آیا ترامپ اروپا را رها خواهد کرد؟

هرچند بیان اظهارات و مواضع غیرمتعارف از سوی رئیس جمهور منتخب آمریکا کم و بیش به امری عادی بدل شده، اظهارات اخیر وی درباره اروپا و ناتو، با واکنش های زیادی روبه رو شده است. اکنون یکی از مباحث مهم در محافل تحلیلی اروپایی این است که آیا دونالد ترامپ قصد پایان دادن به اتحاد دیرپای آمریکا و اروپا را دارد؟ و اینکه این امر چه پیامدهایی خواهد داشت؟

به گزارش یوپنا به نقل از تابناک؛ دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، در مصاحبه اخیر خود با نشریه تایمز لندن و نشریه بیلد آلمان، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را «از کار افتاده» خواند و از فروپاشی اتحادیه اروپا نیز استقبال کرد. این اظهارات، سبب نگرانی و همچنین بروز واکنش های متعددی در کشورهای اروپایی شده و به عقیده «واشنگتن پست»، بیانگر یک دوره از روابط غیرمطمئن فراآتلانتیکی است.

در داخل آمریکا، اظهارات ترامپ با انتقاداتی مواجه شده که یکی از مهمترین آن ها، اظهارت جان کری، وزیر خارجه فعلی آمریکا در انتقاد از وی بود. مایکل گرسون، تحلیلگر واشنگتن پست نیز می نویسد که «به نظر می رسد ترامپ هیچ احساس یا علاقه ای به داستان آمریکایی که قرار است وارد آن شود، ندارد».

این روزنامه اشاره می کند، سیاستمداران و شخصیت های سیاسی اروپایی نیز احتمالاً چنین دیدگاهی نسبت به ترامپ داشته و معتقدند، وی نسبت به اصول و خط مشی ها و همچنین تجربه تاریخی که سبب شده مجموعه غرب به مدت بیش از نیم قرن دوام داشته باشد، بی تفاوت است. او یک رئیس جمهور منتخب در آمریکاست که به نظام اتحاد و ائتلاف های بین المللی علاقه نداشته و با همگرایی اروپایی نیز که از زمان جنگ جهانی دوم به بعد همه رؤسای جمهور آمریکا از آن حمایت کرده اند، مخالف است.

در یک بخش از مصاحبه اخیر، مصاحبه کنندگان از وی پرسیدند، بین آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به کدام یک بیشتر اعتماد دارد؟ اگر هر فرد دیگری به جز ترامپ رئیس جمهور آمریکا شده بود، بدون شک مرکل را انتخاب می کرد؛ اما ترامپ گفت: «خوب، من در ابتدا به هر دو اعتماد می کنم. اما بگذارید ببینیم این چقدر طول می کشد. ممکن است به هیچ وجه زیاد طول نکشد». ترامپ همچنین سیاست های مرکل در موضوع پناهجویان را «فاجعه بار» خواند.

مرکل روز گذشته در یک کنفرانس خبری، پاسخ ترامپ را مودبانه داد و گفت که فعلاً درباره اظهارت ترامپ قضاوتی نمی کند. وی همچنین گفت: «من فکر می کنم سرنوشت ما اروپایی ها در دستان خودمان است».

اما انتقاد جان کری به اظهارت ترامپ اندکی شدیدتر بود. وی گفت: «صادقانه بگویم، من فکر می کنم این برای یک رئیس جمهور منتخب آمریکا شایسته نیست که کاملاً مستقیم در سیاست دیگر کشورها دخالت کند». فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه نیز به اظهارات ترامپ واکنش نشان داد و گفت اروپا نیاز ندارد کسی از خارج نصیحتش کند که چه کاری انجام دهد.

با این حال، مسأله اینجاست که هم مرکل و هم اولاند، خود در شرایطی ناپایدار به سر می برند. اولاند در پایان دوره ریاست جمهوری خود است و انتظار می رود، انتخابات ریاست جمهوری ماه می فرانسه، به روی کار آمدن رئیس جمهور راستگراتر منجر شود که رویکرد مساعدی به اتحادیه اروپا ندارد. مرکل نیز هم اکنون با چالش شدیدی از ناحیه راستگرایان آلمان مواجه است که مخالف سیاست های مهاجرتی وی هستند.

از سوی دیگر، ترزا می، نخست وزیر انگلیس، در سخنرانی روز گذشته خود برنامه اش برای اجرای «برگزیت» را بیان کرد که شامل «خروج کامل» از اتحادیه اروپا و از جمله خروج از بازار مشترک اروپایی است. حتی پیش از این سخنرانی، مطرح شدن احتمال خروج انگلیس از بازار مشترک اروپا، سبب شد ارزش پوند انگلیس به پایین ترین سطح طی چند ماه اخیر برسد.

با وجود این، ترامپ به شدت از برگزیت طرفداری می کند. وی درباره اتحادیه اروپا گفت: «من فکر می کنم که مردم هویت خودشان را می خواهند. پس اگر از من بپرسید، دیگران هم از این اتحادیه خارج خواهند شد». به گفته وی، این امر نشان دهنده اهمیت مرزها و حاکمیت ملی است. منتقدان می گویند که این اظهارات، توجیهی برای پیشبرد سیاست های به شدت ناسیونالیستی از سوی ترامپ است.

در مقابل این اظهارات، ژان مارک آیرو، وزیر خارجه فرانسه گفت: «بهترین پاسخ، وحدت اروپاست». وی گفت: «همچون مورد برگزیت، بهترین راه برای دفاع از اروپا، متحد ماندن است. این یک نوع دعوت است که ما از آقای ترامپ انجام می دهیم؛ اینکه به صورت یک بلوک بمانیم. نباید فراموش کرد که قدرت اروپایی ها در اتحادشان است».

با وجود این، در شرایطی که شکاف ها در داخل اروپا در حال افزایش است، روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، تنها شرایط را برای متحد ماندن اروپا دشوار می کند.