چرا ارائه طرح رفراندوم توسط رئیس جمهور مهم می باشد!

گروه سیاسی_ سخنرانی ۲۲ بهمن رئیس جمهور واکنش های متفاوتی را در بین سیاسیون و نهادهای حاکمیتی به وجود آورد. وی برای چندمین بار است که از رفراندوم در موضوعات مختلف، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی وو سخن می گوید.

به گزارش خبرگزاری یوپنا وی در جدیدترین اظهارنظرهای خود در ۲۲ بهمن افزود: اگر جایی ما با هم بحث داریم به اصل ۵۹ قانون اساسی مراجعه کنیم. اصل ۵۹ قانون اساسی می‌گوید در برخی از موارد قانون‌گذاری و اعمال قوه مقننه در مسائل مهم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مراجعه به آرای مستقیم مردم است.

براساس اصل ۵۹ قانون اساسی ایران، در مسايل بسيار مهم اقتصادی، سياسی، اجتماعی و فرهنگی ممكن است اعمال قوة مقننه از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقيم به آراء مردم صورت گيرد. درخواست مراجعه به آراء عمومی بايد به تصويب دو سوم مجموع نمايندگان مجلس برسد.

می توان گفت که تاکنون از این اصل قانون اساسی استفاده نشده و پس از تصویب قانون اساسی درسال ۵۸، مراجعه به همه‌پرسی تنها یک بار درباره تغییر این قانون و با دستور آیت‌الله روح‌الله خمینی (رهبر کبیرانقلاب)، انجام شده است.

طرح موضوع همه پرسی توسط رئیس جمهور باعث شد که جریانات سیاسی کشور مبحث جدیدی را برای فضای سیاسی و اظهارنظر در این باره به وجود بیاورند.

اولین واکنش به سخنان رئیس جمهور توسط افراد و جریانات سیاسی اصولگرا همراه شد. عزت الله ضرغامی رئیس اسبق صدا و سیما با کنایه به صحبت های روز گذشته حسن روحانی با هشتگ رفراندوم در صفحه توئیترش نوشت: در برابر حضور ده ها میلیون ایرانی غیرتمند در کف خیابان های ایران و اعلام موضع صریح در مقابل دشمن، حرف از رفراندوم زدن نه تدبیر است و نه حتی سلیقه! هرچند که اصل حرف هم خیلی مورد اعتنا نیست.

کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به سخنان رفراندومی رئیس جمهور در کانال تلگرامی خود افزود: رییس جمهور محترم همچنین پیشنهادی را مطرح فرمودند که به نظر می رسد کارشناسی نشده باشد چون که کاربرد اصل ۵۹ برای همه آشنایان به حقوق اساسی معلوم است و نیاز به بحث بیشتر ندارد. اصل ۵۹ مربوط به اعمال اختیارات قوه مقننه است. شاید آقای رئیس جمهور با اصلی دیگری آن را اشتباه کرده اند!

همچنین شریعتمداری مدیر مسول روزنامه کیهان بیان داشت پیشنهاد رفراندوم، اهانت رئیس‌جمهور به ده ها میلیون شرکت‌کننده راهپیمائی ۲۲ بهمن است.

از طرف دیگر جریانات و گروه های سیاسی اصلاح طلب و معتدل از تئوری رئیس جمهور استقبال کرده اند و هر کدام به بررسی محدودیت ها و چگونگی اجرائی کردن آن پرداختند.

به طور کلی می توان گفت که طرح چنین مبحثی توسط رئیس جمهور، به فرایند دموکراتیک شده جامعه کمک شایانی می کند.

اول اینکه باید در نظر گرفت بر اساس قانون تنها اسلامیت و جمهوریت نظام نیستند که به رفراندوم گذاشته می شوند بلکه علاوه بر این دو مقوله در سایر مقولات نیز می توان نوعی همه پرسی عمومی ایجاد کرد و مردم با رأی مستقیم خود نسبت به مقوله ای جواب آری یا خیر دهند.

از کارکردهای دیگر این طرح می توان به افزایش اعتماد عمومی مردم نسبت به کارگزاران دولتی و حاکمیتی نام برد. طبق تحقیقات، مردم نسبت به برخی عملکردهای قوای سه گانه بدبین شدند، اجرائی شدن این طرح علاوه بر هموار شدن فرایند دموکراتیزه کردن همه نهادهای کشور، اعتماد بین حاکمیت و مردم را نیز بیشتر می کند، در واقع می توان گفت که با افزایش مشارکت مردم در مباحث حساس و توجه به رأی آنها بر میزان محبوبیت و مشروعیت نظام افزوده خواهد شد.

یکی دیگر از کارکردهای این طرح، تمرکز زدایی از قدرت کارگزاران می باشد. در همه کشورها و نظام های حاکمیتی وقتی قدرت متمرکز شود، فساد نیز به وجود می آید، با طرح همه پرسی در موضوعات مهم و پیچیده قدرت در دست یک گروه خاص نمی ماند و نمی توانند به راحتی نظرهای خود را پیاده کند، لذا با توزیع قدرت از طریق همه پرسی و قدرت انتخاب سایر شهروندان نوعی توازن قدرت به وجود می آید.

در آخر می توان گفت که در موضوعات حساس سیاسی مانند روابط خارجی یا اجرائی برای احقاق حقوق شهروندی می توان رفراندوم برگزار کرد و مردم با نظر خود دست به انتخاب بزنند.