روابط تیره ایران و عربستان سعودی در سال های اخیر، با روی کار آمدن دولت جمهوریخواه در آمریکا تیره تر شد اما امروزه سیگنال هایی امیدوار کننده مبنی بر آغاز حل وفصل اختلافات فی مابین تهران و ریاض مشاهده می شود.
روابط تیره ایران و عربستان سعودی در سال های اخیر، با روی کار آمدن دولت جمهوریخواه در آمریکا تیره تر شد اما امروزه سیگنال هایی امیدوار کننده مبنی بر آغاز حل وفصل اختلافات فی مابین تهران و ریاض مشاهده می شود.
به گزارش یوپنا، با روی کار آمدن دولت اعتدال گرای حجت الاسلام «حسن روحانی» در سال ۹۲، تهران در مسیر تنش زدایی و ترمیم مناسبات با کشورهای منطقه و فرامنطقه گام برداشت اما وقوع چند رخداد، روابط ایران و عربستان را به شدت متاثر از خود ساخت به طوری که روابط دیپلماتیک میان این دو کشور بزرگ منطقه در دی ماه ۹۴ به کلی قطع شد.
از اختلافات منطقه ای بر سر سوریه، یمن و …که بگذریم، این اتفاقات عبارتند بودند از: شهادت شیخ «نمر باقر النمر» روحانی شیعه توسط آل سعود، واقعه غمبار منا و در نهایت حمله به کنسولگری و سفارت عربستان به ترتیب در مشهد و تهران.
اینک اما خبرهای امیدوار کننده ای مبنی بر بهبود مناسبات این دو کشور مسلمان به گوش می رسد. «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت خارجه به تازگی درباره دفتر حافظ منافع ایران در عربستان گفته است: تیم کنسولی ۱۰ نفره ایران برای انجام امور کنسولی راهی حج شده است. ما تمایل داشتیم که این تیم در سفارت کار خود را انجام دهد اما در نهایت تصمیم بر این شد که در بعثه اقدام کنند.
وی ادامه داد: بر اساس توافقی که هشت ماه پیش با سوئیس داشتیم قرار شد که این کشور به عنوان حافظ منافع ایران در عربستان فعال شود. تا دو سه هفته پیش هم ویزای اسامی که خیلی وقت پیش اعلام کرده بودیم صادر نشده است اما ظرف یکی دو هفته گذشته گشایشی ایجاد شده که فکر می‌کنم علائمی وجود دارد که دفتر حافظ منافع باز و فعال می‌شود.
بر پایه برخی منابع خبری، «محمد علی بک» رئیس اداره عمان و یمن وزارت امور خارجه کشورمان قرار است عهده دار سرپرستی دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در جده شود.
از طرفی به تازگی «عمران خان» رهبر حزب پیروز انتخابات سراسری پاکستان که به احتمال زیاد در آینده ای نزدیک بر صندلی نخست وزیری این کشور تکیه خواهد زد، از آمادگی خود برای حل اختلافات ایران و عربستان خبر داده است که به باور ناظران میانجیگری اسلام آباد با توجه به روابط حسنه با تهران و ریاض، ممکن است مثمرثمر واقع شود.
انتظار از سرگیری روابط تهران ریاض البته در سطح پایین در حالی قوت گرفته است که طی هفته های گذشته شاهد افزایش تنش در روابط این دو بودیم. حمایت عربستان از برجام گریزی آمریکا و در مقابل، تهدید مقامات کشورمان مبنی بر بستن تنگه هرمز اوضاع را آشفته کرد. ناامن شدن تنگه باب المندب هم که بیش از سه میلیون بشکه نفت عربستان از آن می گذرد، عربستان را در شرایط دشواری قرار داده است.
روابط تیره تهران و ریاض اما ارتباط تنگاتنگی با استراتژی جدید دولت امریکا دارد؛ راهبردی که بر مبنای آن اختلافات منطقه ای افزایش یافته و دشمنان ایران تحت حمایت های سیاسی و تسلیحاتی قرار می گیرند. در چنین شرایطی امکان سرازیر شدن سلاح های غربی به منطقه تسهیل و توجیه منطقی می یابد که توافق تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری ترامپ و سعودی ها را می توان در این راستا تحلیل کرد.
همین چند روز پیش رسانه های مختلف جهان از تلاش ترامپ برای تشکیل ناتوی عربی مشتمل بر شش کشور عربی حوزه خلیج فارس و شمال آفریقا با هدف تقابل با تهران خبر دادند؛ اتحادی که باور ناظران در صورت تشکیل، از درون نامنسجم و از برون ضعیف است.
«سیدهادی سید افقهی» کارشناس مسائل منطقه غرب آسیا معتقد است که آمریکایی ها ناتوی عربی را برای جنگ می خواهند نه عملیات روانی چرا که آن ها به خوبی می دانند تهران عملیات روانی آن ها را با عملیات روانی پاسخ می‌دهد کما اینکه جنگ لفظی که آمریکایی‌ها طی روز‌های گذشته آن را تند کردند با پاسخ های شدیدتر مقامات ما مواجه شد.
از طرفی «طالب الحسنی» نویسنده و تحلیلگر یمنی بر این باور است: خودِ این کشورها نیز می دانند که توسط آمریکا هدایت می شوند و برای ورود به یک جنگ منطقه ای آمادگی ندارند؛ جنگی که حتی یک درصد از نتایج آن نیز تضمین شده نیست. کشورهای عضو این ائتلاف ناهمگون بوده و باید در این خصوص ائتلاف هایی را که در گذشته تشکیل شده و موفق نبوده است را یادآور شویم؛ ائتلاف هایی که در سوریه، عراق و یمن از لحاظ نظامی و در لبنان از لحاظ سیاسی شکست خوردند… اگر این کشورها تبدیل به میدان نبرد با ایران شوند پس باید یک درگیری فاجعه بار را برای این کشورها پیش بینی کنیم.
برخی کشورهای عربی منطقه تا زمانی برای آمریکا حائز اهمیت اند که به قول ترامپ همان نقش گاو شیر ده را بازی کنند اما کاخ سفید در سیاست های کلان خود برنامه هایی برای غرب آسیا دارد. «سجاد عابدی» کارشناس مسائل دفاعی-امنیتی معتقد است که میلیتاریزه کردن خلیج فارس و ایجاد دور باطل تامین سلاح و کسب قدرت نسبی مورد توجه نئورئالیست‌ها از مواردی است که خطرات امنیتی جدی را برای ایران به همراه دارد. آمریکا سعی دارد با تسلیح اعراب جنوب خلیج فارس به سلاح های پیشرفته، اجبارا بخشی از پتانسیل و توان نظامی ایران را معطوف به همسایگان جنوبی خود گرداند.
این عضو اندیشکده دفاع و امنیت ملی معتقد است که ایالات متحده قصد دارد با استقرار این سامانه بخش عظیمی از تکنسین ها و پرسنل فنی- نظامی خود را به منظور ترمیم، آموزش، نگهداری و آزمایش روانه این منطقه گرداند، مساله ای که در تعارض کامل با امنیت ایران است./ایرنا
