پس از خروج آمریکا از برجام دولت روحانی امیدوار بود که با کمک قدرت های اروپایی و همچنین از طریق پیوستن به “اف‌ای تی اف” راهی برای نجات برجام پیدا کنند، اما حالا به نظر می‌رسد هم اروپا و هم دولت حسن روحانی به بن بست خورده اند.

وزارت خارجه ایران امروز به فرانسه هشدار داد هر گونه تحریم جدید از سوی کشور‌های اروپایی منجر به تجدید نظر در نحوه تعاملات خود با این کشور‌ها خواهد شد. این موضع تهران در واکنش به هشدار وزیر امور خارجه فرانسه اعلام شد که گفته بود چنانچه در مذاکرات موشکی با ایران پیشرفتی حاصل نشود، پاریس آماده است تا تحریم‌های سخت‌تری را علیه ایران وضع کند.
فضای پرتنش میان ایران و اروپا؛ هشدارهای تهران
چند ماه پیش وزرای خارجه اروپایی برای اجرای برجام تعهداتی دادند که تاکنون به آن عمل نکردند
به گزارش خبرگزاری یوپنا، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از انتشار سخنان ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در روز جمعه ۵ بهمن ضمن تأکید بر ماهیت دفاعی برنامه موشکی ایران گفت: «جمهوری اسلامی ایران قابلیت‌های دفاعی خود را بر مبنای ارزیابی واقعی از تهدید‌های موجود طراحی کرده و تا هر کجا که لازم بداند آن را تقویت خواهد کرد.»
او تهدید به اعمال تحریم‌های جدید موشکی از سوی وزیر امور خارجه فرانسه را “خلاف روح حاکم بر گفتگو‌های سیاسی و همکاری‌های دو کشور” دانست و افزود: «هر گونه تحریم جدید از سوی کشور‌های اروپایی منجر به تجدیدنظر ایران در نحوه تعاملات خود با این کشور‌ها خواهد شد.»
ژان ایو لودریان، روز جمعه به ایران هشدار داد که اگر گفتگو‌ها بر سر برنامه موشک‌های بالستیک بی‌نتیجه باشد، فرانسه آماده اعمال تحریم‌های جدیدی علیه این کشور خواهد بود.
وزیر امور خارجه فرانسه در همین حال از ساز و کار مالی اتحادیه اروپا برای ادامه تجارت با ایران که به منظور دور زدن تحریم‌های آمریکا صورت می‌گیرد حمایت کرده، ولی گفته است که کشورش خواهان محدود شدن برنامه موشکی ایران است.

پیش از انتشار اظهارات وزیر خارجه فرانسه، خبرگزاری رویترز به نقل از سه دیپلمات نوشته بود که فرانسه، بریتانیا و برخی دیگر از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا درصدند تا تحریم‌های اقتصادی تازه‌ای را علیه ایران وضع کنند. این تحریم‌ها احتمالا شامل ضبط دارایی‌ها و ممنوعیت سفر اعضای سپاه پاسداران و دیگر شهروندان ایرانی خواهد بود که با توسعه برنامه موشکی جمهوری اسلامی پیوند دارند.

پس از پرتاب ناموفق ماهواره پیام توسط ایران وزارت امورخارجه فرانسه پرتاب ماهواره پیام ایران را “به شدت” محکوم کرد و خواستار توقف “آزمایش موشک‌های بالستیک” شد. دیگر کشور‌های اروپایی نیز از پرتاب ماهواره پیام انتقاد کرده بودند.
در همین راستا ۱۸ دی ماه چند دیپلمات اروپایی سرزده وارد وزارت خارجه ایران شده و به دفتر عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه رفته تا با او دیدار کنند، براساس گزارش‌ها دیدار این دیپلمات‌ها با عراقچی “کوتاه” و “پرتنش” بوده است.

ظاهرا عراقچی انتظار داشته که این دیپلمات‌ها درباره اقدامات اروپا و تامین خواسته‌های ایران در برجام توضیح دهند، اما یکی از دیپلمات‌های اروپایی حاضر در این نشست قصد داشته بیانیه‌ای را که پیش‌تر با هدف محکوم کردن فعالیت‌های موشکی ایران نوشته شده بود، قرائت کند.

گفته می‌شود این اقدام اروپایی‌ها عباس عراقچی را تا حدی خشمگین می‌کند که مانع از ادامه خواندن بیانیه اروپایی‌ها می‌شود و به آن‌ها می‌گوید: «فکر می‌کردیم آمده‌اید تا از کم‌کاری‌های خود درباره برجام بگویید یا درباره تروریست‌هایی که در اروپا پناه داده‌اید، توضیح دهید و عذرخواهی کنید.»

براساس گزارش‌ها عراقچی بعد از این اعتراض جلسه را نیمه‌کاره تمام می‌کند و از جلسه خارج می‌شود، در را محکم می‌بندد و می‌رود.

گفته می‌شود دیپلمات‌های اروپایی هم تلاش می‌کنند یادداشتی تحویل ایران دهند که از سوی وزارت خارجه هیچ مقامی حاضر نمی‌شود آن را تحویل بگیرد.
فضای پرتنش میان ایران و اروپا؛ هشدارهای تهرانموشک های ایرانی در کانون اختلافات با اروپا قرار دارد
نا امیدی از برقراری کانال مالی از سوی اروپا
فرانسه در حالی ایران را تهدید به تحریم می‌کند که سه روز پیش از راه اندازی قریب الوقوع کانال ارتباط مالی با ایران خبر داده بود. در چند روز اخیر مقامات ایرانی به شدت از تاخیر در راه اندازی این “کانال مالی” انتقاد کرده اند. کمتر نشانه‌ای هم برای راه اندازی ایران کانال مالی وجود دارد.
روز گذشته یکی از مشاوران روابط خارجی پارلمان اتحادیه اروپا که نخواست نامش فاش شود به یورونیوز گفت: ««مقام‌های مختلفی در اتحادیه اروپا تا کنون در این زمینه وعده‌هایی داده‌اند، اما عمل به آن هنوز محقق نشده است. اتحادیه اروپا در حرف و مواضع سیاسی حامی ایران است، اما تا کنون در این زمینه دستاورد عملیاتی نداشته است.»
او پیش‌بینی کرد “وعده اخیر فرانسه نیز مانند دیگر وعده‌ها راه به جایی نخواهد برد و امیدی به تحقق این وعده نیست.”

در همین حال پایگاه «بلومبرگ» روز پنج‌شنبه به نقل از سه دیپلمات اروپایی نوشت: “کانال ویژه پرداخت مالی اروپا و ایران قرار است روز دوشنبه هفته آینده ثبت شود، هرچند هنوز مسائلی در این مورد باقی مانده است که باید حل شود.”

به گزارش بلومبرگ قرار است این کانال مالی به صورت یک شرکت کار خود را انجام دهد. این کانال در فرانسه راه‌اندازی و یک مدیر آلمانی برای آن منصوب شود. انگلیس هم به عنوان سهامدار این شرکت حقوقی خواهد بود.
اتحادیه اروپا پس از خروج آمریکا از برجام و در پی مذاکرات گسترده با ایران برای حفظ برجام متعهد شد که کانال مالی مستقلی برای ایران راه اندازی خواهد کرد. این کانال مالی بر “انتقال کمک‌های انسانی و بشردوستانه و مواد غذایی و دارویی” متمرکز است.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش‌تر دوبار از راه‌اندازی قریب‌الوقوع این مکانیزم ویژه در ماه‌های نوامبر و دسامبر سال ۲۰۱۸ خبر داده بود.
ایران در هفته‌های اخیر به شدت از اروپا به خاطر تاخیر در راه اندازی این کانال انتقاد کرده است. این تاخیر باعث شده که اعتماد ایران نسبت به اروپا در اجرای برجام کاهش یابد و سطح تقابل‌های دیپلماتیک میان دو کشور را افزایش دهد.
مقامات ایرانی مدام به اروپا هشدار می‌دهند که اگر به تعهدات در قبال برجام عمل نکند ایران هم به گونه‌ای دیگر رفتار خواهد کرد.
اخیرا علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در سخنانی گفت: “اروپا اگر در پرداخت هزینه‌ی حفظ برجام مردد است، باید بداند که ایران معطل آن‌ها نیز نخواهد ماند.”
او افزود: «فرض ما در عمل این است که اروپا حاضر نیست ریسک خود را در برابر آمریکا افزایش دهد؛ بنابراین تلاش می‌کنیم مشکلات کشور را با اتکاء به توان ملی سامان بخشیم. آن‌ها نباید انتظار داشته باشند که ما از حقوق خود و امکاناتی که برجام برای عمل متقابل در اختیار ما گذاشته است، صرفنظر کنیم.»
پیشتر نیز عباس عراقچی معاون وزیر خارجه به اروپا هشدار داده بود “اروپایی‌ها اگر کوتاه بیایند حاکمیت، اعتبار و امنیت آن‌ها زیر سوال می‌رود. اگر اروپا فکر می‌کند منطقه غرب آسیا بدون برجام امن‌تر است می‌تواند امتحان کند. منطقه ما کلکسیونی از مسایل و مشکلات دارد آیا اروپا تحمل موج جدید تروریسم و مهاجرت و شروع بحران هسته‌ای را دارد. بی‌شک هزینه از بین رفتن برجام برای اروپا بیش از آمریکاست. اگر اروپا تصور می‌کند برجام برای حاکمیت و امنیت و اعتبارش مهم است باید آماده پرداخت هزینه برای آن باشد.”
این واکنش‌ها نشان می‌دهد که مقامات ایرانی از کارآمدی اقدامات اروپا در برابر خروج از برجام ناامید شده اند و معتقدند اروپا در راه اندازی کانال مالی ناتوان است.
پس از خروج آمریکا از برجام دولت روحانی امیدوار بود که با کمک قدرت های اروپایی و همچنین از طریق پیوستن به “اف‌ای تی اف” راهی برای نجات برجام پیدا کنند، اما حالا به نظر می‌رسد هم اروپا و هم دولت حسن روحانی به بن بست خورده اند.
نه اروپا به تعهدات خود عمل کرده و نه دولت توانسته ارکان نظام را قانع کند که به “اف‌ای تی اف” بپیوندد. به این ترتیب حتی خوشبین‌ترین تحلیلگران نیز شانس زیادی برای ادامه برجام قائل نیستند.
فضای پرتنش میان ایران و اروپا؛ هشدارهای تهرانسفر دیپلمات لهستانی به تهران برای توضیح نشست ورشو
چالش کنفرانس ورشو
موضوع دیگری که این روز‌ها میان ایران و حداقل بخشی از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا چالش برانگیز شده است، بحث برگزاری کنفرانس ضد ایرانی در ورشو پایتخت لهستان است. برگزاری این کنفرانس به خواست آمریکا انجام می‌شود.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر شکل دادن یک «ائتلاف جهانی» علیه حکومت ایران به این کنفرانس اشاره کرده و هدف آنرا ایجاد ثبات در منطقه خاورمیانه عنوان کرد.

این کنفرانس قرار است ماه آینده میلادی برگزار شود.

پس از روشن شدن ماهیت ضد ایرانی این کنفرانس و واکنش تند تهران، درباره حضور اتحادیه اروپا و برخی از اعضای موثر آن دراین کنفرانس ابراز تردید شد. فدریکا موگرینی اعلام کرد بدلیل مشغله کاری امکان حضور در ورشو در آن بازه زمانی را نخواهد داشت.

پس از اعتراض ایران، لهستان معاون وزیر خارجه خود را به ایران فرستاد تا درباره این کنفرانس به ایران توضیح دهد. در این سفر ایران نسبت به برگزاری کنفرانس ورشو اعتراض کرد و درباره آن به لهستان هشدار داد. لهستان گفت وگو با تهران را مثبت ارزیابی کرد و حتی زمزمه‌های احتمال دعوت از ایران برای حضور در این نشست مطرح شد. از سوی دیگر ظاهرا ماهیت این کنفرانس نیز دچار تغییر شد و از تمرکز بر مسئله ایران خارج شده و کل وضعیت خاورمیانه را به عنوان محور خود قرار داده است.
با این حال این کنفرانس بیش از پیش نشان داد که میان کشورهای اروپایی بر سر ایران اختلاف نظر وجود دارد. کشورهای شرق اروپا همچون لهستان، مجارستان، اوکراین، کشورهای حوزه اسکاندیناوری و … معتقدند که در جدال ایران و آمریکا باید به متحد خود یعنی آمریکا بپیوندند و از سوی دیگر کشورهای غرب اروپا همچون آلمان، فرانسه و بریتانیا معتقدند که اروپا در این باره باید فاصله خود با آمریکا را حفظ کند.

مسئله دیگری که این روز‌ها به چالش میان ایران و اروپا بدل شده است، به ادعای چند کشور اروپایی باز می‌گردد که می‌گویند نهاد‌های امنیتی ایران دست به عملیات‌هایی در خاک آن‌ها زده اند. هر چند ایران این ادعا‌ها را نپذیرفته است، اما زمینه تنش را ایجاد کرده است.

لینک کوتاه :