محمدرضا حشمتی
سابقه دموکراسی در دنیا حدود ۷۰۰ سال است. اروپا پس از سال های تاریک خفقان کلیسا و با ایجاد رنسانس، عملاً پایه دموکراسی را گذاشت. در اسلام و تمدن دوره آزادی ها به قرن ۴ و ۵ هجری بر می گردد که قرن های ۱۰ و ۱۱ میلادی محسوب می شود.
دموکراسی اصولی دارد که مهم ترین آن به رسمیت شناختن رقیب است. رقیب حق دارد با شما مخالف باشد. کشورهای آزاد بر اساس آراء مردم و ذوق و سلیقه آنان اداره می گردند. رأی مردم تعیین کننده است. درباره مسائل ملی رفراندوم و رأی اکثریت هر کشور تعیین کننده است و در مسائل دیگر نظیر اداره شهرها رأی مردم منطقه ملاک عمل می باشد.
تجربه بشری به ما می گوید اگر مردم با زبان رأی با یکدیگر سخن بگویند از خشونت دوری خواهند کرد. جمهوری اسلامی با فرمان امام خمینی براساس رأی مردم بنا نهاده شد و تا امروز مردم مستقیم با رأی خود نمایندگان مجلس و دولت را تعیین نموده اند. البته در نحوه انتخاب و رأی مردم و تبلیغات و تأیید صلاحیت ها نکات قابل توجهی وجود دارد که بابررسی مجدد قانون نظام اجرایی، می توان آن ها را اصلاح کرد.
در عرف جهانی؛ انتخابات و نتایج آن و میزان آراء معانی خاصی دارد. میزان مشارکت شاخصی است برای مقبولیت نظام و حکایت از اقتدار ملی دارد. اعداد و ارقام در انتخابات تا سال ها مورد توجه رسانه ها و تحلیلگران قرار می گیرد. جمعیت ها و تجمع ها، تظاهرات و طرفداری ها هیچکدام برای قضاوت کافی نیستند. اما میزان مشارکت مردم و درصد آراء برای سیاستمداران بسیار پر معناست. رأی مردم یک امر تشریفاتی نیست. رأی مردم از نوع سلیقه آن ها نیز خبر می دهد. این خواسته ها را در قالب کاندیدای خود مطرح و آن را مطالبه می نماید.
دو قطبی کردن جامعه
بعضی ها دوست دارند جامعه را چند قطبی کنند. منافع این افراد اقتضا می کند که با دوقطبی کردن جامعه، خود را در بین جمعیت برتر نشان دهند تا از منافع آن بهره مند گردند. در انتخابات اخیر این دسته بندی ها انجام شد، ۹۶% و ۴% و شخص کاندید، خود را منسوب به ۹۶% مستضعف می داند که حقوقش توسط ۴% تضییع شده است. او با طرح این شعار می خواست جنبش مردمی راه بیندازد تا در حقیقت به حکومت برسد. فرد دیگری جامعه را به مؤمن و غیر مؤمن تقسیم کرد. دیگری جامعه را به متعهد و افراد لاابالی و احتمالاً خود را در صف مؤمنین و متعهدین می دانست که بخواهد از طیف مقابل حقوقش را استیفا کند.
در حالی که نظام جمهوری اسلامی برای هر فرد یک رأی اختصاص داده و این یک رأی تعلق می گیرد به کاندیدایی که مورد نظر اوست.
حال دو قطبی کردن جامعه چه ضرری دارد؟!
اولاً؛ فضای نفاق و تظاهر و ریا را زیاد می کند. مردم سعی می کنند با رفتار ظاهری خود را مؤمن، متعهد و ۹۶% قرار بدهند که ادامه این روند به سقوط جامعه تبدیل می گردد.
ثانیاً؛ تحلیل غلط و کاملاً اشتباهی است که شما صرفاً برای رأی آوردن مردم را دسته بندی کنید.
ثالثاً؛ اگر طیف شما رأی کمی آورد عملاً جمعیت کم متعهد و مؤمن می خواهد در قبال اکثریت چه کند.
رابعاً؛ دشمنی و کینه بین اقشار مردم را زیاد می کنند که سرمایه اجتماعی صدمه خواهد دید.
پس از انتخابات می بایست کسانی که پیروز شده اند اولاً از تحقیر شکست خوردگان پرهیز کنند و حقوق آنها را به رسمیت بشناسند. براساس درصد آراء طیف مقابل حقی برای مخالفین قائل باشند و حتی آنها را در کارهای اجرایی و پروژه ها شریک نمایند. از چهره های برتر مخالفین دعوت کنند تا با نقادی عالمانه به دولت کمک کنند تا راه را اشتباه نروند.
دولت دوازدهم باید با شرح صدر اقدامات اساسی انجام دهد و روز اول شروع کار خود به گونه ای عمل کند تا در سال ۱۴۰۰ حتی مخالفین به کارآمدی این فکر و این شیوه و سیاست مجدداً رأی دهند. دولت دوازدهم به ریاست آقای دکتر روحانی یک بار دیگر توفیق دارد که سکان اجرایی کشور را به عهده بگیرد. این دولت باید بداند که حمایت همه جانبه اقشار مختلف بویژه اقشار فرهیخته او را مجدداً روانه پاستور نموده است.
ائتلاف کم سابقه ای از هنرمندان، دانشگاهیان، پژوهشگران، نخبگان، کشاورزان، صنعتگران و حتی نظامیان دست به دست هم داد تا مجدداً روحانی رئیس جمهور شود. از نزدیک شب های زیادی را در بین مردم بویژه جوانان گذراندم. عشق و شور و ابتکار و خلاقیت به همراه نوعی نگرانی در چهره همه پیدا بود. بعضی ها به زبان آوردند که به روحانی بگو ما را فراموش نکند.
انتظار نام و نشان و پست نداشتند. فقط انتظار داشتند روحانی و دولت دوازدهم آنها را فراموش نکند. آنها می گویند میدانیم دولت دستش بسته است اما برای تکریم که بهانه ای ندارد.
مهربان بودند، امیدوار بودند، گاهی اشک می ریختند، گاهی بلند بلند می خندیدند. تا نیمه های شب در خیابان ها مردم را دعوت به رأی دادن می کردند، سرود می خواندند، دست می زدند، می ایستادند، می دویدند. هنگامه ای بود در ایران.
دستاورد انتخابات امید و اعتدال
آنچه را رقیب تبلیغ می کرد ریشه در افراط و تفریط داشت. تحت عنوان دین و اسلام، آرزوی محدودیت و محصوریت می کنند. ما با سرکشیدن در زندگی مردم مخالفیم، ما با اتهام زدن مخالفیم، ما با محدودیت های آزار دهنده مخالفیم، رقیب از نمادهای مذهبی و تعصب مردم سوء استفاده می کند. ناچار می شود برای رسیدن به هدف دروغ بگوید، تهمت بزند، سند جعل کند. مردم صداقت را دوست دارند، اعتدال را دوست دارند، از تحقیر متنفرند، از کهریزک تنفر دارند، از جنگ دوری می کنند، تحریم را دوست ندارند. رأی اکثریت مردم به این است که در کشور اعتدال حاکم شود.
دولت دوازدهم با تلاش و کوشش امید را در بین مردم بویژه جوان ها جاری سازد. ما کار می کنیم و تلاش می کنیم با مردم خوب و مهربان صحبت کنیم و آن ها را در جریان امور قرار می دهیم. ما خوبی های مردم را فراموش نمی کنیم. ما اشک ها و لبخندها، سرودها و ترانه ها، حضور در صحنه را فراموش نمیکنیم. همین موج توفنده، با راهبری نخبگان و فرهیختگان برای ساختن ایران کافی است.
*معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی