ایران بهترین سیستم مراقبت از خون را در مدیترانه شرقی دارد

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران گفت: ایران بالاترین سطح و بهترین سیستم ملی مراقبت از خون (هموویژیلانس) را در منطقه مدیترانه شرقی دارد.

به گزارش یوپنا به نقل از وبدا، ۲۴ خرداد هر سال (۱۴ ژوئن) به نام روز جهانی اهدای خون (روز جهانی تقدیر از اهدا کنندگان خون) انتخاب شده ‌است و در این روز از همت والا و فعالیت انساندوستانه تمام کسانی که در زمینه اهدا و انتقال خون و نجات جان انسان‌ها تلاش می‌کنند، قدردانی می‌شود.
همو به معنای «خون» و ویژیلانس به معنای « مراقبت» است، در واقع هموویژیلانس به معنای مراقبت از دریافت کنندگان خون و فرآورده های خونی در مقابل عوارض ناخواسته ناشی از انتقال خون است، به طوری که یک سیستم نظارت کشوری بر سلامت خون و فرآورده های آن در تمام مراحل زنجیره انتقال خون از زمان خونگیری از اهداکنندگان تا پیگیری دریافت کنندگان خون و فرآورده ها را شامل می شود.

به طورکلی مبحث هموویژیلانس یا سیستم مراقبت از خون شامل اطلاعات مربوط به تعریف واژه هموویژیلانس، اهمیت آن، اهداف اجرای هموویژیلانس و آشنایی با فرآورده های خونی و مهم تزریق فرآورده ها و همچنین نحوه تزریق خون و آماده سازی بیمار و فرآورده های خونی را بیان می کند.
بر اساس این گزارش، دکتربشیرحاجی بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون در گفتگویی به مناسبت روز جهانی اهدای خون گفت: ایران دارنده بالاترین سطح سیستم ملی مراقبت از خون در مدیترانه شرقی است.
دکتر حاجی بیگی افزود: مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی ، تنها ۳۹ درصد از کشورها در جهان دارای سیستم ملی هموویژلانس هستند که بیشترین میزان مربوط به منطقه اروپا با ۷۷ درصد و کمترین میزان در منطقه آفریقا شامل ۱۴ درصد است.
وی خاطر نشان کرد: در منطقه مدیترانه شرقی (امرو) فقط هشت کشور از ۲۵ کشور (از جمله ایران)، وجود چنین سیستمی را گزارش کرده اند.
دکتر حاجی بیگی با بیان اینکه تفاوت چشمگیری میان میانگین سنی دریافت کنندگان خون در سطح دنیا وجود دارد، تصریح کرد: در کشورهای با درآمد بالا بیماران بالاتر از ۶۰ سال ۷۹ درصد از کل انتقال های خون را به خود اختصاص می دهند.
وی تصریح کرد: در حالیکه در کشورهای با درآمد متوسط و پایین ۶۷درصد از موارد انتقال خون مربوط به کودکان زیر پنج سال است و دومین رتبه این شاخص ، متعلق به خانم های بین ۱۵ تا ۴۵ سال است.
سخنگوی سازمان انتقال خون افزود: طبق آخرین گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۷ از سوی ستاد مرکزی سازمان جهانی بهداشت، سالانه در جهان ۱۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد خون اهدا می شود.
وی ادامه داد: از این مقدار سهم کشورهای عضو مدیترانه شرقی در حدود ۹ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد است که از این میزان سهم ایران بیش از ۲ میلیون اهدا بوده است. ( یعنی در حدود ۲۱ درصد از کل خون های اهدایی در کشور عضو منطقه مدیترانه است.)
سخنگوی سازمان انتقال خون ایران تاکید کرد: هنوز ۷۰ کشور در جهان به اهدای خون جایگزین و پولی وابسته اند، متوسط اهدای خون داوطلبانه در منطقه مدیترانه شرقی ۵۱ درصد است. این در حالی است که ایران در سال ۲۰۰۷ به اهدای ۱۰۰درصد داوطلبانه و بدون چشمداشت دست پیدا کرد.
دکترحاجی بیگی خاطرنشان کرد: در سطح جهان، بیش از ۳۰درصد از اهدای خون توسط بانوان صورت می پذیرد، اما در ۱۸ کشور میزان اهدای خون بانوان کمتر از ۱۰درصد است و در میان مناطق طبقه بندی شده توسط سازمان جهانی بهداشت، منطقه مدیترانه شرقی دارای کمترین نرخ اهدای خون توسط بانوان با ۷درصد است.

ایران در زمینه انتقال خون در منطقه پیشرو است

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: با توجه به فعالیت مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی در منطقه مدیترانه شرقی (امرو) در ابعاد آموزشی و پژوهشی به جرأت می توان گفت که ایران در زمینه انتقال خون در منطقه پیشرو است.
دکترحاجی بیگی به ارتباط این سازمان به سازمان های بین المللی اشاره کرد و افزود: سازمان انتقال خون ایران در بعد بین الملل با سازمان های بهداشت جهانی (who) انجمن بین المللی انتقال خون (ISBT) ، انجمن بین المللی پالایش پلاسما (IPFA) و انجمن داروهای مشتق از پروتیئن های پلاسما (PPTA) همکاری دارد.
وی ادامه داد: همچنین در منطقه امرو با سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) و انجمن بین المللی انتقال خون آسیا ارتباط داریم و تجربیات خود را به اشتراک می گذاریم.
دکترحاجی بیگی گفت: در خصوص فعالیت های انتقال خون با کشورهای همسایه مانند عراق،ترکیه، افغانستان و پاکستان و کشورهای غیر همسایه نیز مانند فرانسه و سودان در تعامل هستیم.
سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه مرکز همکاری سازمان جهانی بهداشت در منطقه در سال ۲۰۱۳ راه اندازی شد، گفت: تاسیس شبکه سلامت خون بین کشورهای عضو اکو و برگزاری اجلاس سران انتقال خون کشورهای منطقه از جمله اقدامات سازمان انتقال خون ایران در سطح منطقه است.
وی ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی ۶ دفتر منطقه ای دارد که منطقه مدیترانه شرقی یکی از آنهاست ۲۲ کشور تحت پوشش این دفتر منطقه ای هستند. دفتر منطقه ای این سازمان در مصر (قاهره) قرار دارد و ایران هم در منطقه مدیترانه شرقی قرار گرفته است.
دکترحاجی بیگی خاطرنشان کرد: سازمان انتقال خون ایران در سال ۲۰۱۳ به طور رسمی به عنوان مرکز همکار بهداشت جهانی در زمینه آموزش و پژوهش سلامت خون پذیرفته شد.
وی تاکید کرد: با اجرای موفق و کامل فعالیت های دوره اول مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در زمینه آموزش و پژوهش سلامت خون، موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و سازمان انتقال خون ایران دو باره از سپتامبر ۲۰۱۷ تا سپتامبر ۲۰۲۱ به عنوان مرکز همکار تایید شد.
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: مدیر منطقه مدیترانه شرقی(EMRO) طی نامه ای رسمی با تقدیر از فعالیت های دوره اول مرکز همکار تمدید اعتبار دوره دوم را اعلام و اظهار امیدواری کرد که فعالیت های آینده نیز موجب پیشبرد اهداف سازمان جهانی بهداشت در منطقه شود.
وی افزود: موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و سازمان انتقال خون ایران با برگزاری کارگاه های آزمایش های قبل از تزریق خون، سیستم کیفیت، سیستم نظارت ملی بر انتقال خون، حفظ و مواظبت از اهداکنندگان، بررسی گروه های خونی شامل سرولوژی و آزمایش مولکولی، سمینار مدیریت خون بیمار و پروژه بانک اطلاعات سلامت و دسترسی به خون در منطقه در دوره عضویت دوم به اجرای استراتژی های سازمان جهانی بهداشت کمک خواهند کرد.
دکترحاجی بیگی با یاد آوری اینکه دوره عضویت اول از سپتامبر ۲۰۱۳ تا سپتامبر ۲۰۱۷ بود، اضافه کرد: برگزاری کارگاه های آموزشی شامل غربالگری آنتی بادی قبل از تزریق خون، جذب اهداکننده خون داوطلب، رویه های مطلوب تولید در انتقال خون (GMP)، ارسال نمونه های EQAS و آنالیز نتایج، برگزاری سمینار بین المللی کاربرد مبتنی بر شواهد خون، فرآورده های خونی و داروهای مشتق از پلاسما و پروژه تاسیس بانک اطلاعات سلامت خون میان کشورهای عضو منطقه مدیترانه شرقی(EMRO) از فعالیت های متعهد شده بود که به طور کامل اجرا و سالانه به سازمان جهانی بهداشت گزارش شد.

۹۷ درصد خون های اهدایی در ایران به فرآورده های خونی تبدیل می شود

دکترحاجی بیگی افزود: طبق آخرین گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۷ که از سوی ستاد مرکزی سازمان جهانی بهداشت، سالانه در جهان ۱۱۲میلیون و ۵۰۰ هزار واحد خون اهدا می شود.
وی ادامه داد: از این میزان صد میلیون و ۶۰۰ هزار واحد اهدای خون و ۱۱ میلیون ۹۰۰ هزار میلیون اهدای آفرزیس ( به وسیله دستگاه های خاص پلاسما خون جدا و باقی اجزای خون به بدن اهدا کننده بر گردانده می شود) است.
دکترحاجی بیگی گفت: از این مقدار سهم کشورهای عضو مدیترانه شرقی در حدود ۹ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد است که از این میزان، سهم ایران بیش از دو میلیون اهدا بوده است. ( یعنی در حدود ۲۱ درصد از کل خون های اهدایی در ۲۱ کشور عضو منطقه مدیترانه است).
وی تاکید کرد: نرخ اهدای خون به ازای هر هزار نفر جمعیت بین ۰،۳ تا ۵۶ بوده است. متوسط نرخ اهدا در میان کشورهای با درآمد بالا ۳۲، در کشورهای با درآمد متوسط
۱۴،۹ و در کشورهای با درآمد پایین ۷،۸ نفر به ازاء هر هزار نفر جمعیت، است. متوسط نرخ اهدا در کشورهای عضو مدیترانه شرقی ۱۴،۹ است.
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: به طورکلی در میان کشورهای گزارش شده، ۸۳،۳ درصد از خون های اهدایی از طریق اهدای داوطلبانه (بدون چشمداشت) ،۱۶،۴ درصد از طریق اهدای جایگزین و ۰،۳ درصد از اهدای خون پولی است.
وی اعلام کرد: بیش از ۸۵ درصد از خون های کامل اهدایی در سطح جهان تبدیل به فرآورده های خونی می شوند.
وی ادامه داد: این نرخ در کشورهای با درآمد بالا ۹۷درصد، در کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا ۹۲درصد، در کشورهای با درآمد متوسط رو به پایین ۵۹ درصد و در کشورهای با درآمد پایین ۵۰ درصد است.
دکترحاجی بیگی افزود: در حالی که متوسط این نرخ در کشورهای عضو منطقه مدیترانه شرقی ۶۵درصد است، ایران با تبدیل بیش از ۹۷درصد خون های اهدایی به فرآورده های خونی در رده کشورهای با درآمد بالا قرار دارد.

حداکثر سن برای اهدای خون ۶۰سال است
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: حداکثر سن برای اولین اهدای خون ۶۰ سال است و برای دفعات بعدی اهدا کننده مستمر (با سابقه حداقل دوبار اهدای خون درسال ) حداکثر ۶۵ سال است.
وی در خصوص ضرورت اهدای خون تصریح کرد: خون سالم، نجات دهنده زندگی است و همه روزه، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده های خونی نیاز دارند، به طوری که از هر سه نفر مردم دنیا، یک نفر در طول زندگی به تزریق خون و فرآورده های خونی احتیاج پیدا می کند.
دکترحاجی بیگی گفت: بارزترین مثال برای موقعیت هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می شود عبارتند از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگونی نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی ها و اعمال جراحی.
وی اضافه کرد: همچنین خانم های باردار در حین زایمان، نوزادان و به خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می شوند، نیازمند خون هستند و از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف کنندگان خون و فرآورده های خون هستند.
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: بسیاری از بیماران، مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمام عمر به شکل منظم خون یا فرآورده های خون دریافت کنند.
وی با بیان اینکه درسراسر جهان هر سال ۶۰۰ هزار مادر بر اثر پیامدهای حاصل از حاملگی جان خود را از دست می دهند، گفت: حدود ۲۵ درصد از این مرگ ها به خاطر از دست دادن خون است و بسیاری از این زنان اگر خون سالم در اختیارشان قرار می گرفت، زنده می ماندند.
دکترحاجی بیگی ادامه داد: جالب توجه اینکه در هر ثانیه یک نفر از ساکنان کره زمین از همه سنین و تمام نژادها برای ادامه حیات به انتقال خون نیاز دارند.
سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه دلایل نیاز برای انتقال خون متفاوت است، گفت: نیاز به خون و فرآورده های خون به صورت مداوم وجود دارد و به طور مرتب هم در حال افزایش است.
وی افزود: آنچنانکه کشورهای در حال توسعه امکانات تشخیصی و درمانی خود را در مورد درمان بیماری های گوناگون، مانند انواع سرطان ها گسترش می دهند، بیشتر به تزریق خون احتیاج پیدا کرده، این نیاز هم به طور مستمر افزایش می یابد.
دکترحاجی بیگی تاکید کرد: همین طور پیشرفت های فنآوری در کشورهای صنعتی و پیشرفته باعث می شود که اقدامات درمانی جدید ابداع شده، به تبع آن نیاز به خون و فرآورده های خون بیشتر شود.
بر اساس آمار های اعلام شده در ایران سالانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰هزار نفر برای اهدای خون به مراکز اهدای خون مراجعه می کنند که در این بین دو میلیون ۱۰۰هزار نفر موفق به اهدای خون می شوند .
در حال حاضر اهدای خون در ایران به صورت کاملا داوطلبانه و بدون هیچ چشمداشتی و به منظور کمک به بیماران نیازمند به خون و فرآورده های آن انجام می شود و هم اکنون شاخص اهدای خون در ایران ۲۷ نفر به ازای هزار نفر جمعیت است که شاخص خوبی محسوب می شود.