بیش از ۲۱ درصد سهم استنادات تمامی کشورهای اسلامی متعلق به ایران است

دکترمحمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: براساس آخرین اطلاعات مستخرج از پایگاه (ESI-ISI)، جمهوری اسلامی ایران با کسب بیش از ۲۱ درصد کل استنادهای کسب شده توسط کشورهای اسلامی، رتبه نخست را کسب کرده است.

به گزارش یوپنا به نقل از روابط عمومی وزارت علوم، دکتردهقانی گفت: تعداد مقالات پر استناد دانشمندان کشور از ۴۷ مورد در سال ۲۰۰۸ به ۴۱۱ مورد در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته و بدین ترتیب با افزایش بیش از ۸ برابری، دارای رشد متوسط سالانه ۲۱/۲۴ درصدی، بالاترین میزان رشد کیفیت تولید علم را در میان کشورهای اسلامی داشته است.
وی افزود: سهم حوزه مهندسی از کل تولید علم برتر یا مقالات پر استناد ۶/۳۵ درصد است و بیشترین تعداد مقالات پراستناد به این حوزه اختصاص دارد. پس از مهندسی که با اختلاف قابل توجهی پیشتاز است؛ بیشترین سهم از تولید علم برتر دنیا به ترتیب متعلق به حوزه های موضوعی شیمی، فیزیک، علوم کشاورزی و پزشکی بالینی و ریاضیات به صورت مشترک است.
سرپرست ISC درادامه گفت: در مطالعات علمسنجی علاوه بر تعداد مدارک ثبت شده در نمایه های استنادی بین المللی مانند WOS که بر کمیت این مدارک دلالت دارد؛ به تعداد استناد به این مدارک که بر کیفیت علم تولید شده اشاره می کند نیز پرداخته میشود.
دکتر دهقانی افزود: اصولاً، نقطه تمایز نمایه های استنادی با سایر انواع نمایهها مشخص شدن تعداد استنادات به مدارک نمایه شده میباشد. بررسیها حاکی از آن است که در اغلب گزارش ها و آمارهای ارائه شده توسط سازمانها و مؤسسات گوناگون ملی و بینالمللی به کمیت و تعداد مقالات و رشد آنها اشاره می شود و تعداد اندکی از گزارشها در خصوص کیفیت تولیدات علمی به بحث میپردازند.
وی در ادامه گفت: یک درصد از مقالات دنیا، ۱۸ درصد از استنادهای آن را دریافت می کنند که تولید علم برتر یا مقالات پر استناد را تشکیل می دهند. مقالات پر استناد در بازه زمانی ۱۰ سال اخیر توسط پایگاه (ESI-ISI) به صورت دو ماه یکبار و سالانه ۶ بار روزآمد و اعلام می شود. وی افزود:از همین رو، تعداد این مقالات همیشه تغییر می کند و ممکن است یک مقاله در یک دوره زمانی در دسته مقالات برتر قرار گیرد و در یک دوره دیگر از این فهرست حذف شود. اساساً مقالات پر استناد بدلیل اهمیت آن به عنوان شاخصی برای کیفیت علم تلقی میشود. اطلاعات مستخرج درخصوص رتبه استنادی، سهم و میزان استنادهای کشورهای اسلامی از پایگاه (ESI) در تاریخ اول خرداد استخراج شده است. این پایگاه دادههای خود را در بازه زمانی ابتدای ژانویه ۲۰۰۸ تا ۲۸ فوریه ۲۰۱۸ جمع آوری کرده است.
دکتردهقانی خاطرنشان کرد: اطلاعات استخراج شده از پایگاه ESI نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران در بازه ۱۰ ساله مورد نظر با میزان ۱۷۷۵۷۷۳ استناد دریافتی در میان کل کشورهای اسلامی مقام نخست را قرار دارد. نتایج حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران میزان ۲/۲۱ درصد از مجموع استنادات تمامی کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده است. سایرکشورها از جمله ترکیه، عربستان، مالزی، مصر، پاکستان، تونس، اندونزی، نیجریه و امارات متحده عربی در رتبه های بعد قرار دارند.
سرپرست ISE افزود:در گزارش قبل نیز به پیشتازی ایران در میزان کمیت تولید علم در سال ۲۰۱۷ و سهم ۲۲ درصدی ایران از کل تولیدات علمی کشورهای اسلامی اشاره شده بود. بنابراین، دانشمندان و پژوهشگران کشور علاوه بر کمیت تولید علم و کسب مقام نخست در میان کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۷، در اثربخشی و کیفیت نیز در صدر تمامی کشورهای اسلامی قرار دارند. سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: روند رشد مقالات پراستناد جمهوری اسلامی ایران حاکی از آن است که دانشمندان جمهوری اسلامی ایران در انتشار مقالات پر استناد روند رو به رشدی را طی کرده اند، چنانچه در سال ۲۰۰۸ تنها ۴۷ مقاله پر استناد از جمهوری اسلامی ایران در پایگاه ESI ثبت شده است؛ این در حالی است که در پایان سال ۲۰۱۷ دانشمندان ایرانی موفق شدند ۴۱۱ مقاله پراستناد را منتشر کنند.
دکتر دهقانی گفت: این امر نشان میدهد که با افزایش بیش از ۷۵/۸ برابری میزان متوسط رشد سالانه مقالات پر استناد و به عبارت دیگر کیفیت تولید علم کشور در ۱۰ سال اخیر برابر با ۲۱/۲۴ درصد (بیست و چهار ممیز بیست و یک) بوده است. بی شک این موضوع نشان از اثربخشی بیشتر و افزایش کیفیت تولیدات علمی دانشمندان ایرانی است. همانگونه که پیشتر نیز بیان شد، هر چقدر استناد به یک مقاله بیشتر باشد آن مقاله دارای اثربخشی و کیفیت بیشتری نسبت به سایر مقالات است.