رئیس جمهور گفت:نظارت و بازرسی از وظایف مهم‌شان ترمیم سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی است اگر تخلف، انحراف و جرم بزرگی رخ می‌دهد و مردم احساس کنند تخلف یک مجوعه بوده نه فرد باید برای مردم توضیح داده شود تا مشکل در اعتماد عمومی را ترمیم کنیم.
به گزارش یوپنا، حجت الاسلام حسن روحانی روز چهارشنبه در نشست تخصصی جامعه نظارت و بازرسی دولت که در محل سالن اجلاس سران تهران برگزار شد، گفت: مساله نظارت و بازرسی در نظام جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت ویژه‌ای است. اساسا اگر هرگونه اختیار و قدرت در یک نظام، توام با نوعی بازرسی و نظارت نباشد، احتمال انحراف و فساد در آن بسیار زیاد است.
وی افزود: گرچه در فرهنگ اسلام یک بخشی از کنترل قدرت، کنترل داخلی انسان هاست که به نام تقوی می‌نامیم. تقوی همان قدرت و توانی است در نهاد یک انسان که بشر را از انحراف و خطا باز می‌دارد.
رئیس جمهوری ادامه داد: تقوی یعنی نگهدارنده؛ متقی کسی است که دارای توانمندی نفسانی و قدرتی در درون است که می‌تواند او را از انحراف و خطا بازدارد. در آیات قرآن مجید و روایات ما نیز بسیاری از عبادات و اعمال به دلیل تقویت قدرت واقعی تقوی در نهاد انسان بوده است.
رئیس جمهور با برشمردن دستگاه های نظارتی و بیان لزوم وجود آن ها افزود: دستگاه هایی از قبیل وزارت اطلاعات بر دستگاه اجرایی نوعی نظارت دارند علاوه بر این که هر ارگان و دستگاه اجرایی برای خود بازرسی هایی دارد و در راس آن هم در دستگاه ریاست جمهوری دفتر بازرسی ویژه وجود دارد.
روحانی گفت: در دستگاه قضایی هم دستگاه های نظارتی وجود دارد، از سازمان بازرسی گرفته تا دیوان عدالت اداری و بقیه دستگاه های قضایی؛ کلا قوه قضاییه یک نوع نظارتی را بر امور در بخش اجرا و بخش های دیگر برعهده دارد.
او خاطر نشان کرد: مجلس یکی از وظایفش نظارت است .مجلس طبق قانون اساسی حق تحقیق و تفحص دارد، می‌تواند سؤال و حتی استیضاح کند. آن چه در قانون اساسی آمده کلمه نظارت نیست اما با تسامحی می توان گفت که مجلس و کمیسیون ها به نحوی نظارت دارند. علاوه بر آن، دیوان محاسبات بر بودجه نظارت دارد و دستگاه تخصصی این کار است. این دیوان نوعی ارتباط هم با دستگاه قضایی دارد.
روحانی در ادامه با بیان اینکه کمیسیون اصل ۹۰ در قوه مقننه می‌تواند بر سایر نهادها نظارت داشته باشد گفت: شورای نگهبان هم بر انتخابات مجلس و مجلس هم باید بر انتخابات شوراها نظارت داشته باشد.
وی با بیان اینکه بخش های دیگری همدر کشور وجود دارند که نظارت می‌کنند، گفت: نیروهای مسلح یک نهاد نظارتی است و یا بانک مرکزی خود یک دستگاه نظارتی بر سایر بخش های پولی بانکی کشور است.
وی با اشاره به یکی از تخلفات رخ داده در دولت قبل گفت: چرا با این همه دستگاه نظارتی در کشور باز هم شاهد تخلفات بزرگ هستیم و می‌بینیم چگونه یک تخلف بزرگ حدود سه میلیارد دلار در کشور ایران در دولت قبل اتفاق می‌افتد.
شریک مجرم سه میلیاردی چه کسانی بودند؟
روحانی ادامه داد: این همه دستگاهای نظارتی وجود داشتند، کدام یک نظارتش دقیق نبوده و یا قوانینش اشکال داشته و یا افرادی با آن سهیم بودند اگر اگر یک نفر به تنهایی سه میلیارد دلار را به جیب می‌زند باید پرسید به کجا وصل بوده چه کسانی شریکش بودند و در چه رده و درجه‌ای قرار داشتند چگونه نفت و اموال در اختیار یک نفر قرار گرفته و صد‌ها میلیون دلار را به یک نفر داده‌اند.
رییس‌جمهور یادآور شد: دستگاه قضایی رسیدگی کرده به حکمی رسیده من درباره حکم و دستگاه قضا حرفی ندارم، رسیدگی کرده و به حکمی رسیده است.اماسوال مردم همچنان باقی است. فردی اعدام شود. پول چه شد؟ کجا رفت؟ چه کسانی نقش داشتند؟
می‌خواستیم متهم نفتی ابتدا در اختیار وزارت اطلاعات باشد
رییس شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: از آغاز پرونده گفتم این فرد به جای دستگاه قضا در اختیار وزارت اطلاعات قرار گیرد تا اطلاعات آن آشکار شود بعد در اختیار قوه قضاییه قرا بگیرد. اما به هردلیلی این نظر عملی نشد. ولی انتظار مردم این است که ماجرا برای مردم مشخص و سوال مردم پاسخ داده شود.
رییس‌جمهور گفت: به عنوان نماینده ملت و مسوول اجرای قانون اعلام می‌کنم در پرونده‌های مهمی که اموال عمومی حیف و میل شده باید سوالات مردم پاسخ داده شود وگرنه مهم‌تر از از دست دادن ۳ میلیارد یا ۱۰ میلیارد دلار مساله اعتماد عمومی مردم و سرمایه اجتماعی است. بزرگ‌ترین سرمایه‌ای که نظام دارد سرمایه اجتماعی است. قدرت ما قدرت مردم است. موشک و هواپیما و نظامی قدرت دوم است قدرت اول قدرت ملی است قدرت نظامی در رده اول نیست قدرت مردمی و سرمایه اجتماعی از قدرت‌های اول است.
ترمیم سرمایه اجتماعی مهم‌ترین وظیفه بازرسی است
وی گفت: نظارت و بازرسی از وظایف مهم‌شان ترمیم سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی است اگر تخلف، انحراف و جرم بزرگی رخ می‌دهد و مردم احساس کنند تخلف یک مجوعه بوده نه فرد باید برای مردم توضیح داده شود تا مشکل در اعتماد عمومی را ترمیم کنیم.
روحانی ادامه داد: اما مهم‌تر این است که ما در فرایند کار ببینیم که قوانین، مقررات و رویه‌های ما چه اشکالی داشته است. هر بازرسی مهمی در نهایت باید به یک پیشنهاد برای اصلاح فرایندها، نقص رویه‌ها و یا حتی قوانین حاکم بر کشور منجر شود.
رییس جمهور با تاکید بر اینکه در بازرسی ما نیاز به تخصص‌های گوناگون داریم تا به نتیجه مطلوب برسیم، اظهار کرد: بازرسی تنها بخش حقوقی نیست بلکه بخش اقتصادی اجتماعی و سیاسی آن هم مهم است. گاهی تخلف یا انحراف به دلیل نقایص در بخش اقتصادی و فنی است و گاهی هم بخاطر نقایص در بخش حقوقی و قضایی است. ما باید بتوانیم به آن نقص رسیده و آن را رفع کنیم. اگر نقایص رفع نشود، نمی‌توانیم به نقطه‌ای برسیم که به سلامت سیستمی اعتماد و آن را در جامعه تضمین کنیم.
وی افزود: تخلف‌ها اگر رسیدگی نشود آدمی که کار نیک کرده با کسی که انحراف دارد و وظایف را عمل نکرده، مثل هم دیده می‌شود. ما نیاز داریم تا متخلف را شناسایی و بعد از شناسایی آن از ایجاد تخلف‌های بعدی پیشگیری کنیم. وقتی قاضی به پرونده‌ای رسیدگی و حکمی می‌دهد باید ریشه‌های تخلف را نیز روشن کند .
معطل ماندن پرونده‌ها در پیچ و خم دستگاه قضایی موجب پیشگیری نمی‌شود
روحانی با تاکید بر اینکه دستگاه قضایی این نیست که کشف جرم و صدور حکم کند بلکه یکی از وظاف او اصلاح مجرم است تا سالم به جامعه بازگردد، یادآور است: طبق قانون اساسی دستگاه قضایی باید اقدام مناسب برای پیشگیری کند نه اینکه دولت یا بخشی را برای این کار درست کنیم. قانون اساسی می‌گوید عمل دستگاه قضایی باید پیشگیری کننده باشد. اگر یک پرونده در پیچ و خم‌های دستگاه قضایی معطل بماند قطعا موجب پیشگیری نخواهد شد.
وی تصریح کرد: یکی از عوامل پیشگیری این است که مردم به دستگاه قضایی و سلامت او اعتماد داشته باشند و بگویند اگر هر چیزی شد آخرش یک قاضی است که به داد ما رسیده و حق ما را می‌گیرد.
چرا یک عده در کشور ما حاشیه امنیتی دارند
رییس جمهور با تاکید براینکه خیلی مهم‌است که در ارزیابی‌ها دستگاه‌ها پیش‌داوری نداشته باشیم، چرا که این امر ما را به خطا وا می‌دارد، ادامه داد: در بسیاری از موارد متاسفانه بخاطر مسائل حزبی ، جناحی ،گاهی قومیتی و یا حتی قیافه ظاهری فرد ما پیش‌داوری می‌کنیم. چرا یک عده در کشور ما حاشیه امنیتی دارند و این از کجا آمده است؟ چرا برخی از خبرگزاری‌ها، سایت‌ها و روزنامه‌ها حاشیه امنیتی دارند و هرچه بگویند و بنویسند و فحاشی و تهمت کنند گاهی تشویق هم می‌شوند. اگر آن تهمت‌ها به دستگاه اجرایی باشد تشویق می‌شوند اما جرات نمی‌کنند در مورد سایر دستگاه‌ها از این مطالب بنویسند.
روحانی افزود: این‌ها را نمی‌گویم تا از دستگاه‌های اجرایی حمایت کنم بلکه ما نباید از وقوع گناه خوشحال شویم. سقوط اخلاقی در جامعه، زمانی است که کسی از گناه و منکر خوشحال شود. ما می‌بینیم که گاهی اوقات برخی افراد افراطی در جناح‌ها می‌گویند اگر این تهمت و توهین علیه جناح ما باشد، بد است اما اگر برای جناح مقابل باشد، خوب است. اسلام آمده تا ما را از این ظلمت و گمراهی نجات دهد.
وی با تاکید بر اینکه نباید خرده حساب‌ها، دعوا‌ها و دشمنی موجب آن شود که ما از عدالت فاصله بگیریم، اظهار کرد: عدالت فوق قومیت و مذهب و جناح‌بندی‌های سیاسی است.
رییس جمهور خطاب به نیروهای بازرسی گفت: مسائل جناحی نباید در مسائل بازرسی ما دخالت نکند. من سراغ دارم مواردی که استاد یا معلمی در دادن نمره جناح را در نظر گرفته است. خدا نکند ما به‌آن روزی برسیم که معلم در دادن نمره نگاه کند که فرزند چه کسی است یا حتی فرزند دشمن خونی خودش است. در بازرسی‌ها که نوعی قضاوت اولیه در پایان بازرسی صورت می‌گیرد ولو اینکه قضاوت دادگاهی نیست اما داوری می‌شود خیلی مهم است که ما عدالت را مدنظر قرار بدهیم.
به ریشه مشکلات برسیم
روحانی با بیان اینکه در تمام بازرسی‌ها باید به این نقطه برسیم که ریشه مشکلات در کجاست، اظهار داشت: اگر در هر بازرسی به ریشه مشکلات برسیم و برای حل آن مشکلات، سیستم را عوض کنیم، شیوه‌ها را اصلاح کردیم و به دنبال حل مشکل بودیم، می‌توانیم امیدوار به موفقیت باشیم.
حریم خصوصی افراد را افشا نکنیم
او با تاکید بر ضرورت حفظ حریم خصوصی افراد تصریح کرد: اگر در بازرسی‌ها و بررسی‌ها به حریم خصوصی افراد رسیدیم، آن را افشا نکنیم و برای دیگران تعریف نکنیم. ممکن است در یک بررسی و بازرسی، در یک شنود تلفنی، در بازرسی یک نامه یا از بازرسی در محل کار یا منزل به یک گناهی برسیم ولی ممکن است آن جزو زندگی خصوصی افراد باشد. مثلا ممکن است من به عنوان بازرس در ماه رمضان وارد محلی شدم و طرف در حال روزه‌خواری است. ما حق نداریم آن را افشا کنیم. یک آقایی حدود ۱۰، ۱۵ سال قبل، پیش من آمد و درباره فردی می‌گفت که آن فرد مناسب نیست. گفتم چطور؟ گفت من صبح تا عصر پهلوی او بودم ولی نماز نخواند. گفتم تو کی رفتی؟ گفت من نیم ساعت قبل از غروب آفتاب رفتم. گفتم ممکن است او نماز خوانده باشد و تو حق نداری این گونه سخن بگویی.
اینکه برخی‌ها از نظر ذهنی بیماری‌هایی دارند
رئیس شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه برخی‌ها از نظر ذهنی بیماری‌هایی دارند، تصریح کرد: ما نباید زندگی خصوصی افراد را دنبال کنیم اما باید تخلفات و مسائلی که مربوط به مصالح مردم است را عادلانه بررسی کنیم.
با فساد اخلاق درست نمی‌شود
روحانی با بیان اینکه همه افراد باید برای ما از نظر قانون باید مساوی باشند، خاطرنشان کرد: بسیار مهم است در شرایط کنونی درباره مسئله فساد و مقابله با آن، کمربند‌ها را محکم ببندیم. اگر ما در این کشور، اقتصاد می‌خواهیم، اگر می‌خواهیم رشد و توسعه داشته باشیم و اگر می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی را شاهد باشیم، یکی از شرایط دستیابی به آنها، نبود فساد است. با فساد رشد و پیشرفت به دست نمی‌آید، اخلاق درست نمی‌شود و با فساد سرمایه اجتماعی آسیب جدی نمی‌بیند.
بدون نظارت مردمی فساد حل نمی‌شود
او با بیان اینکه مهم‌ترین وظیفه ما مبارزه با فساد است، ابراز داشت: برای بازرسی و مبارزه با فساد بازرسی‌های ویژه و بازرسی از دستگاه‌های خاص از قوای سه گانه کافی نیست. این بازرسی‌ها لازم است ولی کافی نیست. این‌ها بازرسی‌های ویژه است ولی ما نیازمند یک بازرسی کامل و عمومی داریم که آن بازرسی مردمی است. همه مردم باید وارد صحنه بازرسی شوند مگر می‌شود مشکلی را بدون کمک مردم حل کنیم.
واکنش رییس جمهور به نامه اصغر فرهادی
رئیس جمهور با اشاره به نامه اصغر فرهادی به او بیان کرد: من نامه یکی از نامه هنرمندان را که دیروز برای من نوشته بود و دردناک هم بود، دیدم. خوانده بودیم و دیدیم که مردم از فقر به کارتون خوابی روی می‌آورند ولی قبرخوابی را ندیده بودیم که فقیری به خاطر فقرش در قبر زندگی کند. اینکه آن فرد آسیب‌دیده برای نجات از سرما به قبر روی آورد. این هنرمند برای من نوشته بود که وقتی خواندم و دیدم بغض در گلویم و شرمساری در سیمایم.
روحانی افزود: چه کسی می‌تواند در جامعه بزرگی مانند ایران، با این دین، با این فرهنگ و با این عشق به خاندان رسالت و نبوت در این بارهر سکوت کند.
از ۹ دی استفاده جناحی نکنیم
او با بیان اینکه مردم در ۹ دی احساس کردند که با امام حسین (ع) توهین شده است، یادآور شد: ۹ دی به خاطر عشق به امام حسین (ع) بود. از آن استفاده جناحی نکنیم. ۹ دی یک حرکت مردمی برای دفاع از امام حسین (ع)، ولایت فقیه و نظام بود و مربوط به این جناح و آن جناح و این دسته و آن دسته نیست.
