اندیکشده بروکینگز: دو جنگ راه انداختیم که هر دو به نفع تهران شد

اندیشکده بروکینگز در تحلیلی به قلم بروس ریدل نوشت: رابرت گیتس وزیر سابق دفاع آمریکا در کتاب خاطرات خود، یک خاطره به یادماندنی از دیدارش با ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان در سال ۲۰۰۷ نقل کرده است. در این دیدار پادشاه عربستان از سیاست های ایران اعتراض کرده و درصدد این بود که آمریکا را به یک حمله نظامی تمام عیار فراتر از تاسیسات هسته ای ایران تحریک کند. وی در این کتاب تعریف می کند که من از این اظهارات عصبانی شدم زیرا که پادشاه عربستان می خواست امریکا فرزندان خود را به جنگ با ایران بفرستند فکر کرده که ما سربازان مزدور آن ها هستیم چنان که گویی برای انجام این کار سربازان آمریکایی توسط دولت های خاورمیانه خریدنی هستند.

به گزارش یوپنا به نقل از انتخاب، در ادامه این تحلیل آمده است: وی در بخش دیگر خاطرات خود به دو جنگ گذشته آمریکا در منطقه اشاره می کند. گیتس بر این تاکید کرد که هیچ کسی نباید آمریکا را وارد جنگ دیگری کند که در خدمت منافع کشورهای منطقه است. وی در این مسئله معتقد است که خونسردی خود را از دست دادم و با عصبانیت به وی واکنش نشان دادم.

بروس ریدل در این یادداشت بر این تاکید می کند که احتیاط نشانه ضعف نیست بلکه مبتنی بر عقلانیت و منطق است. جنگ همیشه دارای پیامدهای ناخواسته ای است که برای جلوگیری از آن ارزش از دست دادن خونسردی را دارد. متاسفانه ما در گذشته به صدای آژیر جنگ در خاورمیانه گوش داده ایم و همواره زمینه شروع جنگ یکسان بوده است. آن ها با این فرض که جنگ علیه کشور X می تواند زمینه ایجاد خاورمیانه مرفه، صلح و بدون تروریسم ایجاد می کند جنگ را آغاز کرده اند. در حالی که دو جنگ گذشته تنها به نفع ایران بوده است و زمینه افزایش قدرت این کشور را فراهم کرده است.

برای نمونه در سال ۱۹۸۲ آریل شارون وزیر دفاع اسرائیل بر این تاکید کرد با حمله اسرائیل به لبنان می تواند زمینه نابودی جنبش های فلسطینی، خروج سوریه از لبنان، قدرت یابی دولت مسیحی مارونی و زمینه صلح لبنان همانند اردن با اسرائیل را فراهم کند اما در عوض ما شاهد این بودیم که اسرائیل در بیروت گرفتار شد و دولت مسیحی پس از بمب گذاری و کشته شدن رهبرش سقوط کرد و سفارت آمریکا در این کشور دوبار بمب گذاری شد و سربازخانه دریای ایالات متحده ویران شد. در نهایت رئیس جمهور رونالد ریگان این پروژه را رها کرد. ایرانی که قبلا تحت حمله عراق منزوی شده بود توانست زمینه تاسیس حزب الله را ایجاد کند. پس از دو دهه اکنون حزب الله توانست به طور کامل اسرائیل را از جنوب لبنان بیرون براند و هیمنه ارتش اسرائیل را در جنوب لبنان تخریب کند. علاوه بر این اکنون ایران در سوریه و لبنان به بازیگر قدرتمند تر از گذشته تبدیل شده است.

دیگر در سال ۲۰۰۳ احمد چلبی رهبر اپوزیسیون عراق بر این تاکید کرد که اگر آمریکا به عراق حمله کند مورد استقبال مردم عراق قرار می گیرد و زمینه ایجاد صلح عراق با اسرائیل را فراهم می کند و علاوه بر آن درهای تغییر حکومت دمشق و تهران را باز می کند. اما این فاجعه دیگری را ایجاد کرد که آمریکا درگیر جنگی شده است که هنوز نمی تواند از آن رهایی پیدا کند و علاوه بر این که هیچ صلحی هم بین اسرائیل و عراق شکل نگرفت. در عوض ایران به یک بازیگر برجسته در ساختار داخلی عراق تبدیل شد. سعودی ها بر این تاکید کردند که تهاجم آمریکا به عراق و سرنگونی صدام حسین؛ عراق را در یک سینی نقره ای تقدیم ایران کرد. ایران به قدرت برجسته در عراق تبدیل شد و این بار سعودی ها هشدار داده بودند که آمریکا با جنگ علیه صدام؛ عراق را در یک سینی نقره ای به ایران پیشکش کردند و زمینه توسعه نفوذ ایران در هلال بارور را فراهم کرد. ایران با استفاده زیرکانه از کارت های بازی خود توانست بخش بزرگی از اهداف خود برای کسب هژمونی منطقه ای را در طی سال ۱۹۸۲ و ۲۰۰۳ را تامین کند.

تصمیم دونالد ترامپ در خروج آمریکا از برجام زمینه خشنودی دولت های سعودی و اسرائیل را فراهم کرد و آن ها حداقل خواهان تغییر رفتار ایران از طریق زور و حداکثر تغییر حکومت ایران هستند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی هر دو در حال حاضر خواهان انجام کار بیشتری از نابودی توافق هسته ای هستند. آن ها هر دو اکنون در جنگ داخلی سوریه و یمن با ایران و متحدانش درگیر هستند. درس های نشست سال ۲۰۰۷ گیتس با ملک عبدالله می تواند با وضعیت امروز مشابه باشد. اگر امروز در دولت کسانی بیش از حد مشتاق هستند تا آمریکا را به مسیر تخیلات خود سوق دهند مردم آمریکا باید هوشیار باشند و خونسردی خود را از ( شروع جنگ دیگر) از دست بدهند. بنابراین تصمیم دولت ترامپ برای خروج از برجام می تواند مسیر فاجعه آمیز حوادث سال ۱۹۸۲ و ۲۰۰۳ را هموار کند.