می بینیم مادرانی که شاغل بودند توانسته اند بچه های خوبی تربیت کنند، زنان خانه دار ما که تمام وجودشان را برای فرزندان و همسرانشان ایثار می کنند هم از نظر همسر ارزش کمتری به نسبت زنی که شاغل است دارد و هم در چشم فرزندان خودشان ارزش کمتری دارند.
رییس و اعضای فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با حضور در خبرگزاری شبستان به بررسی طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان و مسئولیت اجتماعی زنان و حضور زنان در پست های مدیریتی بالا چون ریاست جمهوری پرداختند.
به گزارش یوپنا به نقل از خبرگزاری شبستان امروز گفتمان زنان گفتمانی غالب در سطح جوامع است و از آنجا که نیمی از هر جامعه را زنان تشکیل می‌دهند، مسائل مربوط به آنان حائز اهمیت است. در طول تاریخ اجحاف‌های زیادی در حق زنان صورت گرفته است. زمانی در یونان باستان زنان را همچون بردگان خرید و فروش و از کمترین حقوق انسانی محروم می‌کردند. بعدها با وقوع رنسانس و ورود به عصر روشنگری، جریان‌های برابری‌طلبانه در نتیجه این ظلم تاریخی شکل گرفتند. در جامعه امروز سه جریان عمده در قبال مسائل زنان وجود دارد. عده‌ای هرگونه حضور اجتماعی زن را رد کرده و حکم به خانه‌نشینی او می‌دهند. جریان‌های برابری‌طلبانه زن را به حداکثر حضور اجتماعی برابر با مردان تشویق می‌کنند و گروه سوم نظری بینابین دارند. در این مقاله تلاش شده است به جایگاه و نقش اجتماعی زن در جامعه از دیدگاه مقام معظم رهبری پرداخته شود.
از نظر مقام معظم رهبری شخصیت والای زن هنوز آنطور که باید و شاید در جامعه ترسیم نشده است. جریان‌های غربی و فمینیستی نیز به‌رغم ادعاها و شعارهایشان نتوانسته‌اند جایگاهی درخور مقام زن برای او ایجاد کنند. ایشان وضعیت کنونی زنان مسلمان ایرانی را به‌رغم توسعه حضور اجتماعی، دارای حد متوسطی از پیشرفت می‌دانند و معتقدند زنان ایرانی هنوز در اول راه پیشرفت قرار دارند به همین دلیل افراد جامعه بویژه زنان باید نسبت به موضوع “زن” آگاهی‌های لازم را به دست بیاورند. با این دیدگاه در حال حاضر شاهد حضور تاثیرگذار زنان در عرصه های مختلف اجتماعی و سیاسی هستیم که در حال انجام اقدامات مقتضی برای رسیدن به جایگاه در خور مقام زن در جامعه هستیم از جمله اقداماتی که در این زمینه “طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان” است که در حال بررسی است. بر همین اساس سرویس سیاسی خبرگزاری شبستان با دعوت از رییس و اعضای فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی به تحلیل زوایای مختلف این طرح پرداخته و در کنار آن دیدگاه های اعضای فراکسیون زنان درباره “مسئولیت اجتماعی زنان و حضور زنان در پست های مدیریتی بالا چون ریاست جمهوری” را جویا شده است. مشروح گفتگوی شبستان را در زیر می خوانید:
– فکرمی کنید مهمترین دلایل مخالفان طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان چیست؟ آیا آنها اهداف سیاسی را دنبال می کنند؟
پروانه سلحشوری: مخالفان بازنشستگی پیش از موعد زنان دو گروه خاص هستند. یک گروه بیمه ای ها و صندوق های بازنشستگی و دیگری فعالان حوزه زنان ،به نظر بنده حتی فعالان حوزه زنان نيزنبايد با این مصوبه مخالفت کند. گروه اول معتقدند که این طرح، بار مالی به دولت یا نهادهای عمومی مانند تامین اجتماعی وارد می کند که ما قبل از تصویب ، با مرکز پژوهش های مجلس و اقتصاددانان این مسئله را مورد بررسی قرار دادیم. ما به خاطر دولت سال بازنشستگی و سال دریافت مستمری و بیمه را مساوی کردیم، یعنی اگر فردی ۲۰ سال بازنشستگی دارد ۲۰ روز و اگر ۲۵ سال بازنشستگی دارد ۲۵ روز پاداش و خدمات دریافت کند.
باید چند نکته را در این زمینه مدنظر داشته باشیم، در بحث دریافت حقوق و درآمدهایمان در سال های آخر، دارای جهش حقوقی هستیم که بار مالی زیادی را به نهاد مربوطه که فرد در آن شاغل است، وارد می کند لذا با این مصوبه بار مالی ناگهانی وجود نخواهد داشت .
نکته دیگر این است بین فردی که ۲۰ سال خود را بازنشسته می کند با کسی که ۳۰ سال خود را بازنشست کرده یک اختلاف درآمدی ۴۰ درصدی وجود دارد ،یعنی برای فرد بسیار هزینه بر است که بخواهد خود را با ۲۰ سال سابقه بازنشست کند، چون درآمدش به نسبت کاهش یافته پس با یک نظریه و انتخاب عقلانی اگر فرد در شرایط اجبار قرار نداشته باشد ،خود را بازنشست نمی کند حتی عده ای از گروه های زنان و حقوق دانانی که موضع تند و تیزی در مسایل حوزه زنان دارند از این طرح به عنوان شمشیر دولبه نام بردندو الزاما اظهار نکردند که این طرح بد است.
– با توجه به اینکه طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان، مخالفان و موافقان زیادی دارد نظر شما در رابطه با این طرح چیست؟
فاطمه ذوالقدر: طرح بازنشستگی پیش از موعود زنان در برنامه پنجم توسعه هم مطرح شده بود، به این صورت که هم برای کارگران با ۲۰ سال سابقه خدمت و ۴۲ سال سن که زیر پوشش تأمین اجتماعی بودند و هم برای سایر کارکنان خدمات کشوری و برای زنانی که دارای ۲۵ سال سابقه و ۳۰ روز کار بودند، پاداش و مزایا ،احتساب می شد، اما مشکلی که وجود داشت، این بود که سازمان تامین اجتماعی این قانون را نمی پذیرفت و در قبال آن شروطی را مطرح کرده بود .
در واقع این طرح یک مقدار در برنامه پنجم توسعه مبهم بود و همه صندوق ها را دربر نمی گرفت به خاطر همین مشکلات فراوانی که برای زنان پیش آمده بود، در مراجعه به ما اظهار می کردند که ما ۲۵ سال سابقه خدمت داریم و از تامین اجتماعی درخواست بازنشستگی کردیم ولی قبول نکردند و گفتند چون به ٥٥ سالگی نرسیدید نمی توانید بازنشست شوید.
زنانی بودند که به دلیل مشکلات خانوادگی، بیماری و سایر مسایل ،خود را با ۲۰ سال بازخرید می کردند که ما اصلا راضی نبودیم چون واقعا در حق شان اجحاف می شد و نمی توانستند مشکلات خود را اثبات کنند، قانونی هم برای حمایت از آنها وجود نداشت و بدون اینکه حق بازنشستگی خود را دریافت کنند از بازار کار خارج می شدند و این مسئله واقعا دور از عدل و انصاف بود.
در همه کشورهای دنیا،معمول است هر کس به اندازه ای که سابقه کار دارد، خدمات و پاداش دریافت می کند لذا ما هم در برنامه ششم توسعه تصویب کردیم، همه خانم های شاغل در صورت تمایل یعنی به صورت اختیاری نه اجباری می‌توانند درخواست بازنشستگی پیش از موعد داشته باشند.
ماده ۱۱۶، ۱۱۷ و ۱۱۸ در راستای تحکیم بنیان خانواده تصویب شده است، ما نباید فقط به بعد اقتصادی طرح بازنشستگی پیش از موعد نگاه کنیم بلکه باید به بعد اجتماعی این مسئله هم توجه کافی داشته باشیم، ببینیم چه بازتابی در جامعه خواهد داشت، ما این بند الحاقی را در راستای تحکیم بنیان خانواده مصوب کردیم و هیچ بار مالی هم نخواهد داشت. زنان به همان اندازه ۲۰ سالی که کار می کنند به همان میزان هم پاداش و خدمات دریافت خواهند کرد.
طیبه سیاوشی: متاسفانه این موضوع که قانون می تواند برای افراد جامعه ایجاد امنیت کند همیشه در کشور ما فراموش شده است. ما همیشه اجبار قانون را در نظر داریم ،یعنی قانون چه چیزی را می تواند بر مردم تحمیل کند ولی اینکه این قانون یک امتیاز را برای افراد جامعه به وجود آورده اصلا برای جامعه حقوقی و فعالان اجتماعی ما قابل درک نیست.در خصوص بازنشستگی پیش از موعد هنوز متوجه نشدیم که یک امتیاز برای خانم ها محسوب می شود. حتی حقوق دانان نیز بحث شان بر سر اجباری شدن ۲۰ ساله بازنشستگی زنان است.
قانون می تواند امتیازآور باشد و زندگی مردم یک جامعه را تسهیل کند،لذا قانون الزاما به معنی اجبار نیست.با بسیاری از خانم هایی که صحبت کردیم خیلی خوشحال بودند که بعد از ۲۰ سال فعالیت در یک نهاد دولتی می توانند بعد از بازنشستگی به راحتی جذب بازارهای خصوصی شوند.لذا امیدواریم تلاش هایی که خانم ها در شورای نگهبان کردند به تایید برسد.
البته ما بندها و ماده های خوبی نیز در مورد جوانان در برنامه ششم توسعه مصوب کردیم ،ما چه در بحث اشتغال جوانان چه در بحث ثمن ها ی جوانان و چه در بحث بیمه ازدواج جوانان کارهای خوبی انجام دادیم که اگر در بخش اجرایی ضعیف عمل نشود کار موثر و کارآمدی انجام می شود و اینکه چرا این مصوبات دیده نشده است و فقط بحث مربوط به بازنشستگی زنان دیده شده است و انرا دستاویزی برای تخریب ما قرار داده اند مشخص نیست.
– آیا پیشنهاد طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان از سوی خود بانوان مطرح شده است یا پیشنهاد فراکسیون زنان مجلس بود؟
پروانه سلحشوری: ما در بازدیدهایی که داشتیم، بسیاری از زنان خود، خواستار بازنشستگی پیش از موعد شدند لذا یک فعال حوزه زنان نبايد بگوید که شما نباید بازنشست شوید. من، قانونگذار باید رعایت حال افرادی را که تمایل به بازنشستگی دارند را هم بکنم ولی رعایت حال وی را به گونه ای می کنم که برای همه افراد هم امتیاز محسوب نشود،یعنی اگر قرار است ۴۰ یا ۵۰ درصد از حقوق اش کسر شود، چرا خود را بازنشست کند، هزینه زیادی برایش دربر دارد ،پس در این میان چه کسی اقدام به بازنشستگی پیش از موعد می کند، همان گروه از زنانی که به خاطر آنها این اقدام را کردیم که پس از ۲۰ سال مجبور به ترک کار می شود بدون اینکه از بازنشستگی در آینده برخوردار باشند.
به عنوان مثال شما جوانی خود را پای یک کاری گذاشتید و اکنون مشکلی برای شما پیش آمده ولی هیچ برخورداری از آن در آینده برای خود نخواهید داشت پس چه کسی به خود این اجازه را می دهد که بگوید چنین زنانی نباید حق برخورداری از بازنشستگی داشته باشند، آیا من در جایگاهی هستم که بخواهم برای آنها تعیین تکلیف کنم؟ قطعا نه.
ممکن است زنان بعد از بازنشستگی در سازمان ها یا نهاد خصوصی دیگری مشغول به فعالیت بشوند با توجه به اینکه نیروی بازنشسته برای کار فرما کم هزینه تر است و قطعا نیروی بازنشسته را به کارگیری می کند آیا اینجا از فرصت شغلی نیروهای جوان کاسته نمی شود؟
قرار نیست کارفرما مستمری ها را پرداخت کند، بلکه این صندوق های بیمه و بازنشستگی هستند که مستمری را می پردازند، پس وقتی استخدام توسط فرد دیگری صورت می گیرد ولی نهاد دیگری مستمری را می پردازد اتفاقا ترجیح می دهد، نیروی باانگیزه، کارآمد و با بهره وری بالا استخدام کند.
با توجه به اینکه من خودم معلم بودم و می دانم شغل معلمی یک شغل فرسایشی است و مشکلات زیادی دارد،زمانی که یک معلم متوجه شو که انگیزه ای برای کار کردن ندارد، اقدام به بازنشستگی پیش از موعد می کند و این مشکلی ندارد گرچه بعدا شاید هم جذب یک مدرسه غیرانتفاعی شود ولی سوال اینجاست آیا مدرسه دولتی نیرو لازم ندارد؟ قطعا دارد و سریعا یک نیروی جدید، جوان و با انگیزه را استخدام می کند و این طور نیست که فرصت شغلی را از میان ببرد.این طور هم نیست که به یکباره ۲۷۰ هزار معلم آموزش و پرورش اقدام به بازنشستگی پیش از موعد کنند .در سال ۸۷ تا ۹۰ که بازنشستگی پیش از موعد با ۵ سال ارفاق بود (برای مردان و زنان) ما ۱۲۷ هزار نفر داشتیم که درخواست بازنشستگی کرده بودند و طی سال ۹۰ تا ۹۱ که ارفاق پنج ساله نیز حذف شده بود فقط ۷ هزار نفر درخواست دادند.
نمی دانم تامین اجتماعی یک میلیون آمار یا صد هزار نفر درخواست بازنشستگی را از کجا اعلام می کند؟ چطور امتیازاتی را که قبلا در مورد بازنشستگی پیش از موعد زنان وجود داشت، فقط ۷ هزار نفر اعم از زن و مرد درخواست کرده بودند ولی اکنون یکدفعه صد هزار نفر متقاضی بازنشستگی شدند، باید گفت که اصلا این گونه نیست یعنی با توجه به آمارهای قبلی موجود این اتفاق رخ نخواهد داد که یک دفعه با حجم زیادی از زنان بازنشسته مواجه شویم.
بحث ماده ۱۱۶ بحث عدالت جنسیتی است و اینکه هر جا مردان هستند زنان نیز حضور داشته باشند ما بحث ارتقای جایگاه سازمانی زنان را مطرح کردیم، آنهایی که می گویند جلوی مدیران زن گرفته می شود باید به این مصوبه توجه کنند و ما نمی دانیم صحنه گردان این داستان چیست و چرا فراکسیون زنان را تخریب می کنند ،از دور فریاد زدن و دیگران را به ناکارآمدی متهم کردن ، کاری ندارد.
فراکسیون زنان سه ماده ۱۱۶، ۱۱۷ و ۱۱۸ را درباره زنان در برنامه ششم توسعه گنجاندند و البته ماده ۹۵ نیز طرح توانمندسازی زنان است و برای این ماده نیز تلاش بسیاری انجام دادیم که این طرح خودش یک انقلاب است .در بحث رسیدگی به محرومان و نیازمندان ما اولویت را زنان سرپرست خانوار قرار دادیم. آنهایی که نقد می کنند چرا منصفانه نقد نمی کنند و کارهایی به این بزرگی فراکسیون زنان را نمی بینندو فقط بروی یک ماده تمرکز کرده اند و آنرا مطرح می کنند.
– آیا طرح بازنشستگی پیش از موعد می تواند تاثیری در ایجاد فرصت شغلی برای نیروهای جوان جامعه داشته باشد؟
فاطمه ذوالقدر: جامعه ما با آمار زیاد دختران و زنان تحصیلکرده بیکار روبرو است،طرح بازنشستگی پیش از موعود می تواند فرصت شغلی خوبی برای دختران جوان تحصیلکرده ایجاد کند. برخی از مخالفان طرح، ادعا کردند در صورت اجرای این طرح، زنان از بازار کار خارج و مردان جایگزین آنها خواهند شد در صورتی که بیشتر خانم هایی که درخواست بازنشستگی پیش از موعد کردند از نیروهای آموزش و پرورش هستند که کاملا خانم می باشند.
در حال حاضر یک میلیون نیرو در آموزش و پرورش فعالیت می کنند که ۵۰۰ هزار نفر از آنها را زنان تشکیل می دهند و ۲۷۰ هزار نفر آنها زیر ۲۰ سال سابقه اشتغال دارند که اقدامی به این کار نخواهند کرد، می ماند آن گروه از زنانی که می خواهند بازنشستگی پیش از موعد داشته باشند که در صورت بازنشستگی آنها نیز نیروی زن جدید جایگزین خواهد شد، با توجه به اینکه بیشتر نیروهای زن ما در آموزش و پرورش مشغول هستند لذا اولویت با خانم های این نهاد است.
– فردی که در دوره خدمت خود، یک میلیون حقوق دریافت می کند، در دوره بازنشستگی با ۲۰ سال خدمت،۶۰۰ هزارتومان دریافت خواهد کرد به نظر شما آیا این مبلغ کفاف زندگی فرد در آینده را خواهد داد؟
فاطمه ذوالقدر: در کشور ایران زنان نان آور خانواده نیستند و در صورت تمایل می توانند کمک خرج زندگی شان باشند لذا قطع به یقین فردی که درخواست بازنشستگی پیش از موعد می کند، این مبلغ را برای خود کافی دانسته و یا شاید همسرشان هم از تمکن مالی خوبی برخوردار باشند، چون همسران بعضی از این خانم ها در شرایط اقتصادی خوبی قرار دارند و برخی از زنان طبق خواسته همسرانشان به کار کردن ادامه نمی دهند، در واقع این مسئله یک امر توافقی میان زن و مرد است، چه بسا بسیاری از آقایان هم از این طرح استقبال کردند و همچنین خانم های جوان هم خوشحال بودند که فرصت شغلی برای آنها فراهم می شود.
با توجه به اینکه مقام معظم رهبری امسال را سال اقتصاد مقاومتی و اقدام و عمل نامیدند ما هم دوست داریم زنان با عنوان نیمی از جمعیت کشور در عرصه اقتصاد فعال باشند ولی از سوی دیگر کارگران زن زیادی داریم که در کارخانه ها کار می کنند و ممکن است از سن ۱۷ و ۱۸ سالگی تحت پوشش بیمه قرار گرفته باشند و با توجه به اینکه این زنان کارگر هم باید شرایط سخت و طاقت فرسای کارخانه را تحمل کنند و هم پاسخگوی نیازهای خانواده خود باشند، طبعا تحمل چنین شرایطی برایشان سخت است و بعد از ۲۰ سال، دیگر توان و انرژی برای ادامه کار و زندگی نخواهند داشت به ویژه اینکه شرایط کارخانه ها هم اصلا به نفع خانم ها نیست و همیشه از حقوق و مزایای کمتری نسبت به مردان برخوردار بودند و این اجحاف در حق شان محسوب می شود لذا ما باید با بازنشستگی پیش از موعد، این شرایط را برای آنها فراهم کنیم ،زنی که در سن ۱۷ و ۱۸ سالگی در کارخانه مشغول به کار شده است ،حداقل در سن ۳۸ سالگی با ۲۰ سال سابقه خود را بازنشست کند.
مخالفت سازمان تامین اجتماعی با تصویب طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان به این دلیل است که آنها تصور می کنند با اجرای این طرح با آمار زیادی از این زنان مواجه خواهند شد در حالی که ما در سال ۹۱ فقط ۱۰ هزار نفر از زنان را داشتیم که اقدام به بازنشستگی پیش از موعد کرده بودند (با۲۵ روز و ۳۰ سال سابقه).
نظر مرکز پژوهش های مجلس در این زمینه مثبت بود،گفتند شاید سازمانها در سال اول کمی با بار مالی مواجه شوند ولی به مرور زمان از بار مالی آنها کاسته خواهد شد. در زمان تصویب هم نمایندگان دولت، مرکز پژوهش های مجلس و کمیسیون تلفیق حضور داشتند و همه اعضا نظر موافق بر این بند الحاقی دادند.
درخواست بازنشستگی پیش از موعد زنان پیشتر از سوی استان های محروم که در شرایط آب و هوایی بدی قرار دارند و همچنین زنانی که با مشکلات زیادی مواجه هستند مطرح شد، ما مخالف حضور زنان در اجتماع نیستیم ولی به دلیل درخواست های عده ای از آنها بند پیشنهادی را به ماده ۱۱۸ الحاق کردیم.
– آیا صدا و سیما توانسته به خوبی مصوبات فراکسیون زنان در برنامه ششم توسعه را به جامعه معرفی کند؟
فاطمه ذوالقدر: ما حق داریم که از تریبون سیما به ما وقت داده شود و از ما دعوت کنند که گزارشی از مجموعه فعالیت هایمان ارایه دهیم. در حال حاضر نماینده های شهرستان از این حق شان در سیمای استانی شان استفاده می کنند و راجع به فعالیت ها و کارهایشان توضیح می دهند.
طیبه سیاوشی: صدا و سیما به جز تخریب ما کاری انجام نمی دهد، ما ارتباطمان با رادیو بد نیست ولی با سیما متاسفانه این ارتباط بسیار ضعیف است در شهرستان ها می بینیم که نمایندگان شهرستان به برنامه های سیما دعوت می شوند ولی ما حتی شبکه ۵ تلویزیون را هم نداریم، با ما نمایندگان تهران چون از لیست امید هستیم بد برخورد می شود، بعد به ما می گویند چرا شما کارهای را که انجام دادید را نمی گویید؟ من به آنها می گویم تریبون ما کجاست؟
اولویت فراکسیون زنان این بوده است که صنفی حرکت کنند و هر ۱۷ نفر عضو این فراکسیون نیز چنین موضوعی را مدنظر دارند البته شرایط نیز به گونه ای است که نمی شود جناحی حرکت کرد و تمام تلاش مان این بوده است که فقط بر روی مسایل صنفی زنان تمرکز کنیم و حداکثر منافع را برای جامعه زنان از مجرای قانونی و از بخش های نظارتی کسب کنیم و اینکه این تلاش های ما را صدا و سیما نمی بیند، عجیب است.
– بحث بیمه زنان سرپرست خانوار در چه مرحله ای است؟
پروانه سلحشوری: ما در حال حاضر طرح جامع توانمدسازی زنان را ارایه دادیم که بیمه زنان نیز شامل این طرح می شود که علاوه بر آن ما بندی درباره بیمه ها اجتماعی چندگانه در همان ماده ۱۱۸ داریم که بیمه به زنان دارای سه فرزند و بیشتر تعلق می گیرد یعنی اینها تحت پوشش بیمه به طور کامل قرار می گیرند.
– در حادثه پلاسکو زنانی بی سرپرست شدند و شرایط مستمری آنها مشخص نیست، آیا مراجعاتی از سوی این زنان به فراکسیون شده است؟
طیبه سیاوشی: همسر شهید قاسمی که وی نیز آتش‌نشان بود (شهید آتش نشانی که ماسک اش را به روی صورت پسر بچه گذاشت و خودش فوت کرد) به بنده مراجعه کرد و گفت چون همسرش ده سال سابقه کار داشته است ،معادل همان ۱۰ روز در ماه را به وی می دهند و هیچ امتیازی هم ندارد ،ما پیگیری کردیم که فرمانداری گفتند ما طرحی را در دست داریم که این طرح را پیش می بریم و نمی دانم طرح فرمانداری به کجا رسید ،البته در برنامه ششم توسعه مصوب شد که شغل آتش‌نشانی به عنوان مشاغل سخت و زیان آور محسوب شود.
– آیا برنامه ای برای معرفی الگوی ازدواج موفق در جامعه دارید؟
پروانه سلحشوری: اگر بحث ازدواج های آسان رویه اجتماعی شود قطعا مشکلات نیز در این بخش راحت تر حل می شود. در سال های گذشته می دیدیم که مهریه های سنگین وضع می شد ولی در حال حاضر خود جامعه زنان به این سمت می روند که این مهریه های سنگین را تقبیح می کنند و این تصمیم جامعه زنان کاملا اختیاری است و با اجبار نبوده است در واقع زنان به این نتیجه رسیده اند که مهریه امنیت نمی آورد و نه تنها بازخورد خوبی ندارد بلکه زندگی آنها را نیز مختل کرده است.
من این مسئله را که قوانین تبعیض آمیز ما منجر به عدم رشد زنان در جامعه شده است سیاسی نمی دانم بلکه گاهی خود جامعه زنان این عدم حضور و رشد را ایجاد کرده است یعنی ما زن ها در برخی مواقع به جای اینکه همراه هم باشیم و به هم کمک کنیم و بخواهیم کلیشه ها را از بین ببریم، آنها را نیز تقویت می کنیم.
اگر بحث تبعیض ها و قوانین در مورد زنان مطرح است به این دلیل است که جامعه پذیرای اینگونه قوانین است و اگر جامعه به سقفی برسد که پذیرای اینگونه قوانین نباشد معضلات خود به خود در این مسیر رو به توسعه برداشته می شود ما چه بخواهیم چه نخواهیم بیش از یک قرن است که جریان مدرنیسم در ایران وارد شده است و تقابل با آن چاره ساز نیست و حذف آن نیز غیرممکن است و وفق دادن آن با شرایط اجتماعی و سنتی خودمان مهم است.
فاطمه ذوالقدر: در ماده ۱۱۷ برنامه ششم توسعه مجلس صدا و سیما و رسانه ها را موظف کرد که سبک زندگی ایرانی اسلامی و سبک زندگی ازدواج های آسان را در راستای کاهش آمار طلاق و افزایش آمار ازدواج تبلیغ کند. در هفته گذشته شاهد عقدی بودم که مهریه فقط دو شاخه نبات بود و اگر فرهنگ سازی در این زمینه شود بسیار موثر است. ما می دانیم اگر مهریه سنگین باشد اصلا ازدواجی صورت نمی گیرد. همه اصحاب رسانه باید در زمینه ازدواج آسان فرهنگ سازی کنند.
طیبه سیاوشی: در مورد ازدواج موفق ابتدا قوانين به اين امر مساعدت فراوان مى كند وسپس الگوهاى موفق ايرانى -اسلامى و ساده زيستى و گفتكو محورى وتساهل وتسامح در زندكى مشترك مى تواند اساس يك زندكى موفق را شكل دهد اما برخى سنتها و قوانين مى تواند اين روند زندگى را برهم زند.
مثلا در مشهد کار تحقیقاتی به صورت میدانی آماری انجام شد در این کار تحقیقاتی به خانم ها پیشنهاد شده بود که ماهی ۴۰۰ هزار تومان به آنها پرداخت می شود ولی آنها هیچ تلاشی را برای اینکه شغلی را در بیرون از منزل داشته باشند، انجام ندهند ولی خانم ها این را نپذیرفتند و با این کار تحقیقاتی به این نتیجه رسیدن جامعه ما جامعه مردسالاری است. بنده ماموریتی به مالی داشتم، فقر در این کشور بیداد می کند ،در ملاقاتی که با وزارت زنان آنها داشتیم متوجه شدیم که تمام راه های تبعیض های قانونی علیه زنان بسته شده است و اگر زنان در این کشور به پست یا مقامی نمی رسند صرفا به خاطر فقر است و جامعه شرایط قانونی را برای رسیدن به موقعیت های اجتماعی برای آنها فراهم کرده است و ما نمی توانیم بگوییم جامعه مالی جامعه مردسالاری است. ما به گونه ای قوانین را تصویب کرد ه ایم که این قوانین آشکارا می گویند این جامعه، جامعه مردسالاری است.
– یکی از بحث هایی که در منشور حقوق شهروندی به آن اشاره شده است مسئولیت اجتماعی زنان است و در این بحث می توان به حضور زنان در پست های مدیریتی بالا از جمله ریاست جمهوری اشاره کرد. آیا زنان نیز شامل واژه رجل سیاسی می شوند؟
پروانه سلحشوری: حضور اجتماعی زنان چه در عرصه های سیاسی و چه در عرصه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در یک جامعه مردسالار با موانع متعددی روبروست. مبحث، مبحث دینی نیست، بحث حضور زنان بیش از اینکه یک بحث دینی باشد یک بحث سیاسی و فرهنگی است و مسایل سیاسی و فرهنگی مانع این حضور است بنده نیز معتقدم زمان خیلی چیزها را حل می کند. وقتی شاه به زنان حق رای داد خود امام از مخالفان آن بود ولی خود امام بعدا گفت که حضور سیاسی زنان بسیار لازم است البته امام به این دلیل در آن زمان با حق رای زنان مخالفت کرد که کسانی که مدافع این مسئله بودند هدفشان شوی سیاسی بود و اعتقاد قلبی به این موضوع نداشتند. ما می بینیم که بعدها خود امام یک زن را به عنوان سفیر خودشان به روسیه می فرستند و این نشان می دهد که امام خمینی (ره) تا چه اندازه به مقام زن اهمیت می دهد و اینکه زن تا چه اندازه می توند تاثیرگذار باشد.
باید شاخص هایی برای رجل سیاسی تعریف شود چرا که بدون شاخص هر کسی به خودش اجازه می دهد که کاندیدا شود. بحثی که الان در شورای شهر مطرح شده است که چطور یک ورزشکار می خواهد در حوزه تخصصی شورای شهر وارد شود و همین باعث ناکارآمد شدن سیستمی به نام شورای شهر شده است.
در حال حاضر یک سوم شورای شهر تهران هنرمند و ورزشکار هستند و این اصلا خوب نیست. ما اگر شاخص سازی کنیم و بر اساس شاخص ها ،لیاقت ها و شایستگی ها افراد را انتخاب کنیم جنسیت نمی تواند تاثیرگذار باشد و این رای دادن را نیز باید به خود مردم واگذار کرد البته شورای نگهبان نیز گام های در این رابطه برداشته است و امیدواریم این مسئله نیز به خوبی حل شود چون این مسئله حربه ای برای گروه هایی که نظام ما را قبول ندارند شده است که از آنها بر علیه ما استفاده کنند.:
در این نوع نگاه متولی نهاد خانواده فقط زن گذاشته شده است و به گونه ای حرف زده می شود که انگار پدر هیچ نقشی ندارد، ما نیز می دانیم که نقش مادر پررنگ تر است ولی نقش پدر را نیز نمی توان نادیده گرفت. در خانواده هایی که پدر نقش تربیتی خودش را به خوبی ایفا نکند مطمئن باشید خانواده سالمی شکل نمی گیرد یعنی خانواده ای نیست که بتواند بحران های اجتماعی، روحی، روانی را مدیریت کند. ما باید در یک خانواده همه اعضای خانواده را در نظر بگیریم، فقط بر روی زن مانور ندهیم البته اینکه بر روی نقش زن در خانواده مانور می دهند برای محدود کردن حضور اجتماعی زنان است.
وضعیت الان با زمانی که مادر و مادربزرگ من زندگی می کردند متفاوت است در حال حاضر همه ابزارها و تکنولوژی در اختیار انسان ها است و همین ابزارها کار خانگی را کم می کند و اوقات فراغت زنان را زیاد می کند. در گذشته نه مهدکودک و نه کودکستانی بود و نه مدارس زودتر شروع می شد اما الان همه می دانند که برای حضور اجتماعی و آماده اجتماع شدن خود کودکان نیاز به این کلاس ها هست و بحث این نیست که مادر نخواهد در خانه از کودکش مراقبت کند.
ما می بینیم مادرانی که شاغل بودند توانسته اند بچه های خوبی تربیت کنند، زنان خانه دار ما که تمام وجودشان را برای فرزندان و همسرانشان ایثار می کنند هم از نظر همسر ارزش کمتری به نسبت زنی که شاغل است دارد و هم در چشم فرزندان خودشان ارزش کمتری دارند و این جای تاسف دارد که چرا فعالیت و کار یک زن در خانه دیده نمی شود در واقع درآمد مالی خودش برای زنان یک ابزار قدرت است و منزلت را بالا می برد، یک زن وقتی بتواند با فرزندان و همسرش تعاملی که نیاز است را برقرار کند هرچند خارج از منزل کار کند این کار کردن تاثیری برنقش مادری یا همسری وی ندارد و زن می تواند به راحتی این تعامل و تعادل را نیز در منزل ایجاد کند، حتی ساعات کم بودن ولی با کیفیت بودن بهتر از این است که ساعت ها کنار هم باشید ولی رابطه تان کیفیت نداشته باشد.
متاسفانه در حال حاضر به واسطه شبکه های اجتماعی چه زن ،چه مرد و چه فرزندان در دنیای مجازی خودش غرق است و ارتباطات خانوادگی گرمایی را که قبلا داشته است را ندارد. در حال حاضر ۱۴ درصد زنان ما شاغل هستند که این نرخ پایینی نسبت به کشورهای در حال توسعه است و اینکه چرا این همه دغدغه در مورد حضور اجتماعی زنان با توجه به این نرخ مطرح میشود مشخص نیست. ما ساختارها را برای اینکه زنان مان در موقعیت های شغلی مناسب شکل بگیرند، فراهم نکردیم در حال حاضر تعداد زیاید دختر بیکار در جامعه داریم و بعد انتقاد می کنیم که چرا دخترها پاساژگردی می کنند و چرا آرایش می کنند و چرا در خیابان ها هستند.
فاطمه ذوالقدر: واژه رجل هم معنای اصطلاحی دارد و هم معنای تحت اللفظي دارد که معنای تحت اللفظي آن مرد است و این واژه رجل سیاسی اصطلاحی است که هم به زن و هم به مرد اطلاق می شود، در صورتی که زن هم قادر به انجام کارهای سیاسی باشد و شرایط و توانایی های سیاسی را از لحاظ فقهی و شرعي داشته باشد و به آن مرحله ای رسیده باشد که بتواند اداره امور مملکت را به دست بگیرد اصطلاح رجل سیاسی در اینجا نیز به زن منطبق می شود.
طیبه سیاوشی: آقای جوادی آملی در کتاب «زن در آینه جمال و جلال» این مطلب را کاملا ذکر کرده اند که زن می تواند رجل سیاسی هم باشد و جزء رجل محسوب می شود و در صحبت هایشان هم این مسئله را مورد اشاره قرار داده اند ولی به لحاظ سیاسی تصور این مسئله پذیرفته نشده است که باید منتظر تفسیر شورای نگهبان باشیم. اینکه زن به عنوان رجل سیاسی هم رد شده باشد نداشتیم ززمانی که خانم طالقانی و رفعت بیات برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند و صلاحیت شان مورد تایید قرار نگرفت رد صلاحیت شان به دلیل زن بودنشان نبود بلکه موارد دیگر را مطرح کردند.
