زنگ خطر برای جامعه/ وضعیت و علل تکان دهنده اعتیاد زنان

گروه اجتماعی – قبح مصرف دخانیات و قلیان برای بانوان شکسته است، واقعیت اینست وسعت و ماهیت سوءمصرف مواد و اعتیاد در زنان کشورمان کم‌تر شناخته شده است و به همین دلیل آمار درستی از زنان معتاد در دست نیست ولی با این وجود آمارهای در دسترس می گوید در دهه گذشته تعداد خانم های معتاد افزایش چشمگیری داشته است.

به گزارش خبرگزاری «یوپنا»، اگرچه باور عمومی در سالیان گذشته از مصرف موادمخدر و حتی سیگار و قلیان بر این بود که استعمال هر گونه مواد اعتیادآوری مختص مردان است، اما در چندین سال گذشته گرایش زنان و دختران به مصرف سیگار، فلیان و سپس مواد مخدر صنعتی و سنتی سیر صعودی تکان دهنده ای را طی کرده است.

اعتیاد خانمان سوز است و اعتیاد بانوان خانواده سوز؛ زنانی که معتاد می شوند، یا مادر هستند یا قرار است مادران آینده باشند و خود باید در مرکز کانون تربیت خانواده ها قرار گیرند اما اگر درگیر اعتیاد شوند، بی شک بنیانی برای خانواده و به تبع آن جامعه نمی ماند.

اعتیاد در زنان می تواند اثرات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که علاوه بر تحت تاثیر قرار گرفتن زندگی خود فرد، خانواده و اجتماع، به طور گسترده نسل فعلی و حتی نسل آینده ما را مورد تهدید قرار دهد. برخی از زنان بخاطر بدست آوردن زیبایی ظاهری در دام اعتیاد می افتند و شرایط اسفناکی را در طول زمان برای خود رقم می زنند.

آمارها نشان می دهد که گرایش زنان به مواد مخدر نسبت به مردان بیشتر است و از ۴/۵ درصد در سال ۸۵ به ۹/۵ درصد در سال ۹۰ افزایش یافته است و روز به روز این وضعیت نیز بدتر می شود.

عوامل گرایش زنان به اعتیاد

اعتیاد در واقع عادت کردن به رفتاری است که افراد با توجه به تکرار آن رفتار عادتشان می شود. یکی از مشکلات عمده ای که تمام جوامع با آن روبرو هستند، اعتیاد در زنان است.

دو دلیل عمده برای اعتیاد زنان برشمرده می شود؛ برخی از زنان به علت فریب خوردن و یا اجبار می‌خواهند وفاداری و علاقه به مرد مورد نظر خود را اثبات کنند و به همین علت به اعتیاد روی می‌آورند. علت بعدی هم وجود باوری دروغین مبنی بر این است که مواد مخدر صنعتی و روانگردان اعتیاد آور نیست و زیبایی بوجود می آورد.

به احتمال بسیار قوی یکی از مهمترین دلایل اعتیاد زنان به دلیل نگاهی است که در جامعه القاء می‌شود چون بسیاری از زنان به منظور لاغری، تناسب اندام، زیبایی و شفافیت پوست از شیشه و مفامفتامین‌ها استفاده می‌کنند و به مرور زمان نسبت به مصرف آن معتاد می‌شوند زیرا حتی برخی از آنان سیگار نیز نمی‌کشند.

عوامل متعدد دیگری که باعث گرایش اعتیاد در زنان می شود؛ یکی این است که موادی مثل سیگار و قلیان که به عنوان پله اول به اعتیادهای سنگین است در بین خانم ها به راحتی رواج پیدا می کند و حتی به نظر می رسد خانواده ها نسبت به این مسئله حساسیت کمتری از خود نشان می دهند.

بنا بر گزارشات اعلام شده بیش از ۹۴ درصد کسانی که اعتیاد دارند، اعتیادشان با سیگار و دخانیات شروع شده است و این می تواند زمینه ساز اعتیاد شود. از طرفی متاسفانه می بینیم که خانم ها برای اینکه خودشان را روشنفکر جلوه دهند وقتی در چنین شرایط خاصی قرار می گیرند و در شب نشینی ها یا مواردی از این دست تن به مصرف این مواد می دهند.

یکی دیگر از دلایل، تاثیرات سوء ماهواره و برنامه های آموزشی است. از دلایل دیگر روی آوری به اعتیاد می توان به داشتن دوستان ناسالم، خانواده از هم پاشیده و متزلزل، بیکاری و اشتغال کاذب، سابقه اعتیاد در خانواده و … نام برد.

 از جمله علل عمده گرایش زنان به مواد مخدر را کمبودهای عاطفی عنوان می توان دانست. برخی از زنان نیز به علت عدم آگاهی از پیامدهای مصرف مواد به دنبال زیبایی و لاغری هستند که در دام اعتیاد و روان‌گردان‌ها گرفتار می‌شوند.

از طرفی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی در بازدید از یک مرکز اقامتی میان مدت ترک اعتیاد زنان از زنانه شدن اعتیاد بیان داشت: «۱۱۴۲ مرکز ترک اعتیاد در کشور وجود دارد که در این بین ۹۳ مرکز و تیم درمانی آن مخصوص زنان است که ۴۱ هزار و ۶۸۵ زن تحت پوشش این مراکز هستند.نسبت تعداد زنان معتاد به این مراکز به مردان حدود ۱۰ درصد است که این رقم را می‌توان به کل جامعه تعمیم داد».

وی به معضل افراد بهبود یافته نیز اشاره کرد و گفت: وقتی فرد معتاد به خصوص زن معتاد مرحله سخت ترک اعتیاد را پشت سر می‌گذارد و از مراکز بیرون می‌آیند مجددا احساس تنهایی شدید کرده و باید در این دوره مراکز مشاوره خود را به طور گسترده‌ای تقویت کنیم، زیرا بیشترین مساله‌ای که باعث حل بحران در این افراد می‌شود، هم صحبتی و قرار گرفتن آنها در اجتماع است.

همچنین پرینازفاتح پور، روانپزشک در مورد اعتیاد زنان گفت: زنان به دو علت در باتلاق اعتیاد سقوط می‌کنند یکی به خاطر اثبات وفاداری و علاقه به مرد مورد نظرشان که ناشی از فریب خوردن و اجبار است و یا با این باور دروغ که موادمخدر صنعتی و روانگردان اعتیاد ندارد به دام اعتیاد گرفتار می‌شوند. در این میان هم بعضی از مردان برای سوءاستفاده در توزیع و فروش مواد مخدر آنها را به تار عنکبوتی خود می کشند.

از سوی دیگر کنجکاوی و خودبزرگ نمایی برای عقب نماندن از غافله دوستان از علل دیگر بروز اعتیاد در زنان است.

اثرات منفی که اعتیاد در زنان بر محیط خانواده و جامعه دارد

پرواضح است که اعتیاد به مواد مخدر چه در محیط خانواده و چه در جامعه اثرات منفی در بر دارد. در محیط خانواده می توان گفت که نخستین و عمده ترین تاثیر بر روی تربیت فرزندان و مشوش شدن سیستم خانواده است. زن بنیان یک خانواده است و وقتی زن در یک خانواده دچار اعتیاد می شود ارکان آن خانواده سست و ناپایدار شده و  از هم پاشیده می شود و در نتیجه فرزندان آن خانواده نیز علی الخصوص دختران خانواده به تبعیت از مهربان ترین عضو خانواده یعنی مادر، به دلیل الگو و نقش تربیتی که مادر در خانواده دارد، دچار انحرافات و مسائل و پیامدهای جبران ناپذیری می شوند.

در محیط جامعه هم شاهد تبعاتی در مقیاس بزرگ تر هستیم. درصد بالایی از این افراد باهوشند و دارای شغل های مختلف هستند و از دست دادن شغل به دلیل اعتیاد می تواند فقر بیشتری به وجود آورد و این افراد به کارهای زشت و فحشا روی آورند.

با توجه به دستگاه عصبی و فیزیکی زنان، مواد مخدر صناعی و روانگردان‌ها تا شش برابر مردان بر روی آنان اثر منفی دارد و در مدت کوتاه زنان را دچار پیری زودرس، یائسگی و مرگ ناخواسته می‌کند. بسیاری از زنان به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از عواقب اعتیاد به مصرف مواد روی می‌آورند، آنان در بار اول مصرف، احساس شادی و خوشایند کاذبی را می‌کنند و این باعث می‌شود که در روزهای دیگر مقدار بیشتری از مواد را مصرف کنند.

راهکارهایی برای پیشگیری از اعتیاد زنان

برای پیشگیری از اعتیاد بانوان می توان راهکارهایی را ارائه داد. نخست باید از خانواده ها شروع شود و اینکه به فرزندانمان هنر «نه گفتن» را یاد بدهیم. از طرف دیگر بالا بردن عزت نفس در فرزندانمان است که باید انجام شود.

بسیاری از زنان به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از عواقب اعتیاد، به مصرف مواد روی می آورند، آنان در بار نخست مصرف، احساس شادی و خوشایند کاذبی می‌کنند و این موضوع، باعث می‌شود که در روزهای دیگر مقدار بیشتری از مواد را مصرف کنند.

قرار دادن الگوی مناسب رفتاری، اخلاقی و معنوی بخشی از وظیفه والدین است و البته بخشی دیگر بر عهده ارگان هایی مثل صدا و سیماست که باید الگوهایی از این دست را تولید کنند.

عمدتا این افراد در دوره نوجوانی و جوانی به سمت مواد مخدر گرایش دارند و حتی در دوره های ورود به دانشگاه گرایش ها بیشتر می شود؛ یکی از دلایلش این است که کنترل خانواده ها کمتر می شود و این ذهنیت که فرزند ما دانشگاه می رود و دیگر عاقل شده ذهنیت غلطی است- البته اینکه همیشه او را تحت کنترل داشته باشند و استقلال او را به رسمیت نشناسند هم رویه غلطی است. در آن دوران والدین به یک باره فرزند خود را رها می کنند و بعضا اگر کنار خانواده هم نباشد و برای تحصیل به شهر یا استان دیگری برود مشکل بیشتر از پیش خودش را نشان خواهدداد.

راهکار هم این است که ارتباط عاطفی و احساسی باید در بین اعضای خانواده نزدیک و صمیمی باشد که فرزند کوچک ترین مسائل را با والدین درمیان بگذارد تا والدین براساس آن تصمیمی درست اتخاذ نمایند.