قرعه صد و هفتادمین نشست اوپک به الجزیره افتاد

پیش از برگزای نشست ١٦٩ سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) بود که برخی کارشناسان به مرگ این نهاد بین المللی و خنثی بودن این سازمان در بازارهای جهانی نفت خام اشاره می کردند اما در نشست خردادماه اعضای اوپک در نخستین گام با اجماع بر سر انتخاب دبیرکل جدید خلاف این موضوع را ثابت کردند.

تهران و ریاض که سلایق متفاوت خود را در نشست ١٦٩ کنار گذاشتند و توانستند سرانجام با دیگر اعضای اوپک بر سر انتخاب دبیرکل جدید این سازمان به اجماع برسند، در نشست هفته گذشته در الجزایر  هم بار دیگر ثابت کردند که اوپک همچنان زنده است.

اظهار نظر وزیر انرژی عربستان در نشست ١٦٩، درباره بازار نفت مبنی بر این که «به هیچ عنوان به بازار نفت شوک وارد نمی کنیم»، بر قیمت نفت اثر مثبت داشت و سبب شد قیمت این کالای راهبردی به ٥٠ دلار نزدیک شود.

این بار ماحصل نشست الجزایر عبور قیمت نفت از سطح ٥٠ دلار برای هر بشکه بود زیرا در عین حالی که ایران از موضع خود برای افزایش سقف تولید کوتاه نیامد، ١٤ عضو اوپک بر سر کاهش روزانه ٧٠٠ هزار بشکه ای از تولید اوپک و تعیین سقف تولید روزانه ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه ای تا ٣٣ میلون بشکه به توافق رسیدند.

به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، از زمان نشست دوحه با حضور کشورهای عضو و غیرعضو اوپک که فوریه امسال برگزار شد، بسیاری اصرار داشتند ایران تولید خود را افزایش ندهد و یا کم کند که با مقاومت و پافشاری ما این‌گونه نشد.

چگونگی تغییر مواضع عربستان در برابر ایران

تا چندی پیش گمانه زنی‌های مختلف حاکی از آن بود که عربستان دیگر نیازی به اوپک ندارد، اما به نظر می رسد عربستان هنوز برای بازار نفت و شیل اویل نیازمند جایگاه خود در این نهاد بین المللی تاثیر گذار در بازار نفت است.

این مسئله زمانی جدی شد که هفته گذشته، وزیر انرژی عربستان، در حاشیه پانزدهمین نشست وزارتی مجمع بین‌المللی انرژی در الجزایر، موضعی منعطف‌تر نسبت به گذشته اتخاذ کرد و گفت: ایران، لیبی و نیجریه باید بتوانند با حداکثر ظرفیت معقول خود تولید کنند.

وی تصریح کرد: شکاف میان کشورهای عضو اوپک درباره سطح مطلوب برای تثبیت عرضه نفت، کمتر می‌شود؛ دیدگاه‌ها در حال نزدیک شدن به یکدیگر است.

وزیر نفت ایران هم در پاسخ به این پرسش که عربستان چگونه حاضر به تغییر موضع خود نسبت به ایران شد و آیا واقعا می خواهد تولید خود را کاهش دهد؟ گفت: بله، فکر می کنم عربستان آمادگی دارد تولید خود را کم کند اما این‌که به چه دلیل به این تصمیم رسید بخشی از آن اقتصادی و بخشی سیاسی است.

یک تصمیم استثنایی

اعضای اوپک سرانجام در نشستی که نخست با عنوان مشورتی آغاز شد و در ادامه به نشست ١٧٠ فوق العاده اوپک بدل شد به توافق دست یافتند که به گفته زنگنه در دو سال و نیم گذشته استثنایی بوده و در یک نشست تاریخی به دست آمده است.

وزیر نفت در این باره می گوید: «اوپک پس از دو سال و نیم برای مدیریت بازار به اجماع رسید. وزیران نفت و انرژی کشورهای عضو اوپک تصمیم گرفتند به پیشنهاد دبیرخانه اوپک، تولید این سازمان را تا سقف تولید ٣٢.٥ تا ٣٣ میلیون بشکه در روز تعیین کنند و دبیرخانه موظف شد با مشورت اعضا، سهم تولید کشورها را پیشنهاد کند.»

البته قرار است به منظور افزایش نظم و ثبات بازار نفت، دبیرخانه اوپک به رایزنی با کشورهای غیر عضو اوپک نیز ادامه دهد.

به ظاهر تعدادی از کشوهای غیرعضو اوپک به‌ویژه روسیه برای همکاری با اوپک اعلام آمادگی کرده اند.

به گفته زنگنه، در جلسه ای که با وزیران نفت و انرژی قطر، الجزایر و ونزوئلا برگزار شد، این کشورها اعلام آمادگی کرده اند که با تصمیم‌های اوپک همراهی کنند.

همچنین قرار شده یک کارگروه سطح بالا تخصصی اوپک افزون بر بررسی سهم هر یک اعضا در کاهش تولید اوپک با کشورهای غیرعضو اوپکی نشست‌هایی داشته باشد که آنها را تشویق به همراهی کند و تعهدها را مشخص کند و بر رعایت آنها نظارت داشته باشد.

نشست ١٧١ اوپک چه خواهد شد

صد و هفتادو یکمین نشست عادی وزیران نفت و انرژی اوپک با هدف همیشگی خود و به منظور بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت خام، بررسی گزارش‌های دبیرخانه و تعیین سیاست های تولید، ٣٠ نوامبر امسال (١٠ آذرماه) با حضور ١٤ عضو این سازمان در وین اتریش برگزار خواهد شد.

البته قرار است کارگروه سطح بالای متشکل از اعضای اوپک نتایج بررسی‌های خود را به نشست عادی وزیران نفت و انرژی اوپک در ماه نوامبر ارائه دهد.

بر پایه این گزارش هم اکنون ١٤ عضو اوپک روزانه ٣٣ میلیون و ٢٤٠ هزار بشکه نفت خام تولید می کنند که بر اساس تصمیم اخیر قرار است ٧٠٠ هزار بشکه از آن کاهش یابد.

اگر کشورهای غیرعضو اوپک نیز همراهی کنند و روزانه ٣٠٠ هزار بشکه از تولید نفت خود بکاهند، می توان امیدوار بود که با این کاهش یک میلیون بشکه ای، اندکی از حجم بالای ذخیره سازی‌های نفت خام و مازاد عرضه موجود در بازار کاسته شود و این شرایط به بهبود بازار نفت و کاهش نوسان قیمت‌ها کمک کند.

بازار نفت که از همان ثانیه‌های نخست به تصمیم اوپک واکنش نشان داد و قیمت نفت را به بیش از دو دلار برای هر بشکه افزایش داد، زمانی‌که همراهی همه تولیدکنندگان عضو و غیرعضو  اوپک را داشته باشد، بدون شک به آرامش بیشتری دست خواهد یافت.

زنگنه هم در این باره گفته است: «این اثر روانی تصمیم اوپک بود و زمانی که اعضای این سازمان در عمل از تولید خود بکاهند این اثر بیشتر می شود، به‌ویژه که گزارش ها نشان می دهد سطح ذخیره سازی‌های نفت و فرآورده های نفتی آمریکا روند کاهشی گرفته است و این به نفع تولیدکنندگان و در دراز مدت به نفع مصرف کنندگان هم خواهد بود.»