گمانه زنی درباره واکنش ایران در برابر خروج احتمالی ترامپ از برجام و حمایت دیگر طرف های توافق از برجام در کانون توجه تحلیلگران رسانه های عربی قرار گرفت و بسیاری از آنان خروج آمریکا از توافق هسته ای را دور از ذهن دانستند.
به گزارش یوپنا به نقل از ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا از برجام به عنوان توافقی بسیار بد یاد کرده و امکان خروج ایالات متحده از آن را مطرح ساخته به نحوی که مقابله با این توافق به یکی از محورهای اصلی سیاست های او تبدیل شده است.
رییس جمهوری آمریکا قرار است ۲۲ اردیبهشت درباره تمدید توقف تحریم های کنگره آمریکا بر ضد ایران تصمیم بگیرد. این در حالی است که مقام های اروپایی طی یک سال گذشته مواضعی متفاوت از رئیس جمهوری آمریکا درباره برجام اتخاذ کرده اند.
کشورهای اروپایی با آگاهی از سودمند بودن برجام و تاثیر ثبات آفرین و امنیت ساز آن در منطقه همواره از آن حمایت کرده اند. در چنین شرایطی، این پرسش مطرح است که در صورت خروج آمریکا از توافق هسته ای، این رویداد چه پیامدهایی برای کاخ سفید و کشورهایی اروپایی در پی خواهد داشت و آیا ایران می‌تواند دست به اقدام متقابل بزند؟
رسانه های عربی با اشاره به تحرکات ضد برجامی ترامپ و واکنش دیگر کشورها به ویژه دولت های اروپایی و عکس العمل احتمالی ایران در این زمینه تحلیل هایی را در این ارتباط منتشر ساختند که این گزارش به آن ها می پردازد.
** برجام زیر چتر حمایت بین المللی
روزنامه های «الوطن» و «صدی البلد» مصر و روزنامه «البناء» لبنان و تارنمای «فلسطین الیوم» با اشاره به حمایت دیگر طرف ها از توافق هسته ای و تاثیر این توافق بر صلح و امنیت منطقه، احتمال از بین رفتن آن را دور از ذهن دانستند.
به نوشته روزنامه الوطن، «معتز سلامة» رئیس بخش مطالعات منطقه ای مرکز پژوهش های راهبردی «الاهرام» عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای را دور از ذهن دانست.
او گفت: اگر آمریکا خواهان عقب نشینی از توافق است باید به دنبال جایگزینی باشد. این در شرایطی است که کشورهای اروپایی به دلیل منافع اقتصادی خود خواهان حفظ توافق هستند. در راس این کشورها فرانسه است که تاکنون ۵ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کرده است.
به نوشته روزنامه صدی البلد، «حسین الوائلی» تحلیلگر مسائل سیاسی مقیم بروکسل گفت کشورهای اروپایی نگرانند که در نتیجه عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای به منافع آنها زیان وارد شود. زیرا پس از توافق هسته ای کشورهای اروپایی به ویژه آلمان، فرانسه و اتریش با ایران توافقنامه هایی را امضا کرده اند که اکنون نگرانند زیان ببیند.
به نوشته تارنمای فلسطین الیوم، کشورهای اروپایی که در توافق هسته ای ایران نقش داشتند امیدوارند که در صورت عقب نشینی آمریکا از این توافق باز هم توافق هسته ای حفظ شود. عکس العمل ایران در برابر آمریکا امکان نظارت بر فعالیت های هسته ای را کاهش می دهد و این موضوع سبب نگرانی کشورهایی است که خواهان ادامه توافق هستند.
از برجسته ترین نتایج مثبت توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی، فرصت نظارت بر تاسیسات هسته ای ایران است. آژانس بین المللی انرژی اتمی توافق هسته ای ایران را بزرگترین رژیم نظارتی در جهان به شمار می آورد.
به نوشته روزنامه البناء، پس از اینکه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم اسرائیل اظهارات خود را درباره فعالیت هسته ای ایران بیان کرد و گفت: اسنادی درباره فعالیت هسته ای ایران در اختیار دارد آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ داد هیچ شاخصی که نشان دهنده فعالیت ایران برای ساخت بمب اتمی باشد در دسترس نیست.
«فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفت: در اظهارات نتانیاهو هیچی دلیلی مبنی بر پایبند نبودن ایران به توافق هسته ای وجود ندارد.
همزمان با این موضوع سازمان ملل هم توافق هسته ای را برای صلح و ثبات منطقه بسیار مهم به شمار آورد.
«برندن وارما» سخنگوی رئیس مجمع عمومی سازمان ملل برجام را حاصل تلاش های واقعی با روح دیپلماسی، گفت و گو، مذاکره و مصالحه دانست و بر حفظ آن تاکید کرد.
او گفت: «میروسلاو لایچک» از حفظ برجام حمایت می کند. او همواره از چارچوب این توافق حمایت می کند و از همه طرف ها می خواهد در چارچوب مشخص این توافق برای از بین بردن نگرانی های خود مشورت کنند.
دبیر خانه سازمان ملل هم نظر خود را بر پایه ادعاهای رژیم صهیونیستی تغییر نداد و «فرحان حق» جانشین سخنگوی این دبیرخانه گفت آژانس بین المللی انرژی اتمی تنها مرجع در این زمینه است و توافق هسته ای ایران برای صلح و ثبات منطقه مهم است.
او گفت «آنتونیوگوترش» دبیر کل سازمان مللل هنوز هم حامی این توافق است و سازمان منع گسترش سلاح های هسته ای نیز این موضوع را پیگیری می کند و بیانیه هایی در این زمینه منتشر می کند.
«مرکل صدر اعظم» آلمان هم گفت: نباید توافق هسته ای با ایران لغو شود. روسیه هم بر پایبندی به توافق هسته ای تاکید کرد و «ولادیمیر پوتین» در تماس تلفنی با نتانیاهو موضع ثابت مسکو را در این زمینه اعلام کرد. او بر ضرورت پایبندی همه طرف ها به توافق هسته ای ایران تاکید کرد.
** واکنش های ایران در برابر خروج احتمالی آمریکا
صفحه عربی رادیو «اسپوتنیک» روسیه و روزنامه های «المدن» لبنان و «الاهرام» مصر با اشاره به اهداف دولت آمریکا در ماجراجویی علیه توافق هسته ای واکنش های احتمالی ایران را در صورت خروج آمریکا از توافق در کانون توجه قرار دادند.
«محمد غروی» تحلیلگر مسائل سیاسی به رادیو اسپوتنیک گفت: ترامپ با اظهارات و سیاست های مبهم خود تلاش می کند بحران ها را به درازا بکشاند. او با این اقدام می خواهد توجهات را از مشکلات داخلی آمریکا، مساله فلسطین و زورگویی ها عربستان در یمن منحرف سازد.
درباره عکس العمل های احتمالی ایران در پاسخ به عقب نشینی آمریکا از برجام محمد غروی گفت: در این باره چهار احتمال وجود دارد نخست اینکه ایران و همپیمانان اروپایی و چین در صورت خروج آمریکا از توافق باز هم این توافق را ادامه دهند. در صورت عقب نشینی آمریکا از توافق مشکلات منطقه پیچیده تر خواهد شد و آمریکا به ایران نیاز بیشتری خواهد داشت تا با ایران برای حل مشکلات منطقه وارد مذاکره شود.
احتمال دوم آن است که ایران هم از توافق خارج شود و این موضوعی است که کشورهای اروپایی، چین و روسیه خواهان آن نیستند. احتمال سوم آن است تهران از توافق هسته ای خارج شود و مانند گذشته فعالیت های هسته ای خود را از سرگیرد. این موضوعی است که مسوولان کشورمان بارها از آن صحبت کرده اند. زیرا ایران طی ۱۰ روز می تواند به دوران پیش از توافق برگردد. این موضوع بحرانی برای افکار عمومی جهانی خواهد بود.
احتمال چهارم هم خروج ایران از معاهده (ان.پی.تی) خواهد بود که این موضوع حق ایران است که الزام آور نیست. از این رو، ایران در صورت خروج آمریکا از توافق هسته ای برگ برنده های بسیاری در اختیار دارد که با آن بازی کند و بنابراین آمریکا به خوبی خواهد اندیشید و تصمیم نهایی خروج از برجام را نخواهد گرفت و در صورت تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته ای عکس العمل ایران را به زودی خواهیم دید.
به نوشته روزنامه المدن، دیپلمات ها معتقدند: اگر ترامپ لغو تحریم های ایران را امضا نکند این موضوع فروپاشی توافق هسته ای را به دنبال خواهد داشت. در این صورت ایران برنامه هسته ای خود را از سر خواهد گرفت و در سوریه، عراق، لبنان و یمن همپمیانان آمریکا را آزار خواهد داد.
به نوشته روزنامه الاهرام، در واکنش به تهدیدهای ترامپ درباره عقب نشینی از توافق هسته ای «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرد ایران هرگز به مذاکره مجدد روی نخواهد آورد.
او در یک پیامی که در صفحه یوتیوب منتشر کرد نوشت ایران درباره توافقی که در سال های گذشته حاصل و اجرایی شده مذاکره نخواهد کرد. آمریکا به نادیده گرفتن توافق هسته ای به ویژه از طریق ترساندن دیگران برای جلوگیری از همکاری با ایران عادت کرده است.
«حمید بعیدی نژاد» سفیر ایران در انگلیس هم گفت: ایران موضوع عقب نشینی آمریکا را بررسی می کند.
او به شبکه خبری «سی ان ان» گفت: ایران برای بازگشت به وضعیت گذشته آماده است. پس از عقب نشینی آمریکا توافق دیگری صورت نخواهد گرفت. نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم گفت همه گزارش های آژانس نشان می دهد که همه طرف های توافق در این زمینه همکاری داشتند و هیچ تردیدی در این زمینه وجود ندارد و ایران به همه تعهدهای خود پایبند بوده است.
