افزایش ۲ یا ۳ برابری یارانه‌ها ممکن نبوده و به صلاح کشور نیست ؛ این سخنی است که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به برخی از وعده‌ها که در پرداخت یارانه نقدی و افزایش آن از هم سبقت می‌گیرند، گفته است.
ایران نوشت: البته در کنار رئیس قوه مقننه بسیاری از اقتصاددانان و صاحبنظران اقتصادی این باور را دارند که نه تنها افزایش چند برابری یارانه نقدی شدنی نیست بلکه آثار و تبعات منفی بسیاری برای مردم و اقتصاد کشور به همراه دارد. اما چرا نمایندگان مجلس و اقتصاددانان اعتقاد دارند که چند برابر کردن یارانه نقدی تنها یک شعار تبلیغاتی است و در حد شعار هم باقی خواهد ماند. برای اینکه توان دولت را در پرداخت یارانه نقدی بسنجیم تنها کافی است چند عدد و رقم را که در قانون بودجه سال جاری آمده است با هزینه وعده‌هایی که داده شده مقایسه کنیم.
یکی از نامزدها در برنامه‌های خود پس از آنکه اعلام کرده بود که به هر جوان بیکار ۱۸ سال به بالا ماهانه ۲۵۰ هزار تومان کارانه بیکاری می‌پردازد، وعده داده است که مبلغ یارانه نقدی را نیز برای هر ایرانی به ۱۵۰ هزار تومان در ماه می‌رساند؛ وعده‌ای که در نگاه نخست ممکن است جذاب باشد، ولی وقتی یک جمع و ضرب ساده انجام می‌دهیم به ناممکن بودن آن پی می‌بریم.
البته به یک شرط می‌توان این کار را انجام داد که درآمدهای قانون هدفمندی یارانه‌ها که از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی نظیر آب، برق، بنزین، گازوئیل، گاز و… تأمین می‌شود بالا رود یعنی قیمت‌ها دو برابرشود که دراین صورت ضمن ضرورت موافقت مجلس، مردم نیز باید درباره افزایش دوباره قیمت‌ها که به افزایش قیمت سایر کالاها نیز منجر می‌شود رضایت دهند.
براساس وعده افزایش یارانه به ۱۵۰ هزار تومان برای هر نفر در هر ماه، مبلغ یارانه فعلی یعنی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان باید ۱۰۴ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یابد که خود ماهانه ۸ هزار میلیارد تومان و سالانه ۹۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به هزینه‌های هدفمندی یارانه‌ها می‌افزاید.بدین ترتیب به جای پرداخت ماهانه ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه نقدی میان حدود ۷۷ میلیون نفر، باید ۱۱۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت شود که در هر سال بالغ بر ۱۳۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان می‌شود.
برای پرداخت کارانه ۲۵۰ هزار تومانی به بیکاران نیز هر چند کارشناسان معتقدند حدود ۱۱ میلیون نفر متقاضی بالقوه دریافت این مبلغ در کشور وجود دارد ولی با فرض صحیح بودن محاسبات نامزد و جمعیت فعلی بیکاران یعنی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر باید ماهانه ۸۰۰ هزار میلیارد تومان و درهرسال ۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار کنار گذاشت.
بدین ترتیب مجموع یارانه نقدی و کارانه بیکاری که در هر ماه باید پرداخته شود به ۱۱۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان و در هر سال ۱۴۸ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان میان مردم توزیع شود.
اما وقتی ارقام بودجه کل کشور را در کنار این وعده قرار می‌دهیم متوجه می‌شویم که با هم همخوانی ندارد. در سال جاری کل منابع بودجه دولت برای کل کشور حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است که حدود ۱۱۱ هزار میلیارد تومان آن از طریق نفت و ۱۶۰ هزار میلیارد تومان از طریق مالیات و درآمدهای گمرکی تأمین می‌شود.
همان گونه که مشاهده می‌شود اعتباری که برای اجرای این وعده‌ها نیاز است نیمی از کل بودجه دولت را شامل می‌شود. این درحالی است که دولت در هر سال باید با این مبلغ علاوه بر پیش بردن طرح‌های عمرانی، هزینه‌های جاری خود که عمده آن حقوق کارکنان دولت است را پرداخت کند.
از سوی دیگر طبق قانون بودجه ۴۸ هزار میلیارد تومان به‌عنوان سقف درآمدزایی هدفمندی یارانه‌ها تعیین شده است که تنها در بخش یارانه نقدی وعده داده شده ۹۰ هزار میلیارد تومان بیشتر از آن است. یعنی منابع هدفمندی یارانه‌ها باید حدود سه برابر شود یا به عبارت دیگر قیمت حامل‌های انرژی که تأمین کننده آن است سه برابر شود که نه مجلس اجازه چنین کاری را می‌دهد و نه چنین افزایشی به یک باره ممکن است.
البته در دولت‌های نهم و دهم کسری پرداختی‌های یارانه نقدی را از محل استقراض از بانک مرکزی یا همان چاپ پول و برداشت از اعتبار طرح‌های عمرانی تأمین کردند که نتایج زیانباری بر اقتصاد تحمیل کرد. علاوه براین طبق قانون از مجموع ۴۸ هزار میلیارد تومان تنها ۵۰ درصد سهم یارانه نقدی است و باید ۳۰ درصد آن برای کمک به واحدهای تولیدی و حمل و نقل عمومی پرداخت شود و ۲۰ درصد مابقی هم صرف طرح‌های عمرانی ملی شود.
نبود تعریف درست از برنامه‌ها
یک استاد اقتصاد دانشگاه تهران در واکنش به وعده افزایش یارانه‌های نقدی از سوی یکی از کاندیداها، نوشت: «برخی افراد وعده افزایش یارانه را می‌دهند که در این مورد ضرب‌المثلی وجود دارد: ما را به خیر تو حاجت نیست، شر مرسان.»
محمد خوش‌چهره نماینده اسبق مجلس در روزنامه «جام جم» نوشته است: رهبر معظم انقلاب در دیداری که با کارگران داشتند به موضوع حمایت از قشرهای ضعیف اشاره کردند. نامزدهای انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری هم برنامه‌ای برای دهک‌های کم درآمد و ضعیف جامعه عنوان می‌کنند، اما نکته‌ای که اهمیت بالایی دارد، درک صحیح از مفاهیم و موضوع هایی است که مطرح می‌شود. اکنون با تأکیدات و جملات خوبی روبه‌رو هستیم، اما متأسفانه تعریف درستی از آنها صورت نمی‌گیرد.
وعده‌های یارانه‌ای تحقق پذیر نیست
حسین راغفر اقتصاددان نیز می‌گوید: متأسفانه این روزها وعده‌هایی درباره افزایش یارانه‌ها مطرح می‌شود که علاوه بر اینکه برای اقتصاد ما آسیب‌زاست بلکه تحقق پذیر هم نیست و با نگاهی به منابع مالی موجود مشخص می‌شود که دولتی که ۷۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارد و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان باید صرف تأمین طرح‌های عمرانی خود کند، نمی‌تواند این افزایش یارانه‌هایی را که وعده می‌دهد عملی کند.
راغفر، درباره وعده‌های انتخاباتی در خصوص یارانه‌ها اظهار کرد: اکنون وعده‌هایی درباره افزایش مبالغ مربوط به یارانه‌ها مطرح می‌شود که صرفاً انتخاباتی است و زمینه‌های اجرایی شدن آن به هیچ وجه وجود ندارد. چون چنین منابع مالی در کشور موجود نیست.
صدای عسگراولادی هم درآمد!
عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی در خصوص برخی وعده‌ها در مورد ایجاد ۵ میلیون شغل و افزایش یارانه سه دهک پایین جامعه گفت: اینها همه شعار است، اگر این افراد بتوانند سالی ۵۰۰ هزار شغل جدید ایجاد کنند شاید بشود کاری کرد اما باید برای به وجود آوردن شغل مقدماتی ایجاد کرد.
اسدالله عسگراولادی افزود: مردم می‌فهمند که حرف‌های برخی نامزدها همه شعار است و آنها حتی برنامه هم ندارند، از کجا می‌خواهند یارانه را سه برابر کنند یا ۲۵۰ هزار تومان کارانه بدهند. عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: افرادی که این شعارها را می‌دهند چه برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری دارند که این‌طور بیان می‌کنند ما ۵ میلیون شغل ایجاد می‌کنیم؟ شغل به این راحتی ایجاد نمی‌شود پس بهتر است بی‌خودی با شعاردادن وقت مردم را نگیرند. بهتر است با مردم صادق باشیم.
عسگراولادی در پاسخ به این سؤال که آیا پرداخت یارانه ۲۵۰ هزارتومانی به هر فرد بیکار همان تورمی را که پرداخت یارانه‌ها ایجاد کرد دوباره تقویت نخواهد کرد؟ اظهار داشت: این هم غلط است و عملی نیست و بلایی بدتر از یارانه سر کشور می‌آورد، هیچ دولتی همچین پولی را ندارد بدهد. ما ۸۰ میلیون جمعیت هستیم مسخره است اینکه ۲۵۰ هزار تومان به هر فرد بیکاری بدهند این یعنی پرداخت ۲۲۰ هزار میلیارد تومان، این حرف‌ها غلط است و در حد شعار انتخاباتی است و من اعتقادی به این حرف‌ها ندارم.
عبدی: اصولگرایان به دنبال به‌دست آوردن قدرت به هر قیمتی هستند
یک فعال سیاسی گفت: اصولگرایان ایده و برنامه‌ای ندارند به همین دلیل به دنبال به قدرت رسیدن به هر قیمتی هستند. عباس عبدی روز سه‌شنبه در نشستی خبری که با عنوان «بررسی گفتمان رقبای روحانی با نگاه بازگشت پوپولیسم» در ستاد انتخابات حسن روحانی برگزار شد به شعارهای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اشاره و اظهارکرد: اصولگرایان هرگز در تاریخ جمهوری اسلامی ایران به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی کشور نبوده و امروز نیز با شعارهای پوپولیستی مسیری را در پیش پای مردم قرار داده‌اند که هرگز نمی‌توانند از آن تا سال‌های آینده خود را منفک کنند.
وی با بیان اینکه شعارهای احمدی‌نژاد در هشت یا ۱۲ سال قبل مطلوبیت داشت اما امروز دیگر نمی‌توان آن شعارها را داد، تصریح کرد: مشکل اصولگرایان این است که در سال‌های دولت‌های نهم و دهم درآمدهای سرشاری از نفت داشتند و یارانه را پرداخت می‌کردند اما اگر ایجاد شغل در دولت اصلاحات که سالانه ۶۰۰ هزار بود را دنبال می‌کردند امروز کشور دیگر بیکار نداشت.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین گفت: وقتی بیکار وجود نداشته باشد دیگر احتیاجی هم به یارانه نیست و هرگز تحریم‌ها به شکلی که در سال‌های گذشته برای کشور ایجاد مشکل کرد، نمی‌توانست مشکلات فراوان ایجاد کند و فقط قسمت کوچکی از یارانه‌ها را به افراد واقعاً نیازمند پرداخت می‌کردیم.
عبدی ادامه داد: قطعاً کسانی که خودشان نه جزو ۴ درصد بلکه از یک درصد بالای جامعه هستند، نمی‌توانند شعارهایی بدهند که نسبت به آن بیگانه‌اند ولی احمدی‌نژاد اگر این شعار را می‌داد برای اینکه واقعاً خودش بود و به آن قشر از جامعه تعلق داشت.
