میان ٥٠٠ شرکت جهان (شامل همه حوزه های تجاری) در سال ٢٠٠٩، در رتبه ٢٠٩ قرار داشت که با هدف‌گذاری و برنامه ریزی این رتبه در سال ٢٠١٦ به رتبه ٤٢ در کل شرکتها و رتبه دوم در کل شرکتهای نفتی جهان ارتقا یافته است.
شرکت دیگر چینی، سینوپک نیز همین مسیر جهشی را ادامه داده است.
ارزش برند شرکت سینوپک میان ٥٠٠ شرکت جهان (شامل همه حوزه های تجاری) در سال ٢٠٠٩، در رتبه ١٨٦ قرار داشت، از این رو شرکت یادشده با جهش خیره کننده، ارزش برند خود را ظرف کمتر از ٦ سال در سال ٢٠١٦ به رتبه ٤٢ در کل شرکتها و رتبه سوم در شرکتهای نفتی جهان ارتقا داده است.
توجه فوق العاده شرکتهای نفتی چینی به افزایش ارزش برند خود در بازارهای جهانی همسو با سیاست کلی اقتصادی این کشور سوسیالیست با قواعد تجارت بین الملل است.
دوم) حضور شرکتهای نفتی از کشورهای چین، مالزی ، روسیه و هند در فهرست شرکتهای دارای برند ارزشگذاری شده، نمایانگر فراگیری این رویه در اداره شرکتهای نفتی در جهان بوده و توجه این گروه از شرکت ها تنها به مباحث فنی و تولیدی و… محدود نشده است، بلکه مباحث بازرگانی نیز جایگاه مهمی در حیطه فعالیتهای شرکتهای بزرگ و حتی متوسط نفتی دارد.
خوشبختانه در اساسنامه پیشین و کنونی مصوب ١٣٩٤ شرکت ملی نفت ایران نیز کلید واژه «مطابق با اصول و قواعد بازرگانی اداره می شود» مورد تصریح قرار گرفته است که باید مبنای اداره صنعت نفت کشور در همه ابعاد فن ، اقتصادی و حقوقی قرار گیرد.
