سرطان چشم و درمان آن

سرطان چشم از جمله بیماری هایی است که اگر به موقع تشخیص داده شود، می توان آن را به طور کامل درمان کرد اما در صورت عدم توجه به علائم و نشانه ها و تشخیص دیرهنگام، درمان تاثیر چندانی نخواهد داشت و حتی در مواردی منجر به تخلیه چشم خواهد شد.

بر این اساس لزوم آگاهی از علائم و نشانه های این بیماری و اهتمام ویژه هر یک از افراد جامعه به معاینات دوره ای چشم پزشکی به ویژه در صورت مشاهده این علائم، مانند سایر بیماری ها امری ضروری به نظر می رسد.

انواع سرطان چشم :

سرطان چشم به دو صورت خوش‌خیم مانند تراتوم و بدخیم مانند ربدومیوسارکوم بوجود می‌آید.

بدخیم سرطان پلک که به آن سرطان‌ سلول‌پایه‌ای می‌گویند، در اطراف چشم رشد می‌کند اما به‌ندرت به قسمت‌های دیگر منتشر می‌شود.

ملانومای چشمی چیست؟

شایع‌ترین تومور چشمی میان بزرگسالان ملانوماست. ملانوما نوعی اختلال است که در سلول‌های پوستی تولیدکننده ملانوم (رنگدانه‌های مسئول رنگ پوست) ایجاد می‌شود.

چشم نیز سلول‌های تولیدکننده ملانین دارد و می‌تواند به ملانوما مبتلا شود، به طوری که بعد از پوست، چشم شایع‌ترین محل بروز ملانوماست.

معمولا ملانومای چشمی در ناحیه‌ای از چشم ایجاد می‌شود که در ظاهر قابل مشاهده نیست. در ضمن این نوع سرطان معمولا علائم و نشانه‌های زودهنگام ندارد و این قضیه تشخیص آن را مشکل می‌کند.

ملانومای چشمی ممکن است در هر ناحیه از چشم ایجاد شود. ملانومایی که در قسمتی از چشم شامل مشیمیه، مژه و عنبیه به وجود می‌آید، از بقیه انواع شایع‌تر است.

مشیمیه لایه‌ای از پوشش دور چشم است که رنگ تیره آن مانع انعکاس نور به داخل چشم می‌شود. اجسام مژکانی در مشیمیه رشد می‌کنند و با تغییر شکل لنز، فوکوس چشم را تنظیم می‌کنند.

عنبیه دیسک شفاف و رنگی جلوی چشم است که میزان نور ورودی به چشم را کنترل می‌کند. در همه این ساختارها رنگدانه‌های ملانین وجود دارد، پس می‌توانند به ملانوما مبتلا شوند. احتمال ابتلا به ملانوما با افزایش سن بیشتر می‌شود.

سرطان چشم تومورهای مربوط به چشم و قسمت‌های مرتبط با آن را شامل می‌شود

علائم سرطان چشم:

سرطان چشم همیشه دارای علائم آشکار نیست و در برخی مواقع تنها آزمایشات دقیق پزشکی می‌تواند ابتلای فرد به بیماری را شناسایی کند.

از جمله علائم این بیماری می‌توان دیدن هاله یا سایه، واکنش پذیری شدید به نور یا دیدن خط و نقطه در افق بینایی(به اصطلاح مگس پران)، ضعف بینایی، از دست دادن دید محیطی، چشمک زدن چشم، ایجاد توده در اطراف کره چشم را نام برد.

به وجود آمدن هر نوع ضایعه‌ای که تاکنون وجود نداشته همانند زگیل در پلک، چشم یا صورت که در حال رشد باشد یا شروع به خونریزی یا ترشح کردن کند، می‌تواند از علائم سرطان چشم باشد.

سرطان‌های که در نواحی چشم، تومور اربیت، مجاری اشکی، پلک‌ها و نواحی صورت به وجود می‌آیند گروه متفاوتی از انواع سرطان‌ها را شامل می‌شوند که برخی از آن‌ها خیلی راحت قابل درمان بوده و برخی مشکل و پیچیده هستند.

از دست رفتن بینایی بدون درد به عنوان شاخص‌ترین علامت ابتلا به سرطان چشم به شمار می‌رود. شایع ترین تومورهای چشمی در داخل کره‌ی چشم ظاهر می‌شوند که شامل ملانوم و لنفوم است این تومورهای چشمی از ملانوپیست‌ها که مسئول تولید رنگدانه‌ها می‌باشد سر چشمه می‌گیرند و سلول‌های رنگدانه دار در مشیمیه، عنبیه و یا جسم مژگانی چشم را درگیر می‌سازد.

ممکن  است سرطان چشم نواحی پلک که متشکل از پوست، عضله و اعصاب است را فرا بگیرد که به مراتب نادرتر است.

عموما سرطان‌های ثانویه‌ی چشمی از سرطان اولیه شایع تر است، اختلال یا زوال بخش‌هایی از میدان دید محیطی و با مشاهده‌ی جرقه‌های نور یا لکه‌ها و خطوط شناور در مبتلایان به سرطان چشم شایع است.

وجود لکه‌های تیره و رو به رشد در عنبیه از برخی از علائم سرطان چشم قلمداد می‌گردد عموما افرادی که دارای رنگ چشم روشن هستند بیشتر از افراد دارای چشم‌های تیره یا قهوه ای در معرض سرطان چشم هستند.

سرطان چشم اگر به موقع تشخیص داده شود می توان آن را به طور کامل درمان کرد

عوامل سرطان چشم :

موارد مختلفی به عنوان عوامل خطر ساز برای ابتلا به این سرطان مرگبار برشمرده می‌شوند که از آن جمله می‌توان فاکتورهای ژنتیکی را نام برد، رنگ چشم یکی از این موارد است.

براساس تحقیقات افرادی که دارای رنگ چشم آبی یا سبز هستند بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

همچنین افراد سفید پوست بیش از سایر نژاد‌ها دچار سرطان چشم می‌شوند.

براساس تحقیقات همزمان با بالا رفتن سن خطر ابتلا به سرطان ملانوم چشم افزایش می‌یابد، برخی از افراد نیز این بیماری را به صورت اختلالات پوستی به ارث می‌برند و از بدو تولد مبتلا به این سرطان هستند.

یکی ازعلائم خطرزا برای ابتلا به این بیماری قرار گرفتن در معرض نور اشعه ماورای بنفش uv است، همچنین استفاده از تخت‌های برنزه کننده نیز می‌تواند شرایط مساعد برای این بیماری را مهیا کند.

پیشگیری از سرطان چشم :

از آنجایی که تاثیر تابش مستقیم نور آفتاب در بین عوامل محیطی در بروز سرطان های چشمی از سایر عوامل محتمل تر به نظر می رسد، بهتر است افراد به ویژه آنهایی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند یا افرادی مانند کشاورزان که به دلایل شغلی مجبورند ساعت‌ها زیر تابش نور آفتاب باشند، حتما از عینک‌های آفتابی استفاده کنند.

افراد سفید پوست بیش از سایر نژاد‌ها دچار سرطان چشم می‌شوند

تشخیص سرطان چشم :

در اثر سرطان ملانوما چشم شروع به رشد کرده و از حد عادی خود بزرگتر می‌شود، این بیماری می‌تواند باعث آسیب چشمی دائمی، جداشدن شبکیه و حتی از دست دادن بینایی و با سرایت به سایر بخش‌های بدن، چون کبد، ریه و استخوان باعث مرگ شود.

کارشناسان توصیه می‌کنند به ویژه اگر سابقه ابتلا به این نوع خاص از سرطان در خانواده وجود دارد و فرد علائم غیرعادی در چشم خود مشاهده می‌کند سریعاً به متخصص مراجعه کند.

جراح چشم با معاینه، انجام آزمایش، بررسی سوابق خانوادگی، دریافت اطلاعات در خصوص شیوه زندگی فرد، مواد غذایی و داروهایی که مصرف می‌کند می‌تواند ابتلا یا عدم ابتلای فرد به بیماری را شناسایی کند.

در صورت مثبت بودن ابتلا به سرطان از پزشک متخصص درباره شیوه درمانی، میزان وسعت یافتن بیماری، مراقبت‌های حین درمان، آسیب رسیدن یا نرسیدن به بینایی و مواردی از این دست سئوال بپرسید.

پزشکان با آزمایش‌های مختلفی از جمله تاباندن نور لیزر بر چشم، بررسی عروق خونی، سونوگرافی چشم، تماشای چش با دوربین فیلتردار، نمونه گیری از بافت چشم با یک سوزن بسیارنازک و در نهایت CT SCAN مغزی بیماری را شناسایی می‌کنند.

کارشناسان توصیه می‌کنند به دلیل حساسیت بالای چشم برکیفیت زندگی افراد، حتماً به طور منظم چک آپ‌های پزشکی را انجام دهید و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر عادی به پزشک مراجعه کنید، زیرا مراجعه با تاخیر به پزشک می‌تواند باعث آسیب دیدن شدید و حتی مرگ شود

همزمان با بالا رفتن سن خطر ابتلا به سرطان ملانوم چشم افزایش می‌یابد

درمان سرطان چشم :

دارو درمانی و جراحی از جمله موارد درمان این سرطان است که اگر در مراحل اولیه انجام شود نیازی به تخلیه کامل چشم وجود ندارد و بیمار می‌تواند بهبود یابد.

اگر اندازه  تومور کوچک باشد در مراحل نخستین صرفا تحت نظارت متخصصین قرار می‌گیرد و عمل جراحی به تعویق می‌افتد درمان و نابودی تومور عموما به اختلال  و زوال بینایی در چشم مبتلا منجر می‌شود.

معمولا در اعمال جراحی قسمت‌هایی از عنبیه و مشنیه بر داشته می‌شود و در صورتی که اندازه تومور بسیار بزرگ باشد کل کره‌ی چشم با عمل جراحی خارج می‌شود پرتو درمانی نیز از موثرترین تدابیر  درمانی به شمار می‌رود که برای جراحی تومورهای کوچک، متوسط و بزرگ بکار می‌رود عمل کرایوتراپی نیز در نابودی تومورهای کوچک کاربرد مطلوبی دارد.