تعداد اختراع ثبت شده ازسوی شهروندان و شرکت‌های یک کشور، به نوعی شاخص نوآوری و عمق دستاوردهای فناورانه آن کشور به شمار می‌رود. همچنین ثبت اختراع، شاخصی کلیدی برای سنجش رقابت پذیری فناورانه یک کشور است؛ به طوری که پژوهش‌ها نشان داده است رابطه معناداری میان ثبت اختراعات کشورها و توفیق‌های فناورانه و اقتصادی آنها […]
- تعداد اختراع ثبت شده ازسوی شهروندان و شرکت‌های یک کشور، به نوعی شاخص نوآوری و عمق دستاوردهای فناورانه آن کشور به شمار می‌رود. همچنین ثبت اختراع، شاخصی کلیدی برای سنجش رقابت پذیری فناورانه یک کشور است؛ به طوری که پژوهش‌ها نشان داده است رابطه معناداری میان ثبت اختراعات کشورها و توفیق‌های فناورانه و اقتصادی آنها وجود دارد.
-
امروزه بخش عمده رقابت در حوزه فناوری با اتکا به خلق و تجاری‌سازی انواع دارایی‌های فکری انجام می‌شود. به عبارت دیگر، این دارایی‌ها و دسترسی انحصاری به آنها، کلید کسب مزیت رقابتی در حوزه فناوری است. در این میان، ثبت اختراع اهمیت ویژه‌ای می‌یابد و پایش فعالیت رقبا در حوزه ثبت اختراع، تا حدودی می‌تواند امکان تحلیل نسبت به وضعیت آتی رقابت در حوزه فناوری را فراهم کند.
وضع ثبت اختراع کشورهای خاورمیانه در آمریکا
کشور ایالات متحده آمریکا دارای یکی از قدیمی‌ترین و بهترین نظام‌های ثبت اختراع در سطح جهان است و یکی از جذاب‌ترین بازارهای فناوری‌های نوین را در اختیار دارد. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌های غیرآمریکایی نسبت به ثبت اختراعات خود در این کشور اقدام می‌کنند. این ویژگی در کنار دسترسی مناسب به اطلاعات اختراع‌های ثبت شده در آمریکا سبب شده ثبت اختراع در این کشور، گاه به عنوان یک شاخص در ارزیابی عملکرد نوآورانه شرکت‌ها و کشورهای مختلف مورد استفاده و استناد قرار گیرد.
بر اساس گزارشی که در شماره اخیر پیک پژوهشگاه صنعت نفت منتشر شده است، بررسی عملکرد پنجساله کشورهای پیشرو خاورمیانه در زمینه ثبت اختراع از سال ٢٠٠٩ تا سال ٢٠١٤ در آمریکا نشان می‌دهد، فلسطین اشغالی حائز رتبه اول است و کشورهای ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار دارند. ایران در این میان با ثبت ٢٤٣ اختراع در پنج سال، رتبه هشت را به خود اختصاص داده است.
ترکیه
ترکیه با ثبت بیش از سه هزار اختراع در آمریکا در رده دوم کشورهای منطقه قرار دارد. محصولات فلزی، کشاورزی و خودرو حوزه‌هایی است که بیشترین سرمایه گذاری پژوهش و توسعه در این کشور را به خود اختصاص داده اند.
سازمان های برخوردار از بیشترین اختراعات در ترکیه به ترتیب عبارتند از شرکت آرچلیک، شرکت مهموت و شرکت وستل که شرکت آرچلیک به دلیل فعالیت در حوزه‌های الکترونیک و لوازم خانگی مشهور است و با ثبت بیش از ٧٠٠ اختراع در پنج سال مورد نظر پیشتاز ثبت اختراع در ترکیه به شمار می رود و در جایگاه دوم نیز شرکت مهموت قرار دارد که ١٢٤ اختراع بیشتر در حوزه محصولات دارویی به ثبت رسانده است.
عربستان
پژوهش های عربستان سعودی بیشتر بر تولید نفت و پتروشیمی متمرکز است. سه مالک برتر ثبت اختراع در عربستان سعودی عبارتند از شرکت نفت و گاز آرامکو، دانشگاه ملک فهد و شرکت صنایع پایه سعودی. آرامکو با ثبت ٤٢٥ اختراع در صدر قرار دارد. این شرکت اصلی ترین شرکت نفت عربستان است و دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد حدود ٤٠٠ اختراع در پنج سال گذشته به ثبت رسانده است.
امارات متحده عربی
امارات متحده عربی بر پایه گزارش های بانک جهانی، از کشورهای پیشرفته در حوزه فعالیت های دیجیتالی قرار دارد و کمترین فعالیت‌های اداری کاغذی را در این کشور می توان شاهد بود. این کشور با ثبت ٥٠٨ اختراع در رده چهارم ثبت اختراع در میان کشورهای منطقه قرار دارد.
سازمان های برخوردار از بیشترین اختراعات در کشور امارات متحده عربی عبارتند از شرکت ارتباطات و مخابرات امارات، دانشگاه علم، فناوری و پژوهش خلیفه و شرکت مخابرات انگلستان. شرکت ارتباطات و مخابرات امارات که به ارائه خدمات ارتباطی و تصویری می‌پردازد با ثبت ٤٠ اختراع در صدر است و دانشگاه علم، فناوری و پژوهش خلیفه که در سال ٢٠٠٧ تاسیس شده است، با ثبت ٣٤ اختراع در جایگاه دوم است.
قبرس
بر خلاف فلسطین اشغالی و عربستان سعودی، پژوهش و توسعه جایگاه مهمی در قبرس ندارد و تنها ٠,٥ درصد از درآمد ناخالص این کشور به این موضوع اختصاص می‌یابد.
سه مالک برتر اختراع در این کشور عبارتند از شرکت اسکامبیا، بیت دیفندر و موبیل‌آی. بیشترین ثبت اختراع از طریق هولدینگ اسکامبیا (Scambia) با ٢٥ اختراع ثبت شده است. این شرکت برپایه اعطای حق امتیاز دارایی‌های فکری شکل گرفته است. دومین شرکت بیت دیفندر (Bitdefender IPR Management ) است که ٢١ اختراع ثبت شده دارد. این شرکت نیز در زمینه مدیریت حقوق مالکیت فکری فعال است.
ایران
ایران در رتبه هشتم ثبت اختراع در امریکا در میان کشورهای منطقه قرار دارد و بیشتر فعالیت‌های ایران در این حوزه به محصولات نفت و پتروشیمی مرتبط است.
در این میان، پژوهشگاه صنعت نفت با ثبت ٣٠ اختراع و با اختلاف چشمگیری نسبت به دیگر شرکت‌ها و مراکز پژوهشی در زمینه ثبت اختراع در جایگاه نخست قرار دارد. این مرکز پژوهشی در سال ١٣٣٨ تاسیس شده و هدف اولیه آن، پژوهش در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است. انستیتو پاستور ایران در جایگاه دوم قرار دارد. این موسسه پژوهشی، تولیدی و آموزشی با هدف کمک به تامین بهداشت و سلامت جامعه در سال ١٢٩٩ تاسیس شده است. انجام پژوهش‌های بنیادی و کابردی در زمینه تشخیص بیماری‌های مختلف و ارائه روش‌های کنترل، انجام پژوهش بنیادی و کاربردی در مورد ساخت محصولات بیولوژیک و آزمایشگاهی و پرورش حیوانات آزمایشگاهی و انجام پژوهش در زمینه علوم پایه پزشکی، محور فعالیت این موسسه است. در جایگاه سوم نیز شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به نمایندگی از شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قرار دارد.
