افشانی چگونه “شهردار” شد؟

شهردار تهران بالاخره انتخاب شد. بعد از استعفای پرحرف و حدیث محمدعلی نجفی از شهرداری تهران، شورای شهر زمانی سه هفته‌ای برای تعیین شهردار صرف کرد. زمانی که خود آن هم دچار حاشیه شد. از معرفی نام محسن هاشمی گرفته تا فشار‌های دقیقه نودی برای به هم زدن بازی.

حواشی شب قبل از انتخاب شهردار
برای خیلی‌ها، انتخاب شدن شهردار در بین دو گزینه محمدعلی افشانی و سمیع الله حسینی مکارم جذاب نبود. دوران شهرداری محمدعلی نجفی شش ماهه بود، اما مدیری در سطوح عالی به حساب می‌آمد. محمدباقر قالیباف هم با وجود مخالفت‌های فراوانی که در پیش روی خود داشت، اما یک چهره به حساب می‌آمد. چیزی که افشانی و حسینی مکارم از آن بی‌بهره بودند. در چنین شرایطی عده‌ای از کارآزمودگی محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران سخن می‌گفتند و همین امیدی در بین طرفداران شهردار شدنش ایجاد کرد که شرایطی پدید آید که فرزند آیت‌الله بتواند عنان پایتخت افسارگسیخته را در دست بگیرد. دیشب هم بعضی شنیده‌ها از این حکایت داشت که رای گیری امروز با چالش‌هایی رو به رو خواهد بود. شنیده‌ها حاکی از آن بود که بعضی اعضای شورای می‌خواهند رای سفید به صندوق بیندازند.

عباس عبدی، روزنامه نگار و تحلیل‌گر مسائل سیاسی نیز در توئیتر نوشت: اخبار خوبی از انتخاب شهردار به گوش نمی‌رسد. امیدوارم دوستان اصلاح طلب اشتباه دور اول را مرتکب نشوند. بهم زدن فرآیندی که تا کنون پیش آمده با همه ضعف و قوتش به نفع جامعه نیست. در فرایند‌های احتمالی بعدی مشکلات بیشتر می‌شود، نه کمتر.

عبدی در گفت و گویی با اعتماد آنلاین نیز رای سفید را یک خطای استراتژیک عنوان کرد. او گفت: فرآیندی توسط اعضای شورای پنجم اعلام شد که بر اساس آن تعدادی اعلام آمادگی کرده و خود را به معرض رای نمایندگان گذاشتند. نمایندگان نیز پس از یک معرفی اولیه به ۲ برنامه بهتر رای دادند. اعضا یا باید بگویند این فرآیند اشکال ندارد یا این فرآیند اشکال داشته و ما نمی‌خواهیم طبق آن عمل کنیم. من در مجموع با چنین فرآیندی موافق نبوده و نیستم و دلایل مخالفت خود را در یادداشتی تشریح کردم. معتقدم این تشریفات صوری و شکلی است. اگر از من پرسیده می‌شد توصیه می‌کردم این کار را نکنید. با این حال اکنون زیر این توافق و فرآیند زدن کمکی به انتخاب بهتر شهردار در آینده نخواهد کرد. شاید برخی از اعضا متصور هستند اگر رای سفید داده و هیچکدام رای نیاورند، مسیر دیگری را طی کرده و نامزد دیگری را برای تصدی شهرداری تهران معرفی کنند. این اعضا باید توجه داشته باشند تمام مشکلاتی که موجب شده به این نقطه برسند، این مشکلات سر جای خود باقی مانده و بدتر نیز می‌شود. رای سفید یک خطای اساسی و راهبردی است.

با همه اینها، هنگام رای گیری در صحن شورا فقط یک رای سفید به صندوق انداخته شده بود که گفته می‌شود احمد مسجد جامعی این رای را به صندوق انداخته است.

حمایت نجفی از حسینی مکارم هم اثر نکرد
از دیگری حواشی رای گیری امروز مطلبی در فضای مجازی بود. گفته می‌شد پیش از رای گیری در صحن علنی شورا، جلسه‌ای استمزاجی برگزار شده و اعضا به محمدعلی افشانی رای دادند. بر اساس این مطلب قرار بود همه اعضای شورا در صحن، به فرد پیروز رای دهند. اما در شورا، علاوه بر رای سفید مسجد جامعی یک نفر به رقیب افشانی رای داده بود.

یکی از اعضای شورای شهر در گفتگو با فرارو، تشکیل جلسه استمزاجی را نیز تکذیب می‌کند. شکل گیری چنین جلسه‌ای و تصمیم آن هم البته طبیعی به نظر نمی‌رسد چرا که رای دادن همه اعضای شورا به یک نفر به معنای زیر سوال بردن حسینی مکارم است که اعضای شورا او را تا مرحله آخر رقابت کشانده اند. به این ترتیب تصمیمات قبلی شورا نیز زیر سوال می‌رود. با این حال حسینی مکارم فقط یک رای از شورا کسب کرد. گفته می‌شود مرتضی الویری به خاطر اختلافش با افشانی در شورای عالی استان‌ها به حسینی مکارم رای داده است. این در حالی است که محمدعلی نجفی یک روز قبل در نامه‌ای که در رسانه‌ها هم منتشر شد از “حسینی مکارم” حمایت کرده بود.

افشانی با مسائل شهری بیگانه نیست
انتخابات پرحاشیه شهرداری تهران تمام شد. افشانی حالا رای اکثریت اعضای شورای شهر را به دست آورده و به زعم عده‌ای این می‌تواند پشتوانه او برای مدیریت تهران باشد.

محمد حقانی، عضو سابق شورای شهر تهران به فرارو می‌گوید: من انتخاب افشانی با ۱۹ رای را به فال نیک می‌گیرم. شهرداری یک دوران فترت یک ساله را پشت سر گذاشته است. الان فرصت خوبی است که مدیریت جدیدی که در شهرداری مستقر می‌شود بتواند دوران یک سال گذشته را جبران کند. الان شورای شهر وظییفه قانونی خود را که انتخاب شهردار است را انجام داده و از این پس باید به وظیفه اش که نظارت بر اجراست عمل کند. اجماعی که بر روی افشانی صورت گرفت اتفاق مهمی بود که به هرحال اصلاحات را رهایی بخشید.

نداشتن تخصص و یا تجربه در زمینه مدیریت شهری یکی دیگر از حاشیه‌های پیرامون بسیاری از کاندیدا‌های شهرداری بود. معاون سابق شهردار تهران درباره سابقه افشانی نیز می‌گوید: افشانی استاندار فارس بوده است. نمی‌دانم چه تعداد شهرداری زیر نظر او بوده، اما قطعا با مسائل شهری بیگانه نیست. افشانی همچنین ضمن آنکه در وزارت کشور معاونت هماهنگی امور عمرانی مناطق را برعهده داشته، رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور بوده است که سیاست‌ها و راهبرد‌های شهرداری را تعریف می‌کند. در مجموعه شهرداری تهران نیرو‌های تحصیل کرده و جوان زیادی وجود دارد. امیدوارم افشانی سراغ نیرو‌های گذشته و صفر کیلومتری نرود که با مسائل شهری آشنایی ندارند. یکی از راه‌های توفیق افشانی استفاده از این نیروهاست.

کشمکش‌ها بر سر انتخاب شهردار، بهای دموکراسی بود
صادق زیباکلام، تحلیل‌گر مسائل سیاسی هم از زاویه حواشی به وجود آمده در روند انتخاب شهردار به ماجرا نگاه می‌کند. او به فرارو می‌گوید: نباید فراموش کنیم که انتخاب افشانی محصول یک مشورت و خردجمعی نسبی است نه میل و اراده یک مرکز قدرت. به هرحال در تصمیم گیری‌های این چنینی همیشه نارضایتی‌ها و اختلاف نظر‌ها وجود دارد. اگر وزیر کشور یا یک مرکز دیگر قدرت حکم زده و افشانی را تعیین کرده بود، این اختلاف نظر‌ها و کشمکش‌ها هم پیش نمی‌آمد. این مسائل بهایی است که باید برای دموکراتیک شدن نحوه تصمیم گیری در نظام‌مان بپردازیم. می‌دانیم که نظام ما به دو بخش انتخابی و انتصابی تقسیم شده است. در بخش انتصابی درباره تصمیم‌ها خبری از رایزنی، شور و مشورت نیست. در بخش انتخابی هم ما تا حدودی شاهد این نوع کشمکش‌ها هستیم. و در این شکل تصمیم گیری یقینا با ضعف‌ها و اشکالاتی رو به رو هستیم.

اختلافات به روایت زیباکلام
زیباکلام می‌گوید: ماجرای انتخاب شهردار تهران در چند هفته اخیر به موضوع اختلاف دو جریان اصلی اصلاح‌طلب بدل شد. یک جریان به اصلاح‌طلبان نزدیک‌تر بود. این جریان به جبهه مشارکت سابق و حزب اتحاد ملت امروز منتسب می‌شود. جریان دوم هم حزب کارگزاران سازندگی بود که غلامحسین کرباسچی این جریان را رهبری می‌کرد. اختلاف این دو جریان عمدتا بر سر این بود که کارگزاران بر روی کارآیی مدیریتی و اجرایی تاکید داشت. نامزد این جریان محسن هاشمی بود، چون معتقد بود که از محسن هاشمی کارآمدتر نیست. من هم با آن‌ها هم عقیده ام. انصافا در شرایط فعلی به کمتر کسی برای شهرداری تهران می‌توان فکر کرد که از محسن هاشمی مناسب‌تر باشد. محسن هاشمی هم توانایی اجرایی بالایی دارد و هم شخصی پاکدست است. با توجه به بودجه‌های هنگفتی که زیر دست شهرداری است، بسیار اهمیت دارد که شهردار نه ۹۰ درصد بلکه ۱۰۰ درصد سالم باشد که محسن هاشمی این چنین است.

شهردار شدن افشانی حاصل خرد جمعی است
این تحلیل گر مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: جریان مقابل هم قطعا این مسائل را قبول داشت. اما آن‌ها بر روی یک عنصر دیگر هم انگشت گذاشته بودند که آن بحث توسعه سیاسی بود. آن‌ها معتقد بودند که در شرایط فعلی جامعه ایران که احزاب و تشکل‌های سیاسی نیرومند نیستند، شورای شهر باید بتواند در زمینه‌های فرهنگی نیز موثر باشد. آن‌ها همه اولویت را بر روی کارآمدی اجرایی نمی‌گذاشتند. این اساس دوگانگی است که در روند انتخاب شهردار به وجود آمد و باعث کدورت‌هایی نیز شد. اما به هرحال خرد جمعی به افشانی رسید و من معتقدم از امروز به بعد همه باید پشت افشانی بایستیم.