قابلیت جدید تلگرام تهدیدی برای هاتگرام و تلگرام‌طلایی

حدود پنج ماه است که درگیر مسائلی چون «فیلتر تلگرام»، «پیام‌رسان‌های ایرانی»، «هاتگرام»، «تلگرام‌طلایی»، «عدم حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی»، «دادن تجهیزات دولتی به برخی کلاینت‌های غیررسمی تلگرام»، «موافقان و مخالفان فیلتر تلگرام به نفع پیام‌رسان‌های ایرانی»، «گلایه‌های مدیران پیام‌رسان‌های ایرانی از عدم تحقق وعده‌های دولتی» و… هستیم و نکته جالب‌تر اینکه بعد از فیلتر تلگرام در ایران، مدیر این پیام‌رسان با اینکه حدود ۷۰ درصد از کاربرانش ایرانی هستند، هیچ واکنشی از خود نشان نداد.

بارها به تلگرام‌طلایی و هاتگرام فرصت داده شد تا به یک پیام‌رسان مستقل تبدیل شوند یا وابستگی خود را به تلگرام قطع کنند ولی بنابه دلایلی که هیچ‌وقت در رسانه‌ها مطرح نشد، هر بار این فرصت تمدید شد!

پیام‌رسان‌های ایرانی روزبه‌روز به دلیل وجود این دو فیلترشکن از تعداد کاربران‌شان کم شد و باز هم مسئولانی که ادعا می‌کردند تلگرام را برای حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی فیلتر کرده‌اند، اهمیتی به این نقض آشکار قانون نمی‌دادند.

در این بین کاربران ترجیح دادند از تلگرام‌طلایی و هاتگرام استفاده کنند و خود را درگیر فیلترشکن نکنند، بر اساس برخی اعلام‌های غیررسمی هم مدیران با فعالیت تلگرام‌طلایی و هاتگرام مخالفتی نداشتند؛ چراکه کنترل‌های لازم بر این کلاینت انجام می‌شد. به طور مثال دسترسی به کانال‌هایی که قصد اغتشاش و تشویش اذهان عمومی را داشتند، محدود شد و می‌توان گفت تا حدودی این دو نسخه غیررسمی برای استفاده کاربران امن شد.

در بین تمامی این خبرها، به تازگی باخبر شده‌ایم تلگرام  کاملا بی‌سروصدا مهاجرت به کلاینت‌های جدید را آغاز کرده است. در کلاینت نسل جدید تلگرام از کتابخانه TDLib برای اتصال به جای روش قدیمی استفاده می‌کند، در این کتابخانه تمام فرآیند اتصال را تلگرام به صورت سختگیرانه‌ای مدیریت می‌کند و از این جهت دیگر کلاینت‌های غیررسمی مثل هاتگرام و تلگرام‌طلایی و دستکاری در فرآیند اتصال به تلگرام یا ذخیره‌سازی اطلاعات کاربران در سرورهای واسط، غیرممکن می‌شود.

تلگرام اعلام کرده است تا یک هفته دیگر در پلتفرم iOS، نسخه جدید را جایگزین نسخه کنونی  و نسخه قبلی را غیرفعال می‌کند؛ یعنی اینکه هیچ کلاینتی از تلگرام با هر عنوان و نامی در گوشی‌های همراه اپل (iOS) نمی‌تواند فعال باشد و کاربران این پلتفرم باید تنها تلگرام X را نصب کنند، با این کار تلگرام سعی دارد کلاینت‌های غیررسمی را ساماندهی و کنترل کند.

در راستای تصمیم‌های گرفته شده در تیم مدیریتی تلگرام احتمالا تا یک یا دو ماه آینده کلاینت‌های اندروید و دسک‌تاپ تلگرام هم به ساختاری جدید تغییر می‌کنند و کلاینت‌های فعلی غیرفعال می‌شوند.

پاول دوروف بارها اعلام کرده بود اطلاعات کاربران برایش مهم است و به هیچ عنوان این اطلاعات را به هیچ نهادی نمی‌دهد ولی حدود دو هفته پیش، این فرد با شرکت در برنامه minutes60 که یک برنامه آمریکایی است، اعلام کرده اطلاعات برخی کاربران (بزهکاران و تروریست‌ها و…) را در اختیار کشورهایی (جز روسیه) که درخواست کنند، قرار می‌دهد و از این رفتار دوگانه او و تصمیم‌گیری برای امن‌کردن زیرساخت‌های مالی تلگرام می‌توان نتیجه گرفت «پاول دوروف» به دنبال چیزی فراتر از ارائه یک پیام‌رسان به کاربران است و موارد دیگری از جمله مسائل مالی ارزش بیشتری نسبت به اطلاعات کاربران برای مدیر این پیام‌رسان دارد. تلگرام طبق برنامه‌ای که اعلام کرده، درحال آماده‌سازی برای لانچ زیرساخت مالی خودش است و تا الان چند مرحله را انجام داده و لانچ کرده است که در ادامه می‌خوانید.

افزودن بخش checkout به کلاینت‌های موبایلی (انجام شده)
افزودن بخش invoice به کلاینت‌های موبایلی (انجام شده)
مهاجرت به TDlib برای ایجاد امنیت تراکنش‌ها و حذف کلاینت‌های غیررسمی (شروع شده و درحال انجام)
اضافه شدن Currency manager به کلاینت‌های موبایلی (انجام شده)
اضافه شدن بخش صرافی و currency exchange system به کلاینت‌های موبایلی (انجام‌شده)

مواردی فوق در سورس‌کد جدید تلگرام به وضوح قابل مشاهده و بررسی است. قطعا با این شرایط به لانچ پول مجازی و زیرساخت تجاری تلگرام بسیار نزدیک هستیم و به‌نظر می‌رسد قبل از پایان سال، تلگرام زیرساخت مالی خودش را لانچ خواهد کرد.

TDLib چیست؟
می‌توان گفت تلگرام کتابخانه TDLib را برای کمک به توسعه‌دهندگان شخص ثالث منتشر می‌کند! TDLib از این جهت مهم است که تمام جزئیات شبکه، رمزنگاری و ذخیره‌سازی داده‌های محلی را مدیریت ‌کند. این امر به این معنی است که توسعه‌دهندگان دیگر نباید نگران این موارد باشند و می‌توانند روی طراحی بهتر، ایجاد رابط کاربری پویاتر و ترکیب آن با انیمیشن‌های زیباتر تمرکز کنند. TDLib به‌طور کامل مستندشده و کدهای آن در GitHub در دسترس است و با هدف فراهم شدن دسترسی بیشتر، این کتابخانه در همه پلتفرم‌ها از جمله اندروید، iOS، ویندوز، macOS و لینوکس موجود است. این کتابخانه با هر زبان برنامه‌نویسی که بتواند توابع C را پشتیبانی کند هم سازگار است. Telegram درباره TDLib می‌گوید: «TDLib در اتصالات اینترنتی کند و غیرقابل اعتماد، پایدار باقی می‌ماند و تضمین می‌کند به‌روزرسانی‌ها به درستی تحویل شوند. همه داده‌های محلی با استفاده از کلید رمزنگاری ارائه شده توسط کاربر، رمزگذاری می‌شوند. این کتابخانه به‌طور کامل برای بهبود عملکرد برنامه، بهینه‌سازی شده است. ما از TDLib در Telegram Bot API استفاده می‌کنیم، جایی که هر نسخه TDLib به‌طور همزمان بیش از ۱۸ هزار ربات فعال را مدیریت می‌کند.»

حذف خودبه‌خودی هاتگرام و تلگرام‌طلایی
در این شرایط که تلگرام درحال توسعه پلتفرم خود است، نسخه‌های غیررسمی آن جایی در دایره بازی پیام‌رسان‌ها ندارند؛ چراکه با تکنولوژی جدید کتابخانه TDLib دست نسخه‌های غیررسمی از سرورهای تلگرام قطع می‌شود و آنها هم غیرقابل دسترس می‌شوند و فرقی با دیگر نسخه‌های غیررسمی‌ای که در داخل ایران فیلتر هستند ندارند!

تلگرام‌طلایی و هاتگرام اگر به فکر استقلال و تبدیل شدن به یک پیام‌رسان نباشند، به‌زودی محکوم به حذف از جرگه پیام‌رسانی هستند، البته مدیر تلگرام‌طلایی و هاتگرام در گفت‌وگوهای قبلی گفته بود  در حال جدایی از تلگرام هستیم، حال این جدایی می‌تواند تبدیل شدن به یک پیام‌رسان مستقل یا  سرویس‌گیرنده جایگزینی به جای تلگرام باشد.

تکلیف کاربران چه می‌شود؟
تلگرام که فیلتر است، با قابلیت جدیدی که به پلتفرم خود اضافه کند، نسخه‌های غیررسمی‌ای مانند تلگرام‌طلایی و هاتگرام هم مسدود می‌شوند، به پیام‌رسان‌های ایرانی هم امکانات و زیرساخت‌های لازم داده نشده که بتوانند تمام کاربران را میزبانی کنند و خدمات بدون عیب و نقصی به آنها ارائه دهند، پس در این شرایط تکلیف کاربران چه می‌شود؟
امکانات وعده‌داده شده به پیام‌رسان‌های ایرانی یا محقق نشدند یا به نحوی فراهم شدند که از نظر فنی به کار آنها نمی‌آمد، اگر قرار باشد چند ماه دیگر که تلگرام‌طلایی و هاتگرام از دور خارج شدند، مجدد به سراغ آنها بروند، دیگر فایده‌ای ندارد؛ چراکه مردم اعتماد خود را به آنها از دست داده‌اند(منظور اعتماد خدمات فنی و محیط کاربری است) و ترجیح می‌دهند به سراغ پیام‌رسان‌های خارجی دیگری که در ایران فیلتر نیستند بروند، آن زمان دوباره بازی فیلتر یک پیام‌رسان خارجی از نو و دود این بازی‌های پشت‌پرده به چشم کاربران رفتن از نو.

عواقب تعطیلی تلگرام‌طلایی و هاتگرام
اگر تلگرام پلتفرم جدیدش را بر روی نسخه‌های اندروید و IOS پیاده کند و تلگرام‌طلایی و هاتگرام از دسترس خارج شوند، در این شرایط کاربران سه انتخاب دارند:

۱- استفاده از پیام‌رسان‌های ایرانی: کاربران می‌توانند یکی از ۶ پیام‌رسان ایرانی را انتخاب کنند که البته تعدادی از کاربران درحال حاضر هم این پیام‌رسان‌ها را انتخاب کرده‌اند ولی در این مدت، این پیام‌رسان‌ها نتوانستند نظرشان را جلب کنند و خدمات مورد نظر کاربران را به آنها ارائه دهند، در گزارشی هم که اخیرا یکی از رسانه‌ها منتشر کرده، به‌غیر از پیام‌رسان «بله»، رنکینگ الکسای تمام پیام‌رسان‌های ایرانی کاهش داشته و تعداد دانلود و نصب فعال آنها در اپ‌استورها هم با کاهش مواجه است.

۲- ماندن در تلگرام: با استفاده از فیلترشکن در همان تلگرام بمانند که البته آمار دانلود و نصب فعال تلگرام‌طلایی و هاتگرام نشان می‌دهد تعداد کمی از کاربران با فیلترشکن از تلگرام استفاده می‌کنند و حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد کاربران به واسطه این دو پیام‌رسان درحال استفاده از تلگرام هستند.

۳- مهاجرت به دیگر پیام‌رسان‌های خارجی: با از رده خارج شدن تلگرام‌طلایی و هاتگرام، کاربرانی که نه از فیلترشکن استفاده می‌کنند و نه جذب پیام‌رسان‌های ایرانی شدند، ترجیح می‌دهند به سراغ پیام‌رسان‌های خارجی‌ مانند واتس‌اپ، سیگنال، دیالوگ و… شوند که در این صورت پروژه فیلتر تلگرام با شکست مواجهه می‌شود؛ چراکه تهدیدهایی که با استفاده از تلگرام برای امنیت مجازی و اطلاعاتی کشور فراهم می‌شد همچنان باقی می‌ماند و تنها از تلگرام به یک پیام‌رسان خارجی دیگر انتقال می‌یابد.
منبع: فرهیختگان