هفته پژوهش امسال یکی از باشکوه ترین هفته های پژوهش تاریخ دانشگاه پیام نور بود که طی دو روز متوالی با حضور برجسته ترین مسئولان آموزش عالی کشور شاهد رونمایی و بهره برداری از بسیاری از دستاوردهای مهم دانشگاه بودیم.
گروه دانشگاه – هفته پژوهش امسال در دانشگاه پیام نور یکی از باشکوه ترین هفته های پژوهش در تاریخ این دانشگاه بود.
معاون فناوری و پژوهش دانشگاه پیام نور که مهمان خبرگزاری «یوپنا» بود بر این موضوع تاکید دارد و معتقد است دانشگاه پیام نور مطابق ذائقه نسل جدید و فناوری های جدید است.
دکتر محمدعلی کریمی که سال ها در جمع پژوهشگران برتر کشور و دانشگاه حضور داشته است، آینده روشنی برای دانشگاه پیام نور و وضعیت پژوهش در این دانشگاه و همچنین نیل به دانشگاه نسل سوم متصور است.
در ادامه مشروح گفتگوی خبرنگاران خبرگزاری «یوپنا» با دکتر کریمی می آید:
* لطفا خودتان را برای مخاطبان ما بیشتر معرفی کنید:
بسم الله الرحمن الرحیم. محمدعلی کریمی هستم. استاد تمام شیمی تجزیه و ۲۵ سال سابقه خدمت در آموزش عالی کشور را دارم. ابتدای همکاری ام با آموزش عالی و شروع فعالیتم به عنوان عضو هیئت علمی از دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۷۰ بود و تا سال ۷۵ آنجا بودم و سپس به دانشگاه شهید باهنر کرمان رفتم. از ۸۶ به بعد به دانشگاه پیام نور منتقل شدم و دلیل این انتقال همکاری ای بود که از سال ۸۱ در حوزه اجرایی با دانشگاه پیام نور داشتم. تا سال ۸۶ در قالب مامور به خدمت مدیریت پیام نور مرکز سیرجان که زادگاه من هم هست را بر عهده داشتم و به فاصله ۶ ماه بعد مدیریت منطقه ۴ پیام نور کشور که شامل استان های کرمان، یزد، هرمزگان و سیستان و بلوچستان بود و محل استقرار آن هم در استان یزد بود را بر عهده داشتم.
با تبدیل ساختار منطقه ای به استانی ترجیحاً بیشتر به فعالیت های پژوهشی معطوف شدم و مجدداً مسئولیت مرکز سیرجان را به عهده گرفتم و تا سال ۹۲ که در این فاصله زمانی مراتب علمی ام را طی کردم و در ستاد سازمان مرکزی مستقیماً در مسئولیت معاونت آموزشی و مقطعی نیز مدیریت استان البرز منصوب شدم و هم اکنون نیز در معاونت پژوهش و فناوری در خدمتتان هستم.
* برنامه های معاونت فناوری و پژوهش دانشگاه پیام نور چیست؟
از اواخر اسفندماه سال گذشته تا کنون قریب به ۱۰ ماه هست که من مسئولیت حوزه معاونت پژوهش و فناوری را بر عهده گرفته ام و در این مدت روی دو رویکرد بیشتر تمرکز کرده ایم یکی تکمیل و به ثمر رسیدن برنامه های عزیزان قبلی در ابعاد مختلف بود و دومین بخش حرکت سریعتر و همسو با سایر دانشگاههای کشور برای نیل و تحقق دانشگاه نسل سوم در آینده که انشالله این روند ادامه خواهد داشت و آن توجه ویژه به بحث کارآفرینی، ارتباط با صنعت، راه اندازی مراکز رشد، شرکت های دانش بنیان، استارتاپ ها و امثال اینها می باشد.
به موازات؛ برنامه هایی نیز کنار این فعالیت ها وجود داشت و توجه ویژه ای نیز به مقوله پژوهش در حوزه های مختلف داشتیم. بحث کیفی گرایی که نقطه عطف آن شکل گیری شورای علم سنجی بود و تمرکز بر روی کیفی گرایی و کمیت گرایی نشریات بود.
ارتقای رتبه دانشگاه در سطح کشور با توجه به آیتم های مختلفی که در ارتقای رتبه دانشگاه می تواند کمک کند که این آیتم ها مربوط می شوند به حوزه های مختلفی که باید به آنها توجه شود و همچنین رویکردهای معطوف کردن مدیریت عالیه دانشگاه به توجه بیشتر به حوزه پژوهش و فناوری که خوشبختانه هم ریاست عالیه دانشگاه و هم مجموعه هیئت رئیسه در این قضیه به صورت تمام و کمال این حوزه را حمایت و یاری کردند و در این هفته پژوهش شاهد رونمایی بخشی از اقداماتی بود که بواسطه این حمایت ها در طی این مدت انجام گرفت.
معتقدم دانشگاه پیام نور به دلیل ویژگی خاص و شیوه آموزش خاصی که دارد می تواند در حوزه پژوهش و حوزه کارآفرینی، حتی بهتر از دانشگاههای با شیوه آموزش سنتی حضور و نقش آفرینی داشته باشد چرا که نوع شیوه آموزشی ما منجر به اوقات فراغت بیشتری برای دانشجویان می شود و ما می توانیم با برنامه هایی با این رویکرد اوقاعات فراغت دانشجویان را پر کنیم و جهت دهی کنیم این نکته حائز توجه است.
* دانشگاه پیام نور در حوزه پژوهشی در چه جایگاهی قرار دارد
مبنای رتبه بندی صرفاً استناد به مقالات علمی پژوهشی، ISI ، ISC هست. در سطح دنیا این تنها ملاک نیست و ملاک های دیگری را مدنظر دارند و اتفاقاً یکی از برنامه های ما با محوریت شورای علم سنجی همین هست که انشالله بتوانیم یک قالب و برنامه برای رتبه بندی دانشگاه تدوین نماییم و بتوانیم با همکاری و همیاری وزارت علوم، آن را به سایر دانشگاهها تعمیم بدهیم و حتی رویکرد بین المللی در این موضوع خواهیم داشت با این رویکرد که صرفا آیتم های پژوهشی و آنهم بخش مقالات در رتبه بندی خلاصه نشود چرا که اعتقاد داریم آموزش هم یکی از آیتم هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد و به هرحال واقعیت اینست که انتشار کتاب در هیچ رتبه بندی دیده نمی شود.؛در صورتی که دانشگاه پیام نور سرآمد در حوزه انتشار و تالیف کتاب است.
در مجموع با استناد به بحث مقالات همواره در چند سال اخیر جزء ۱۰ دانشگاه برتر کشور بوده ایم.
* شرکت های دانش بنیان در چه وضعیتی هستند:
طبق آخرین آماری که دفتر کارآفرینی از شرکت های دانش بنیان که در حال حاضر همکاری دارند و راه اندازی شده اند، ارائه کرده است، ۳۶ شرکت دانش بنیان در سطح کشور داریم و بسیاری از استان های ما فعالیت خود را در این حوزه شروع کرده اند و پیش بینی می کنیم با توجه به پیگیری ها و رایزنی هایی که با استان ها داشته ایم، این تعداد تا پایان سال به ۱۰۰ شرکت برسد.
این شرکت ها عموماً نوپا هستند اما خیلی از این شرکت ها نیز به مرحله فروش و درآمدزایی هم رسیده اند. به عنوان مثال در محلات شرکتی در زمینه نهال فعالیت می کند و در زنجان نیز شرکتی در زمینه نانو سم فعالیت دارد.
* تعداد مقالات پیام نوری ها چه تغییری داشته است؟
روند نگارش مقالات علمی در دانشگاه پیام نور روند مطلوبی است و در سه سال گذشته از سرانه حدود ۰/۳ به ۰/۹ رسیده ایم. که تعداد مقالات ISI حدود ۷۰۰ مورد بوده است و تعداد مقالات ISC و مقالات علمی و پژوهشی هر کدام بیش از ۱۰۰۰ مورد بوده است که مجموعا تعداد مقالات اساتید دانشگاه پیام نور بیش از ۳ هزار مقاله بوده است.
اعتقاد داریم که این رقم پائین است و باید خیلی بیشتر از این باشد و دانشگاه پیام نور باید در رده های برتر دانشگاهی قرار گیرد و با برنامه های که شورای علم سنجی دارد این موضوع قابل تحقق است.
تعدادی اساتید دانشگاه پیام نور در ژورنال های معتبر صاحب مقالات پراستناد هستند و حتی در دو سال قبل آقای دکتر زارع از همین دانشگاه از طرف موسسه تامسون رویترز جزء ۱۰۰ دانشمند پراستناد دنیا معرفی شدند.
* نگاه دانشگاه به موضوع ارتباط با صنعت و بازار چگونه است؟
از ابتدای ورودم به حوزه پژوهش یکی از برنامه هایی را که در دستور هیئت امنا قرار دادم این بود که عنوان دفتر پژوهش و کارآفرینی استان ها تغییر یابد و به جای واژه پژوهش از واژه ی ارتباط با صنعت استفاده شود و در حال حاضر نیز در استان ها مدیر ارتباط با صنعت و کارآفرینی داریم که نشان از توجه ما به این موضوع است.
متاسفانه درگذشته مدیران پژوهش و کارآفرینی ما بیشتر وقت خود را صرف امورات پژوهشی در قالب گرنت و امثالهم می کردند و به طبع مقوله صنعت و کارآفرینی کمتر مورد توجه واقع می شد. خوشبختانه با توجه به این مسئله توانسته ایم این موضوع را در هیئت امنا تصویب کنیم و در واقع سمت افراد و برخی از خود افراد تغییر کردند و افرادی که با این حوزه ارتباط بیشتری دارشتند جایگزین شدند و وظایف پژوهشی به معاونین مربوطه در استان ها محول شد.
از این به بعد از مدیران ارتباط با صنعت و کارآفرینی بیلان کاری خواهیم داشت که در این دو حوزه و در خصوص مرکز رشد، شرکت دانش بنیان چه اقداماتی انجام داده اند که در واقع خروجی آن ها و عملکردشان مبنای ارزیابی ما خواهد بود برای ادامه فعالیت مدیر استان، مراکز/واحدها و مدیر مربوطه در آن حوزه و این گزارش عملکردها یکی از شاخص های ارزیابی مورد توجه مدیریت دانشگاه و هیئت رئیسه خواهد بود حتی برای تصمیم گیری در خصوص استمرار همکاری آن همکار که در آن حوزه قرار دارد و قطعاً در کارنامه کاری مدیریت عالیه استان نیز ثبت و ضبط خواهد شد. این رویکردی است که به طور جد بر روی آن پافشاری خواهیم کرد و خروجی آن را در انتهای سال طی گزارشی، عملکرد استان ها در اختیار هیئت رئیسه خواهیم داد و قطعاً بر این اساس استان ها رتبه بندی خواهد شد و قطعاً در بحث اعتبارات و توجهاتی که سال آینده به استان ها معطوف خواهد شد این عملکردها مورد توجه قرار می گیرد.
* رویکرد دانشگاه نسبت به مراکز رشد و فناوری چه تغییراتی داشته است؟
هر مرکز واحدی همزمان با فعالیت های آموزشی با توجه به پتانسیل هایی که دارد می تواند در حوزه های مراکز رشد و فناوری هم ورود پیدا کند. ضمن اینکه برخی از مراکز/ واحدهایی که با جمعیت دانشجویی پائین که از چنین پتانسیلی برخوردارند در اولویت هستند و این آمادگی از جانب دانشگاه وجود دارد که ماموریت این مراکز را در قالب مراکز پژوهشی و مراکز کارآفرینی تعریف کند و به موضوع به استان ها اعلام شده و برخی از استان ها نیز اعلام آمادگی کرده اند.
* برای حوزه فناوری اطلاعات چه اقداماتی صورت گرفته است؟
رویکردهای جدید می طلبد زیرساخت های آی – تی بیش از گذشته تقویت شود و در واقع زیرساخت های فعلی پاسخگو نیست و این جز اولویت های حوزه پژوهش است و اعتباراتی برای این منظور تصویب شده است و انتظار این است شاهد وضعیتی بهتر از گذشته باشیم. در این راستا تقویت سروروها، تقویت زیرساخت های استان ها و آموزش مبتنی بر اینترنت از برنامه های دانشگاه برای تغییر این وضعیت است.
* در مجموع حضور دانشگاه پیام نور را در عرصه پژوهش چگونه ارزیابی می کنید؟
علیرغم اینکه دانشگاه پیام نور با فاصله زمانی نسبت به سایر دانشگاه وارد بحث های پژوهشی شد اما دستاوردهای مهمی داشته است. همین امسال طرح نانونما از دانشگاه پیام نور جز برترین طرح ها بود که توانست امتیاز بالایی کسب کند.
به توانایی اساتید و دانشجویانمان ایمام داریم. توانایی بسیار فوق العاده ای دارند اما قبلاً بستر مناسب برای بروز این استعدادها مناسب نبود.که در حال حاضر ما در حال فراهم کردن این بسترهستیم.
* از دستاوردهای دانشگاه در هفته پژوهش بفرمائید
هفته پژوهش امسال یکی از باشکوه ترین هفته های پژوهش تاریخ دانشگاه پیام نور بود که طی دو روز متوالی با حضور برجسته ترین مسئولان آموزش عالی کشور شاهد رونمایی و بهره برداری از بسیاری از دستاوردهای مهم دانشگاه بودیم.
روز اول تحت عنوان هفته پژوهش که با حضور دکتر احمدی معاون پژوهشی وزیر علوم برگزار شد، شاهد رونمایی اتفاقات در حوزه پژوهش شامل کتب و پژوهشگران برتر و کارآفرینی و شرکت های موفق دانش بنیان بودیم که این برنامه ها خود دلیل و گواهی بود بر ظهور و نمود عینی توانمندی دانشگاه در حوزه پژوهش و فناوری. در کنار آن برنامه رونمایی از شبکه آزمایشگاهی دانشگاه پیام نور (شاپنا) را داشتیم که بسیار حائز توجه بود.
بیش از ۳ هزار واحد آزمایشگاهی تابلودار در کشور داریم که بیش از ۶ هزار تجهیزات پیشرفته دانشگاهی پیشرفته قابل اعتنا را در اختیار دارند که حداقل قیمت هر کدام از این تجهیزات ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان است که ظرفیت بسیار بالایی است.
این ظرفیت ها با تلاش و همت عزیزان و مدیران اسبق در حوزه آزمایشگاهی صورت گرفت که لازم می دانم از زحمات آنها تشکر کنم؛ آقایان دکتر حاج حسینی، دکتر آخوند و همچنین دکتر رضانژاد و تیم زیر مجموعه که توانستند این شبکه را شکل دهند و توانستیم مجموعه را بصورت مصوب و شناسنامه دار ثبت و ضبط کنیم و این ظرفیت را برای کل دانشگاه و خارج از دانشگاه فراهم آوریم.
در کنار این، کاتالوگی تهیه شده است که تصویری از برخی فضاها و تجهیزات بصورت نمادین هر استان در قالب ۵۰۰ صفحه و بصورت مصور مهیا شده است.
این امکان وجود دارد که بتوانیم از طریق این شبکه آزمایشگاهی علاوه بر سرویس دهی به مراکز دانشگاهی سراسر کشور، این ظرفیت را برای خارج از دانشگاه نیز تعمیم و توسعه دهیم.
حوزه اداری و مالی نیز در حال طراحی سیستمی است که بتوانیم بحث درآمدزایی را از قبل این موضوع تحقق بخشیم و هم اکنون در حال دریافت تعرفه های استان ها هستیم.
در همان جلسه عزیزان وزارت علوم اظهار تمایل کردند که حتماً شبکه آزمایشگاهی دانشگاه پیام نور به شبکه آزمایشگاهی شاعا که متعلق به وزارت علوم،تحقیقات و فناوری هست ملحق شویم و بتوانیم در کنار آنها قرار بگیریم و قطعاً می توانیم کمک خوبی داشته باشیم چرا که در خیلی از استان ها از جمله یزد و فارس نسبت به دانشگاه های مادر قوی تر هستیم. در دانشگاه پیام نور مرکز شیراز حتی شاهد هستیم که گاهاً توانمندی این مرکز از دانشگاه مادر نیز د رحوزه های آزمایشگاهی بیشتر است .
همه دانشگاههای ما در استان های مختلف ظرفیت ها و توانمندی های خوبی دارند، منتهی سعی شد که ما این توانمندی ها ر ا بتوانیم معرفی کنیم.
رونمایی از کتاب همراه نیز اتفاق میمون دیگری بود که در دانشگاه پیام نور رقم خورد.
در روز دوم نیز با حضور وزیر محترم علوم و معاونین ایشان تلویزیون تعاملی دانشگاه پیام نور (IPTV) نیز رونمایی شد که در واقع با کنار هم قرار گرفتن این دو ابزار یعنی IPTV و کتاب همراه شعار “کتاب همراه، کلاس همراه، استاد همراه” دانشگاه محقق شد.
در واقع یک از نمادها و نمودهای شعار سال جاری و منویات مقام معظم رهبری یعنی بحث اقتصاد مقاومتی،اقدام و عمل را در همین این دو مقوله جمعی شاهد بودیم و هر چه جلوتر برویم انشالله شاهد ثمرات و آثار این طرح ها خواهیم بود.
دانشگاه پیام نور شرایط و ویژگی های خاصی دارد و هر دانشگاهی این امکان و توانایی ندارد و به دلیل محدودیت ها و معذوریت های قانونی هیچ دانشگاهی نمی تواند در بحث موبایل بوک ورود کند اما در تمام کتب تالیفی دانشگاه پیام نور حق واگذاری متعلق به دانشگاه است و در نتیجه این امکان که بتوانیم آنرا در قالب موبایل بوک در اختیار عزیزان قرار دهیم نیز وجود دارد که اتفاق بسیاری بزرگی است.
و این اتفاق مبارکی بود که در هفته پژوهش باعث شد تا متولیان آموزش عالی و جامعه مخاطب دانشگاه پیام نور نسبت به ظرفیت ها و توانمندی های این دانشگاه آشنایی بیشتری کسب نمایند.
* چه برنامه هایی در جهت تشویق دانشجویان برای حرکت به سمت پژوهش دارید؟
به جرات می توانم عرض کنم در مدتی که در این مسئولیت قرار گرفته ام تمام تلاشم این بوده که بستری برای دانشجویان فراهم کنیم و تمام اهدافمان دانشجویان بوده اند و بزودی شاهد برنامه ها و کارگاههای آموزشی، کارآفرینی در حوزه های مختلف از جمله حوزه های فناوری و اطلاعات خواهیم بود.
اعتقاد دارم بسیاری از دانشجویان اگر در حوزه فناوری و اطلاعات توانمند باشند دغدغه ای به نام بیکاری و اشتغال نخواهند داشت. ما باید تلاش کنیم با توجه به اهمیت فناوری و اطلاعات، دانشجویان همه رشته ها را در این حوزه توانمند کنیم.
در بحث شرکت های دانش بنیان، مراکز رشد و کارآفرینی هم رویکرد دانشگاه پیام نور بر روی دانشجویان متمرکز شده است و علاوه بر آن در حال اضافه کردن دانش آموختگان دانشگاه پیام نور به این جمع هست که برای آنها نیز برنامه های داریم که اجرایی خواهم کرد.
* وضعیت گرنت اعضای علمی به چه صورت خواهد بود؟
فاصله ای در گرنت اعضای علمی افتاده بود ولی خوشبختانه با تخصیص اعتبارات و با دستور و بخشنامه حوزه اداری و مالی به استان ها مقرر شد هر نوع معوقه ای که در حوزه پژوهش و فرهنگی وجود دارد، اعلام شود تا پرداخت آن صورت پذیرد.
شرایط گرنت دانشگاه پیام نور شرایط بدی نیست اما با توجه به شرایط خاص و رویکردهایی که دانشگاه مدنظر دارد برای مدیریت بهتر مالی و برای حفظ توانمندی مالی دانشگاه، تلاش می شود که گرنت های سال های قبل همچنان پابرجا باشد اما آن بخشنامه محتمل از سال آینده به بعد موکول شود ولی کما فی السابق گرنت ها برقرار است اما برنامه داریم گرنت ها را هدفمند کنیم و پژوهش ها را هدفمند کنیم و از حالت کلیشه ای خارج کنیم و کارهایی را که منجر به دستاورد نو و نوآوری و رفع معضلی در کشور می شود به طور ویژه ای ببینیم و حمایت کنیم و قطعاً با این نگاه نسبت به تقویت گرنت اقدام خواهیم کرد.
* برای کاربردی شدن پایان نامه ها چه اقداماتی صورت گرفته است؟
پایان نامه ها و رساله ها در کنار طرح های پژوهشی باید هدفمند باشد و بخشی از این پایان نامه در قالب تفاهم نامه های که داشته ایم از جمله با سازمان صنعت، معدن و تجارت؛ صندوق پژوهشگران را سعی کرده ایم عملی کنیم و بخشی از آنها را درصدد هستیم که در قالب اصلاحاتی که در آئین نامه ها خواهیم داشت لحاظ کنیم.
وقت آن رسیده است که بحث موظفی حضور اساتید صرفا از نگاه آموزشی دیده نشود و در حال حاضر نگاه این است که بجای اینکه تاکید بر ۴۰ ساعت حضور فیزیکی برای موظفی آموزشی اساتید در نظر گرفته شود، آئین نامه فعالیت های علمی که صورت گرفته در کنار موظفی آموزشی، موظفی پژوهشی را نیزتعریف کردیم یعنی اکنون همکاران ما می توانند بخشی از موظفی آموزشی خود را از طریق پژوهش پوشش دهند ضمن اینکه با هماهنگی های صورت گرفته درصددیم بتوانیم اساتید را که در حال انجام کار پژوهشی هستند را در بحث حضور فیزیکی متفاوت با اساتیدی ببینیم که در کار پژوهشی فعالیتی ندارند چرا که بخشی از این کار پژوهشی در خارج از دانشگاه انجام می گیرد.
* ضمن تشکر از وقتی که در اختیار خبرگزاری «یوپنا» گذاشتید؛ اگر صحبتی دارید، بفرمائید:
جا دارد از همه عزیزانی که در حوزه پژوهش و فناوری در سال های متمادی تلاش کردند، مدیریت عالی این حوزه، زیر مجموعه، کارشناسان ذیربط و همه همکاران به سهم خودم تشکر کنم. اگر اتفاقی افتاده نتیجه زحمت همه این عزیزان است.
تشکر ویژه ای دارم از ریاست عالیه دانشگاه، قائم مقام ایشان و حوزه اداری، مالی چرا که اعتقاد دارند ویترین دانشگاه حوزه پژوهش است و باید سعی کنیم ویترین را خوب تزئین کنیم و خوب ارائه کنیم و انصافاً از هیچ حمایتی دریغ نکردند و تلاش کردند برنامه های ما تحقق پیدا کند.
روند اعتبارات حوزه پژوهشی در سال های اخیر روند معکوسی داشت بطوری که وقتی این حوزه را تحویل گرفتم اعتبارات این حوزه نسبت به سال ۹۲ نصف شد بود که خوشبختانه این روند در حال اصلاح شدن است و سیر صعودی دارد.
من بسیار خوشبینم و اعتقاد دارم “دانشگاه پیام نور مطابق ذائقه نسل جدید و فناوری های جدید است”، نسل جدید ما شیوه آموزش دانشگاه پیام نور را بیشتر می پذیرد و می پسندد، نسل جدید علاقه دارد کتاب هایش در موبایلش باشد و کلاس و استاد را از طریق موبایل و تلویزیون داشته باشد و ما این امکانات را فراهم می کنیم و در کنار آن برای اوقات فراغت دانش جویان نیز برنامه داریم و سعی می کنیم در کنار حوزه پژوهش، در کنار کمک به ارتقای حوزه آموزش برنامه هایی هم برای پر کردن اوقات فراغت نسل جوان و آینده کاری آنها داشته باشیم که انشالله با کمک عزیزان شدنی است.
