محدودیت منابع سوخت های فسیلی، لزوم توجه به انرژی های تجدید پذیر

رئیس مرکز فناوری راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص اهمیت موضوع هیدروژن و پیل سوختی در حوزه انرژی های تجدید پذیر گفت: با توجه به محدودیت هایی که در مورد منابع سوخت های فسیلی و مصرف آن داریم لزوم توجه به انرژی های تجدیدپذیر امری اجتناب ناپذیر است.

به گزارش یوپنا، امید توکلی رئیس مرکز فناوری راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص برگزاری چهارمین کنفرانس هیدروژن و پیل سوختی گفت: موضوع هیدروژن و پیل سوختی با تشکیل کمیته راهبردی پیل سوختی درسال ۱۳۸۵ بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و تا کنون ۳ کنفرانس ملی در حوزه هیدروژن و پیل سوختی برگزار شده است. همچنین با توجه به فعالیت های دانشگاه تهران در حوزه هیدروژن و پیل سوختی و مکاتبات و مذاکراتی که با انجمن هیدروژن و پیل سوختی به عنوان متولی برگزاری این کنفرانس ها انجام شد مقرر گردید برگزاری چهارمین کنفرانس هیدروژن و پیل سوختی به عهده دانشکده فنی دانشگاه تهران باشد.

دبیر چهارمین کنفرانس هیدروژن و پیل سوختی تصریح کرد: موضوع هیدروژن و پیل سوختی در حوزه انرژیهای تجدید پذیر بسیار مورد توجه است و با توجه به محدودیت هایی که در مورد سوخت های فسیلی و مصرف آن داریم که مهم ترین آن بحث کمبود منابع سوخت های فسیلی در صنعت نفت، گاز و ذغال سنگ و اینکه این منابع روبه اتمام هستند.

هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه داد: موضوع اتمام منابع سوخت های فسیلی در بسیاری از کشورها اتفاق افتاده و در ایران هم با توجه به شیبی که دارد به نظر می‌آید در آینده با کمبود این منابع مواجه شویم. همچنین موضوع آلاینده های محیط زیستی که از مصرف سوخت های فسیلی بوجود می آید و بحث گازهای گلخانه ای و گرمایش جهانی موجب شده رویکرد به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا بسیار بسیار قابل توجه بوده و در این زمینه پیشرفت های خیلی زیادی حاصل شده است. در همین راستا پروتکل های محیط زیستی بسیاری در دنیا به امضاء رسیده است که آخرین آنها توافقنامه پاریس موسوم به کوپ ۲۱ در پاریس و کوپ ۲۲ در اردن بوده است. ایران نیز براساس این پروتکل تعهد داده که حدود۴ درصد انتشار آلاینده‌های زیست محیطی را کاهش دهد و مشروط به استفاده از از اعتبارات بین المللی استفاده و مشارکت بین المللی این تعهد می تواند تا ۸ درصد افزایش یابد.

در این راستا در حال حاضر در حوزه های مختلف انرژی های تجدید پذیر شامل انرژی بادی، خورشیدی، بایومس و سایر منابع تجدیدپذیر دنیا در تک تک این ها سرمایه گذاری کرده و متاسفانه ایران در این حوزه جایگاه قابل قبولی ندارد.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشکده فنی دانشگاه تهران افزود: کشورهای اروپایی پیشروترین کشورها در بحث انرژی های تجدید پذیر هستند به طوری که کشور آلمان ۵۰ درصد الکتریسته خود را از طریق انرژی خورشیدی تامین می کند و یا کشوری مثل دانمارک و فنلاند در حدود صددرصد انرژی الکتریسیته را از انرزی بادی تامین می کند و این نشان می دهد که رویکردکشورهای اروپایی خیلی قابل ملاحظه بوده و جلوتر از بقیه کشورها پیش می روند و درایران جایگاه و سهمانرژی تجدید پذیر بسیار ناچیز است. تنها بخش برق آبی که بخش سنتی تجدیدپذیرها می باشد (شامل سد و توربین) فعال است. در رابطه با انرژی خورشیدی و انرژی بادی کارهای محدودی انجام شده است و البته رویموضوع هیدروژن و پیل سوختی خیلی کم کار شده است بدلیل اینکه شاید واقعا اراده ای در توسعه فناوری های این بخش وجود نداشته است.

توکلی تصریح کرد: نکته مهم و کلیدی این است که در اکثر کشورهای دنیا برای استفاده ازانرژی های تجدید پذیر مکانیزم های تشویقی و حمایتی در نظر می گیرند و برای توسعه این انرژی ها حتی سوبسیدهایی نیز به این بخش تعلق می گیرد.

وی یادآور شد: برهمین اساس در ایران از چند سال پیش قیمت تضمینی خرید برق تجدید پذیر در حوزه های مختلف شامل برق زباله‌سوز، برق بادی، برق خورشیدی و … منتشر شده است. در سال های اخیر مقداری این قیمت ها بنابر دلایل و سیاست گذاری‌های وزات نیرو کاهش پیدا کرد و موجب شد سرمایه گذاران خارجی که ایران را بعنوان بازار خوبی در این حوزه می دیدند تا حدودی عقب نشینی کنند. این قیمت ها مجددا در سال گذشته بررسی و افزایش پیدا کردند و در بحث هیدروژن و پیل سوختی و برق تولیدی آن که قبلا قیمت گذاری نشده بود در اسفند ۹۵ برای اولین بار قیمت تضمینی برای برق پیل سوختی حدود ۴۶۰ تومان به ازای هر کیلو وات برق پیل سوختی اعلام شد. البته و متاسفانه این مکانیزهای تشویقی باعث نشده که در ایران و در حوزه انرژی های تجدیدپذیر اتفاق قابل توجهی رخ دهد چرا که همچنان فناوری ها و زیرساخت های مرتبط با حوزه انرژی تجدیدپذیر در مقایسه با سوخت های فسیلی قیمت گران تری داشته و نیاز به سرمایه گذاری و حمایت های دولتی دارد.

وی ادامه داد: لازم است در این بخش دولت ورود پیدا کند و مکانیزم های حمایتی را اجرا کند. در این راستا دولت مصوبه ای در شهریور ماه ۹۵ داشت که براساس آن تمام سازمان های دولتی را مکلف نمود طی ۲ سال آینده ۲۰ درصد برق مورد نیازشان را از انرژی تجدید پذیر تامین کنند که البته این مصوبه علی رغم حالت اجباری آن و زمان حدود ۸ ماهی که از آن می گذرد هنوز آیین نامه اجرایی مربوطه از طرف وزارت نیرو اعلام نشده و سازمان ها نمی دانند با چه سازوکاری باید این کار را انجام دهند.

وی در رابطه با موضوع کنفرانس نیز افزود: هیدروژن و پیل سوختی ۲ مقوله جدا از هم هستند و از آنجا که ایران کشوری دارای منابع غنی گاز در جهان است از نظر تولید هیدروژن نیز غنی است کما این که در پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و در واحدهای مختلف از طریق تکنولوژی ریفرمینگ گاز طبیعی هیدروژن تولید می کنیم به طوریکهخیلی از پالایشگاه ها و پتروشیمی ها در حال حاضرهیدروژن مازاد دارند و لذا تولید صنعتی هیدروژن فرآیندی کاملا شناخته شده و توسعه یافته است. البته در بحثتولید هیدروژن فناوری های نوینی توسعه پیدا کرده که ازنظر زیست محیطی قابل توجه می باشند. در رابطه با فناوری های نوین چه در تولید و چه در حوزه خالص سازی و ذخیره سازی هیدروژن در ایران فعالیت های دانشگاهی و پژوهشی قابل توجهی انجام شده ولی البته در حوزه تولید صنعتی با این فرایندهای نوین نیاز به توسعه فناوری و سرمایه گذاری می باشد. در بحث پیل سوختی از وقتی که کمیته راهبری پیل سوختی شکل گرفت و سند راهبردی توسعه فناوری پیل سوختی در سال ۸۶ (با چشم انداز اینکه در یک بازه ۱۵ ساله یعنی سال ۱۴۰۴ ایران بر مبنای شاخص های بین المللی توسعه فناوری جز ۵ کشور توسعه یافته توانمند و صاحب فناوری قاره آسیا و اولین کشور منطقه در زمینه طراحی و تولید و ارتقا و بکارگیری فناوری پیل های سوختی راهبردی باشد)، ابلاغ شد . در جهت اجرایی شدن سند و پس از تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و تشکیل ستاد توسعه فناوری انرژی های تجدید پذیر در داخل معاونت علمی و فناوری فعالیت های خیلی خوبی در جهت حمایت از این حوزه صورت پذیرفت و در بازه سال ۸۸ تا ۹۴ در حدود ۵۰ پروژه هیدروژن و پیل سوختی از طرف ستاد انرژی های تجدید پذیر مورد حمایت قرار گرفته و روند خیلی خوبی بوده که تعدادی از پژوهشگاه ها و دانشگاه ها بطور مستقیم از این حمایت ها در جهت پیشبرد تحقیقات مرتبط بهره برده اند. هر چند هنوز در بحث تجاری سازی و صنعتی خیلی جای کار دارد و در واقع از مراحل اولیه تحقیق و توسعه تا رسیدن به مرحله بازار و استفاده در صنعت زنجیره توسعه فناوری و تجاری سازی بایستی تکمیل شود.

وی محورهای کنفرانس را در ۶ محور ۱- طراحی، ساختو یکپارچه سازی پیل سوختی، ۲- تولید، خالص سازی،ذخیره‌سازی و توزیع هیدروژن، ۳- مدلسازی وشبیه سازیسیستم های هیدروزن و پیل سوختی، ۴- کاربردهایهیدروژن و پیل سوختی، ۵- ایمنی، مقرارات واستانداردسازی هیدروژن و پیل سوختی و ۶- موانع،چالش‌ها و راهبردهای توسعه فناوری پیل سوختی وهیدروژن در ایران و جهان عنوان کرد.

وی همچنین نهادیه سازی توسعه پایدار و پویایی علوم، فناوری و صنعت هیدروژن و پیل سوختی در کشور، ترغیب و تشویق پژوهشگران، صنعتگران در زمینه پیشرفت دانش و فناوری هیدروژن و پیل سوختی، گسترش ارتباطات دانشگاه، صنعت و دولت، ترویج تحقیقات بنیادی و کاربردی در زمینه هیدروژن و پیل سوخت و بهره گیری از دانش فنی، تبادل اطلاعات و تجارب بین متخصصان ایرانی و خارجی پیل سوختی را از اهداف برگزاری این کنفرانس برشمرد.

توکلی تعداد مقاله های دریافتی را ۱۲۶ مقاله عنوان کرد و افزود: از این تعداد ۴۰ مقاله بصورت ارائه شفاهی پذیرش شده و ۸۰ مقاله به صورت پوستر هستند.

کنفرانس در ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت در محل دانشکده مهندسی برق دانشگاه تهران برگزار می شود. برای کنفرانس ۸ نشست سخنرانی ارائه مقاله ها، ۲ نشست تخصصی و ۸ کارگاه تخصصی در حوزه های مختلف برنامه ریزی شده که کارگاه ها در صورت رسیدن به حد نصاب تشکیل خواهند شد.

نشست های تخصصی با حضور متخصصین و صاحبنطران در ۲ محور: ۱- فرصت ها و چالش های تجاری سازی هیدروژن و پیل سوختی و ۲- نقش وزارتنفت و نیرو در توسعه فناوریهای هیدروژن و پیل سوختیدر سبد انرژی کشور برگزار خواهد شد.

وی تاکید کرد: اگر بخواهیم در دیپلماسی سیاسی و علم و فناوری در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم باید در عرصه های فناوری های نوین ورود پیدا کنیم و الان در بحث انرژی تجدید پذیر با توجه به رشد بسیار سریع دنیا تا حدودی از روند جهانی عقب افتاده ایم که باید سریعتردر جهت پیشبرد این فناوری های گام های توسعه ای و حمایتی بلندتری برداریم. بخصوص در حوزه تجاری سازی و صنعتی شدن هیدروژن و پیل سوختی این عقب افتادگی در ایران خیلی بیشتر وجود دارد و این کنفرانس ها محلی هستند که بتوانیم با ارائه دستاوردهای ارزشمند پژوهشی و تحقیقاتی، این حرفها و درد دل ها را به گوش مسئولین دولت و وزارت خانه ها و سازمان های متولی برسانیم تا شاهد رشد سریع ناوری های مرتبط در آینده نزدیک و اعتلای میهن عزیز باشیم.