استعفای رئیس کارگروه روانشناسی از شورای تحول علوم انسانی

رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی استعفا داد و در نامه ای به رئیس شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی دلایل آن را شرح داد.
به گزارش یوپنا به نقل از مهر، دکتر علی فتحی آشتیانی، رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی استعفا داد.

وی با ارائه متنی دلایل استعفای خود را تشریح کرد که به شرح زیر است :

«تحول در علوم انسانی که به دلایل بسیار یک امر لازم و ضروری است، نیاز دارد به جوشش از درون و حمایتی از بیرون. خوشبختانه جوشش از درون امروز هست.

من می‌بینم هم در شورای عالی انقلاب فرهنگی- همین شورای تحول و دوستانی که در آنجا مشغول کارند …، حمایت از بیرون هم باید وجود داشته باشد که یکی از مصادیق این حمایت، تبعیت دانشگاه و وزارت علوم از مصوبات شورای تحول است» (از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اساتید دانشگاه‌ها، در ۱۳/۴/۱۳۹۴).

دکتر غلامعلی حداد عادل

رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی

به استحضار می‌رساند اخیراً (به تاریخ ۸اسفند۱۳۹۵) وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به بازنگری و تصویب برنامه درسی دوره کارشناسی مشاوره در کمیسیون برنامه‌ ریزی آموزش عالی اقدام کرده است. نسخه‌ای از این برنامه به پیوست تقدیم می‌شود. این اقدام به دلایل زیر برخلاف قانون (با توجه به نظر مقام معظم رهبری(مدظله العالی)؛ و ابلاغ شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی) است و از جنبه‌های زیر قابل پیگیری جدی است:

اول، بی توجهی به ابلاغ شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، طی نامه شماره ۱۱۷۱۹/۹۲/ش مورخ ۷دی۱۳۹۲ در خصوص برنامه جدید دوره کارشناسی روانشناسی است.

در بند یک ابلاغیه‌ موصوف، آمده است که این برنامه از تاریخ تصویب جایگزین برنامه درسی دوره‌ کارشناسی رشته روانشناسی با گرایش کودکان استثنایی، روانشناسی عمومی، روانشناسی بالینی، روانشناسی با گرایش صنعتی- سازمانی، روانشناسی با گرایش اصلاح و تربیت و کارشناسی مشاوره می‌شود و برای دانشجویانی که از این تاریخ به بعد وارد دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی می‌شوند، لازم‌الاجرا است.

شایان یادآوری است که در بند سه ابلاغیه‌ موصوف تصریح شده است که این برنامه از تاریخ تصویب به مدت ۵ سال اجرا خواهد شد و پس از آن قابل بازنگری است. جنابعالی نیز به عنوان رئیس شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی، به طور مکرر بر این نکته تاکید داشته‌اید و کارگروه روانشناسی را بر بازنگری برنامه جدید دوره کارشناسی روانشناسی بعد از ۵ سال ملزم کرده اید، کارگروه هم خود را موظف به توجه به ابلاغ شورای عالی انقلاب فرهنگی و دستور جنابعالی می‌داند و در صورت جلسات قبلی بدان تاکید کرده است و برنامه‌ریزی لازم برای انجام آن را در دستور کار خود دارد.

دوم، براساس ابلاغ شورای عالی انقلاب فرهنگی، کارشناسی مشاوره در برنامه جدید کارشناسی روانشناسی ادغام شده است. این یعنی بعد از ابلاغ، برنامه‌ای تحت عنوان کارشناسی مشاوره وجود ندارد که بازنگری شود و اگر هم به عنوان یک رشته مستقل و جدید قرار باشد تعریف شود باید مسیر قانونی خود را از طریق شورای تحول طی کند. لذا طرح موضوع بازنگری این رشته، بدون توجه به سیر مراحل قانونی آن، تخلف آشکار از قانون است.

سوم، اقدام وزارت علوم، نادیده گرفتن مصوبات شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و موجب تضعیف این شورا است. به عبارت دیگر این اقدام نوعی دور زدن و نادیده گرفتن شورای تحول و مصوبات آن تلقی می‌شود.

قبول این اقدام که برخلاف روند مقبول و شایسته به لحاظ علمی، منطقی و اجرایی، و صرفاً با جوّسازی و تحت فشار قراردادن مسئولان و بعضاً با دادن اطلاعات نادرست و … صورت گرفته است، زمینه را برای سایر اقدامات مشابه توسط سایر افراد و گروه‌ها در سایر رشته‌ها و گرایش‌ها فراهم می‌کند و هیچ تضمینی برای اجرایی شدن مصوبات بعدی شورای تحول متصور نیست.

چهارم، علاوه بر نکات فوق، ارزیابی اولیه این برنامه نشان دهنده آن است که این برنامه که با ترفندهای مختلف و با فشار و روش‌های تبلیغاتی به تصویب کمیسیون برنامه‌ریزی آموزش عالی (نه شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم)، رسیده است. در درس‌های پایه یا اصلی به میزان ۶۳/۸۱ درصد و در درس‌های تخصصی، به میزان ۱۸/۵۸ درصد و در مجموع و به طور متوسط به میزان ۲۳/۶۹ درصد با برنامه جدید و جاری کارشناسی روانشناسی همپوشی دارد.

این در حالی است که با این میزان همپوشی، ایجاد رشته جدید به لحاظ قانون خود وزارت علوم صحیح نیست.

پنجم، راه اندازی کارشناسی مشاوره (با همپوشی زیادی که با برنامه کارشناسی روانشناسی دارد)، موجب می‌شود به خیل عظیم پذیرش بی‌رویه، بدون برنامه و بدون نیاز دانشجو در این رشته در دانشگاه‌ها افزوده شود.

به ویژه دانشگاه آزاد (با بیش از ۴۰۰ واحد در سراسر کشور)، دانشگاه پیام نور (با بیش از ۵۰۰ واحد در سراسر کشور) و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی (با بیش از ۱۰۰ واحد در سراسر کشور)، که اکثر آنها دارای رشته روانشناسی و مشاوره هستند (و در تعداد زیادی از آنها، دانشجوی روانشناسی و مشاوره بدون کنکور پذیرش می‌شود).

با این تصمیم رشته‌ای اضافه خواهد شد که با روح و روان انسان‌ها سروکار دارد و فارغ التحصیلانی روانه جامعه خواهند شد که از پایه قوی برخوردار نبوده و بعدها آمادگی لازم برای کسب مهارت‌های مربوطه را نداشته و موجبات خسارت‌های جبران ناپذیری برای افراد، خانواده‌ها و جامعه را فراهم می‌کنند.

نکته‌ای که بارها در مورد پذیرش بی‌رویه دانشجو در رشته روانشناسی مورد اعتراض کارگروه قرار گرفته است. این در حالی است که هم‌اکنون جمعیت انبوه دارندگان مدرک «کارشناسی ارشد» همین رشته و رشته‌های مشابه از برخی دانشگاه‌ها، خود یک مسأله جدی برای نظام هستند و کیفیت نازل اقدامات آنها در حوزه ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی مورد اعتراض مراکز نظارتی و علمی از جمله سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور است.

لازم به ذکر است سهم دانشگاه‌های دولتی وابسته به وزارت علوم در پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی حدود ۱۰ درصد است و ۹۰ درصد دانشجویان در دانشگاه های آزاد، پیام نور و غیرانتفاعی پذیرش می‌شوند.

ششم، کارشناسی مشاوره در شرایطی طی چند روز مورد بازنگری و تصویب قرار گرفته که برای تهیه و تدوین برنامه جدید کارشناسی روانشناسی، جلسات متعدد کارگروه، در ابتدا با تعیین شاخص‌های تحول در روانشناسی، سپس با بررسی وضع موجود روانشناسی و مشاوره در کشور، بررسی برنامه‌های دوره کارشناسی روانشناسی و مشاوره در دانشگاه‌های پیشرفته دنیا و برگزاری دو نشست با حضور رؤسای دانشکده‌ها و مدیران گروه‌های آموزشی روانشناسی و مشاوره دانشگاه‌های سراسر کشور صورت گرفت.

به علاوه، به منظور تامین نظرات استادان گروه‌های مشاوره دانشگاه‌ها، اقدام به تغییر برنامه و اضافه نمودن ۵ درس اصلی از درس‌های تخصصی مشاوره به دروس تخصصی کارشناسی روانشناسی شد.

هفتم، علاوه بر مورد فوق باز به منظور همراهی و همکاری با گروه‌های مشاوره برخی از دانشگاه‌ها که دوره کارشناسی روانشناسی نداشتند، با هماهنگی وزارت علوم و سازمان سنجش، این فرصت فراهم شد تا برنامه جدید کارشناسی روانشناسی در این دانشگاه‌ها با یک سال تاخیر شروع شود.

همچنین با مدیریت و سیاست دکتر شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم، در کنکور سال ۱۳۹۵ به دانشگاه‌ها این اختیار داده شد که برحسب علاقه دانشجویان، دوره کارشناسی مشاوره را در دانشگاه‌ها داشته باشند.

هشتم، بی توجهی به مصوبه جلسه ۱۸اردیبهشت ۱۳۹۶ شورای تحول، که در این جلسه جمعی از اساتید مشاوره به ارایه دلایل وجود کارشناسی مشاوره نمودند و در نهایت شورای تحول تصمیم گرفت که کارشناسی مشاوره (هدایت) تحصیلی برای تامین نیاز آموزش و پرورش در دانشگاه فرهنگیان راه اندازی شود و در صورت لزوم برخی از دانشگاه های دولتی هم این رشته را داشته باشند.

نهم، بی توجهی به نامه هشت انجمن علمی روانشناسی کشور به رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و تایید اقدام کارگروه روانشناسی در ادغام گرایش‌های روانشناسی و مشاوره در مقطع کارشناسی، به عنوان یکی از افتخارات برجسته شورای تحول که در تاریخ ثبت خواهد شد و در آینده همه بر درستی آن اذعان خواهند کرد و مباهات خواهند کرد.

در نهایت، به طور صریح تاکید می‌کنیم، کارگروه روانشناسی به هیچ وجه قصد حذف رشته مشاوره را نداشته و ندارد و اگر تاکنون برنامه‌های کارشناسی ارشد مشاوره با گرایش‌های مشاوره خانواده، مشاوره مدرسه، مشاوره شغلی و مشاور توانبخشی، که تعداد قابل توجهی از جلسات را به استناد صورت جلسات کارگروه روانشناسی، به خود اختصاص داده، برای تصویب نهایی به شورای تحول ارسال نشده است، صرفاً به خاطر عدم آمادگی کامل این برنامه‌ها با شاخص‌های تحول بوده است.

ضمن اینکه تمهیداتی فراهم شده تا به طور جدی به این برنامه‌ها پرداخته شود و برای تصویب نهایی به شورای تحول ارسال شوند. ضمن اینکه کارگروه آمادگی خود را برای تدوین برنامه‌های مورد نیاز دیگر در کارشناسی ارشد مشاوره مثل مشاوره کودک و نوجوان، مشاوره سالمندی، مشاوره در بحران، مشاوره اعتیاد را اعلام داشته است.

پیشنهاد کارگروه روانشناسی آن است که با توجه به نکات فوق و به منظور جلوگیری از این اقدام غیرقانونی و غیرمنطقی و پیشگیری از هر گونه موارد مشابه، انتظار دارد برخورد جدی در مورد بی‌توجهی به مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و جایگاه و موقعیت شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی صورت گیرد.

به علاوه، دستور توقف فوری مصوبه کمیسیون برنامه‌ریزی آموزش عالی در مورد کارشناسی مشاوره، پیش از درج آن در دفترچه کنکور سراسری، انجام شود.

در جلسه ای که در تاریخ ۲۱تیر۱۳۹۶ در دفتر شورای تحول تشکیل شد، علیرغم نکات مهمی که در نامه فوق به آن اشاره شده است، دکتر حداد عادل، رئیس شورای تحول با راه اندازی کارگروه مستقل مشاوره موافقت کردند و اینجانب به دلیل احترام به قانون و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و حفظ جایگاه و شأن شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی، استعفای خود را در تاریخ ۲۲تیر۱۳۹۶ تقدیم اعضای کارگروه روانشناسی کردم.»