دور جدید مذاکرات بین‌المللی صلح سوریه در حالی امروز با شرکت طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار می‌شود که مجموعه تلاش‌های مشابه تاکنون نتوانسته در دستیابی به هدف مورد نظر موفق باشد. این بار هم در شرایطی که هنوز چشم‌انداز روشنی برای نزدیک شدن دیدگاه‌های طرف‌های مختلف به یکدیگر وجود ندارد، مشخص نیست که دور جدید گفت‌و‌گو‌ها تا چه موفقیت آمیز خواهد بود.
به گزارش یوپنا، سه هفته پس از آنکه طرح آتش بس مورد توافق روسیه و آمریکا برای سوریه با شکست مواجه شد، وزرای خارجه دو کشور بار دیگر با یکدیگر دیدار خواهند کرد تا تلاش جدیدی را برای برقراری آتش بس در سوریه سامان دهند. این در حالی است که این بار به جز روسیه و آمریکا، طرف‌های منطقه‌ای مرتبط با موضوع سوریه نیز در مذاکرات حضور دارند.
«رویترز» مدعی است جان کری، وزیر خارجه آمریکا طی این مدت از وارد شدن به گفت‌و‌گوهای دوجانبه با سرگئی لاوروف، همتای روس خود اجتناب کرده و دعوت از ترکیه، عربستان، قطر و ایران برای شرکت در مذاکرات لوزان، به ابتکار او صورت گرفته تا با دخیل کردن مهمترین حامیان دولت سوریه و معارضین، بخت موفقیت مذاکرات را افزایش دهد.
این در حالی است که روز گذشته، مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اشاره به مذاکرات لوزان گفت که نمی‌داند آیا می‌توان از این مذاکرات انتظار پیشرفتی داشت یا خیر.
حساسیت شرایط میدانی در سوریه
مذاکرات لوزان در شرایطی برگزار می‌شود که در عرصه میدانی سوریه، همچنان محور اصلی درگیری میان نیروهای دولتی از یک سو و معارضین و تروریست‌ها از سوی دیگر، در شهر حلب متمرکز شده است. با این حال، طی سه هفته‌ای که از آغاز عملیات ارتش سوریه در حلب می‌گذرد، فشارهای زیادی برای توقف این عملیات – عمدتاً با توجیه مسائل بشردوستانه – وارد شده است.
در این شرایط، کشورهای غربی در راستای افزایش فشار‌ها، روسیه و دولت سوریه را به انجام اقداماتی از قبیل بمباران بیمارستان‌ها، کشتار غیرنظامیان و جلوگیری از رسیدن محموله‌های دارویی و پزشکی به حلب متهم می‌کنند. در یکی از آخرین موارد، آنها روسیه را به هدف قرار دادن یک کاروان امدادی متهم کردند؛ ادعایی که البته نتوانست به صورت مستقل به اثبات برسد.
در مقابل، روسیه و سوریه اشاره می‌کنند که هدف از عملیات آنها در حلب، گروه‌های مسلح معارض و تروریست بوده و این آمریکا بود که با بمباران نیروهای ارتش سوریه – که مشغول مبارزه با داعش بودند – آتش بس را نقض کرد؛ اقدامی که البته آمریکا مدعی است به «اشتباه» صورت گرفته است.
پیچیدگی شرایط به نحوی است که استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه، پیشنهاد کرد در صورتی که با خروج تروریست‌های جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) از حلب، دولت دمشق با برقراری توافق آتش بس با دیگر گروه‌های مسلح موافقت می‌کند، وی حاضر است شخصاً اعضای گروه مذکور را تا خروج از حلب اسکورت کند.
دستور کار مذاکرات لوزان چیست؟
پیش از عزیمت به لوزان برای شرکت در دور جدید مذاکرات، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که قصد ندارد هیچ طرح یا ایده جدیدی را در این گفت‌و‌گو‌ها مطرح کند. با این حال، گنادی گاتیلوف، معاون وی اظهار داشت که روسیه می‌خواهد درباره پیشنهاد دی میستورا و همچنین بندهایی از طرح آتش بسی که ماه گذشته مورد توافق مسکو و واشنگتن قرار گرفته بود، یعنی ورود کمک‌های بشردوستانه و خروج نیروهای هر دو طرف از جاده «کاستلو» به گفت‌و‌گو بپردازد.
از سوی دیگر، ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل که به نمایندگی از کشورش ریاست دوره‌ای شورای امنیت را نیز بر عهده دارد، اشاره کرد که مهمترین مانع بر سر راه مذاکرات، این است که ایالات متحده در عمل نمی‌تواند گروه‌های مسلح به اصطلاح «میانه رو» را از گروه‌های تروریستی همچون جبهه النصره تفکیک کند. به عقیده چورکین، این بدان سبب است که آمریکا اصولاً کنترلی بر گروه‌های درگیر در سوریه و همچنین کشورهایی که از گروه‌های افراطی‌تر حمایت می‌کنند، ندارد.
این دیپلمات ارشد روس در گفت‌و‌گو با «سی بی اس نیوز» تأیید کرده که محور اصلی گفت‌و‌گوهای لوزان، احیای مفاد آتش بس مورد توافق مسکو و واشنگتن خواهد بود. موضوع ارسال کمک‌های بشردوستانه به شرق حلب (منطقه تحت کنترل معارضین) بحث دیگری است که به گفته چورکین، در مذاکرات لوزان مطرح خواهد شد.
از دیگر نکات مورد اشاره چورکین در مصاحبه مذکور این است که به گفته وی، ایده مذاکرات لوزان از سوی جان کری و در یکی از تماس‌های تلفنی وی با لاوروف مطرح شده است. کری خواستار احیای فرمت مذاکراتی بوده که سه سال پیش با حضور «گروهی کوچک از کشورهای واقعاً، واقعاً، واقعاً با نفوذ» انجام می‌گرفت.
با این حال، نکته اینجاست که بر خلاف مذاکرات سه سال پیش، این بار خبری از قدرت‌های اروپایی نیست و احتمالاً به همین دلیل است که جان کری قصد دارد پس از گفت‌و‌گوهای امروز، از لوزان راهی لندن شود تا با همتایان اروپایی خود نیز دیدار و گفت‌و‌گو کند. به گفته چورکین، دلیل برکنار ماندن اروپایی‌ها از مذاکرات این بوده که در حضور شمار زیادی از کشور‌ها، بحث بر سر موضوعات مشخص دشوار بوده است.
به هر ترتیب، باید منتظر ماند و دید که این راه حل میانه که در آن تلاش شده شکل و ساختاری متفاوت از مذاکرات چندجانبه سه سال پیش و همچنین مذاکرات دوجانبه روسیه و آمریکا در پیش گرفته شود، تا چه خواهد توانست زمینه‌ای را برای برقراری آتش بس واقعی در سوریه فراهم کند.
منبع: تابناک
لینک کوتاه :
https://upna.ir/?p=12302
