کریم رزق

رئیس‌جمهور سابق ایران مواضع مناقشه ‌برانگیزی مطرح می‌کند که قبلا هرگز مطرح نمی‌شده است. او تلاش می‌کند تصویر خود را نزد افکار عمومی تغییر دهد، اما احتمالا موفقیت چندانی به دست نخواهد آورد.

محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، تغییر کرده است، یا حداقل رفتار او این را نشان می‌دهد. او مدام سخنان مناقشه‌برانگیز به زبان می‌آورد و از اوضاع کشور انتقاد می‌کند. برخی از ناظران می‌گویند احمدی نژاد تلاش می‌کند جایگاه خود را از یک دولتمرد به منتقد وضع فعلی تغییر دهد. اما آیا موفق خواهد شد؟ در این زمینه شک ‌و تردید‌هایی وجود دارد.

سال ۲۰۱۸ برای محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران، که تغییر از (جایگاه) دولتمرد به رهبر اپوزیسیون را آغاز کرده است، سال شلوغی بود. احمدی نژاد سعی می‌کند محبوبیتی که در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش از دست داد را بازگرداند.

پرسش این است که آیا روش‌های احمدی‌نژاد کار می‌کند یا اینکه او فقط یک مرد مناقشه‌برانگیز سابق است که حساب توئیتری خوبی دارد؟

احمدی نژاد پس از ترک سمت ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۳، برای تقریبا یک سال، آرام بود. از اواسط ۲۰۱۴ حملات او آغاز شد و هر از چندگاهی به دولت حمله می‌کرد. اما در اواخر ۲۰۱۷، حملات علنی او به دولت، به لحاظ شکل و شدت، به طرز مؤثری تغییر کرد. تغییر احمدی نژاد در نوامبر ۲۰۱۷، پس از بازداشت دستیارش حمید بقایی به دلیل مسائل فساد مالی، آغاز شد. حملات احمدی نژاد در فوریه و مارس ۲۰۱۷ به اوج خود رسید. او در این دوره با انتشار نامه‌ای سرگشاده خواستار اجرای «اصلاحات اساسی» در کشور شد. پس از بازداشت سه تن از دستیاران احمدی‌نژاد، او از قوه قضاییه هم انتقاد کرد. این سه تن به اتهامات گوناگون محکوم شدند. در حال حاضر، حمید بقایی، معاون سابق رئیس‌جمهور، به دلیل جرایم فساد یک حکم پانزده ساله را سپری می‌کند. جانشین او، اسفندیار رحیم مشایی، به اتهام تهدید امنیت ملی، به شش سال و نیم محکوم شد. علی اکبر جوانفکر، مشاور رسانه‌ای احمدی نژاد، به اتهام انتشار مطالبی برخلاف هنجار‌های اسلامی به یک سال زندان محکوم شد.

احمدی نژاد علاوه بر انتشار چندین نامه انتقادی، در نهم ژانویه ۲۰۱۸، احمدی نژاد از وزارت کشور برای برگزاری اعتراض علیه «سیاست‌ها و عملکرد مسئولان و روش اداره قوه‌های مختلف» درخواست مجوز کرد.

احمدی‌نژاد نه تنها تلاش کرد تصویر سیاسی خود را تغییر دهد بلکه سعی کرد درکش از مسائل اجتماعی را هم تغییر دهد. او سعی کرد نشان دهد که نگرانی بیشتری درباره حقوق بشر دارد. احمدی نژاد در شبکه‌های اجتماعی هم بسیار فعال است و حتی در جدال‌های ظاهرا کوچک سایر کشور‌ها هم مشارکت می‌کند. در مناقشه پوشش سرنا ویلیامز در سال ۲۰۱۸ از او حمایت کرد و در مناقشه آمریکا بر سر زانو زدن کولین کاپرنیک، بازیکن لیگ ملی فوتبال آمریکا، در زمان پخش سرود ملی، از این بازیکن دفاع کرد. به نظر می‌رسد این امر تلاشی از جانب احمدی نژاد برای نزدیک شدن به جوانان است. مقاصد احمدی نژاد هنوز معلوم نیست، اما منطقی‌ترین گمانه‌زنی این است که او تلاش می‌کند در برابر اصلاح طلبان و سایر نیرو‌های حکومت جریان جدیدی درست کند. شاید هدف اولیه احمدی نژاد این باشد که او تلاش می‌کند از سرنوشت سلف خود اجتناب کند. چرا که او متهم است که در دور ریاست‌جمهوری‌اش از دو میلیارد دلار سوء استفاده کرده است.

آیا احمدی‌نژاد محبوبیت خود را بازگردانده است؟ ارزیابی این امر دشوار است. خصوصا که درباره این مسئله هیچ نظرسنجی عمومی وجود ندارد. با این حال، در میان ایرانیان معروف است که محبوبیت احمدی نژاد در مناطق روستای متمرکز است. در شهر‌های بزرگ، که مردم به سیاست و رسانه دسترسی دارند، محبوبیت او بسیار ضعیف‌تر است. محبوبیت احمدی نژاد میان جوانان احتمالا خیلی بهبود نیافته است. چرا که دانشجویان هنوز تعامل احمدی نژاد با خودشان را فراموش نکرده‌اند.

روش‌های احمدی نژاد تاکنون موفقیت چندانی نداشته است. او می‌تواند هر چه بخواهد توئیت کند، اما این مهم نیست. او نمی‌تواند بدون مجوز وزارت کشور و مقامات بلندپایه ایران راهپیمایی بزرگرار کند. به رغم تلاش‌هایش، به نظر می‌رسد که احمدی نژاد پس از زندانی شدن دوستانش، تنها شده است. دیگر هیچ بازیگر سیاسی از او حمایت نمی‌کند. به لحاظ اجتماعی، تلاش‌های احمدی نژاد هیچ تغییر چشمگیری ایجاد نکرده‌اند. هیچ اعتراضاتی برای درخواست آزادی دوستان او (که میان مردم محبوب نیستند) اتفاق نیفتاده است. علیرغم شهرت و توئیت‌هایش، احتمالا احمدی نژاد در ایران شخصیت سیاسی بی‌ربطی باقی خواهد ماند.