شیوع سرطان دهان به علت مصرف سیگار و قلیان/ بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید

به گزارش یوپنا، یکی از انواع سرطان هایی که میزان ابتلا به آن در کشور رو به افزایش است ، سرطان دهان  است و با توجه به این که دهان مجرای ورود غذا به بدن است اگر نکات بهداشتی در مورد آن رعایت نشود می تواند باعث بروز انواع بیماری ها در بدن انسان شود.

سرطان به معنی رشد غیر قابل کنترل سلول ها است که سبب تخریب بافت می شود و سرطان دهان می تواند بر تمام قسمت های حفره دهان از جمله لب ها، دهان، گلو و زبان اثر بگذارد.

عامل ۱۳ درصد مرگ و میر ها سرطان است که احتمال بروز آن در سنین مختلف وجود دارد اما میزان بروز آن با افزایش سن زیادتر می شود و جالب است بدانید سرطان تنها ویژه انسان نیست بلکه همه جانوران و گیاهان پرسلولی نیز ممکن است به سرطان مبتلا شوند. 

سرطان دهان كه در محدوده حفره دهان ايجاد مى شوند، در گروه سرطان‌های سر و گردن قرار مى گيرد و بیشتر سرطان‌های دهانی در زبان و کف دهان ديده می‌شوند. 

تقریباً اكثر اين سرطانها، از سلول‌های مسطح (سلول‌های سنگفرشی) و پوشانندۀ سطح دهان، زبان و لب‌ها شروع مى شوند. به این سرطان‌ها، کارسینوماى  سلولهاى سنگفرشی ( SCC) مى گويند.

با رعایت بهداشت دهان و دندان به جنگ سرطان دهان بروید

نوید ناصری عضو دندانپزشک شورای عالی نظام پزشکی در خصوص ابتلای افراد به سرطان دهان می گوید: در گذشته بیشتر افراد مبتلا به سرطان دهان را مردان تشکیل می دادند اما امروزه با سیگار کشیدن، سوء تغذيه و عوامل ديگر زيست محيطي، میزان ابتلای زنان به این سرطان در حال افزایش است.

وی می افزاید :تا سی سال پیش ميزان ابتلاي مردان به سرطان دهان ٥ تا ٦ برابر زنان بود اما امروزه این میزان به حدود دو برابر رسیده است و اختلاف بين ٢ جنس در حال كاهش است.

وی ادامه می دهد : شیوع سرطان دهان با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و تقریباً ۹۵ درصد از موارد این سرطان پس از ۴۰ سالگی و بخصوص در دهه هاى ٦ و ٧ زندگى رخ می‌دهد.

به گفته ناصری در دهه اخیر نسبت به ٢ دهه قبل، سرطان در سنين ٣٠ الي ٤٠سالگي بيشتر ديده مي شود.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني ، كارسينوماهاي حفره دهان در مردان در كشورهاي در حال توسعه ششمين سرطان بعد از سرطان ريه ، پروستات ، كولوركتال ، معده و مثانه است و در زنان دهمين سرطان بعد از سرطان سينه ، كولوركتال ، ريه ، معده ، رحم ، سرويكس ، تخمدان ، مثانه و كبد است که به نظر مي رسد در سال هاي اخير بروز بدخيمي هاي دهان در ناحيه زبان ،در زنان افزايش يافته است. 

مصرف بیش از حد قلیان و سیگار عامل افزایش سرطان دهان در کشور

متاسفانه یکی از کارهایی که در بین جوانان جامعه رواج یافته مصرف سیگار و کشیدن قلیان است که آن را نوعی سرگرمی دانسته و در اوقات فراغت خود به سراغ آن می روند در حالی که نمی دانند تا چه اندازه سلامت خود را در معرض ابتلا به انواع بیماری ها از جمله سرطان قرار می دهند.

ناصری دليل افزایش سرطان دهان در ايران و كاهش سن ابتلا به آن را در دهه اخیر، مصرف بيش از حد قلیان ،سيگار و الكل در جوانان مى داند.

نکته مهم و قابل تامل اینجاست که علاوه بر اينكه مصرف قلیان و سيگار در بروز سرطان دهان تاثیر بسزايى دارد، كم توجهى جامعه و بخصوص نسل جوان به بهداشت دهان و دندان و عدم مراجعه براى معاینات شش ماهه يا سالیانه دندانپزشکی می تواند در بروز این نوع سرطان تاثیر بگذارد.

این متخصص ارتودنسی با ابراز تاسف از این که با افزايش مصرف مواد روانگردان به ويژه اگر در تنباكوى قلیان نيز وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سرطان دهان بیشتر خواهد شد ، بیان می کند : در جامعه جوان كشور طی۱۰سال اخير و تغييرات حاصله در نوع زندگى اين افراد بويژه عدم رعايت بهداشت دهانى ، كاهش اشتها و كم مصرف كردن مواد غذايى مفيد احتمال ابتلا به سرطان دهان و تحریک مخاط این ناحیه بسيار بیشتر است .

وی ادامه می دهد : اکنون كاملاً اثبات شده مواد موجود در توتون و تنباكو در ايجاد سرطان هاى حفره دهان دخالت دارند و احتمال بروز این بیماری براثر مصرف قلیان با تنباكوى معطر يا میوه اى  با انواع ناخالصى ها بیشتر خواهد بود.

وی به جوانان هشدار داده و می گوید : مصرف دخانيات ( قليان يا سيگار)، فرد را حدود ٣٠ تا ٤٠ برابر بيشتر مستعد به سرطان هاى دهانى مى كند.

عوامل ایجاد کننده سرطان دهان را بشناسید

تأثيرات ژنتيكى و جهش هاى ژنى ، سيگار و انواع دخانيات ، جویدن تنباکو یا برگ گیاه کاد ،مصرف الكل به ميزان زياد از جمله عواملی هستند که در بروز سرطان دهان موثرند ؛ همچنین رژیم غذایی نامناسب نیز یکی دیگر از عوامل خطرزای سرطان دهان است.

مسواک زدن و استفاده از نخ دندان کار بسیار ساده ای است که می توان در طول روز پس از مصرف مواد غذایی انجام داد که متاسفانه اغلب افراد از انجام همین کار ساده نیز طفره می روند در حالی که همه می دانیم پیشگیری مقدم بر درمان است پس چرا سلامت خود را به مخاطره انداخته و با رعایت نکردن نکات بهداشت فردی خود را در معرض بیماری و هزینه های درمانی قرار دهیم.

علائم شایع سرطان دهان کدامند؟

ریيس دانشكده دندانپزشكى آزاد اسلامى شيراز درخصوص علایم رایج سرطان دهان بیان می کند: بوجود آمدن و باقى ماندن لکه‌های سفید رنگ، تركيب سفید و قرمز رنگ یا قرمز رنگ در دهان یا روی لب‌ها ، بوجود آمدن زخمی در دهان یا روی لب‌ها که با گذشت دو هفته بهبود پیدا نمی‌کند، خونریزی در دهان به مدت طولانى( حدود ١-٢ هفته) ، لق شدن یا افتادن دندان، احساس درد یا ناراحتی هنگام فرو دادن غذا ، وجود غده در ناحیۀ گردن و گوش درد از جمله علائم شایع این سرطان هستند.

وی اظهار داشت: ممكن است بيمار با تومورهاى زخمى و احياناً خونريزى كننده اى در ناحيه دهان كه به مدت زيادى ادامه داشته مراجعه کند که اين بيماران معمولاً مردان ميانسال با سابقه استعمال فراوان دخانيات و الکل هستند و اغلب بهداشت دهان و دندان در آن ها نامناسب است

مراقب از دهان و دندان کار سختی نیست

پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که برخی از افراد عوامل خطرساز خاصی را دارندکه سبب می شود. بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این سرطان قرارگیرند، در واقع  عامل خطر به هر عاملی گفته می‌شود که احتمال ابتلای فرد به بیماری را افزایش دهد.

بنابراین افرادی که عادت به مصرف دخانیات دارند، افرادی که همزمان هم سیگار کشیده و هم الکل مصرف می کنند ، در معرض نور آفتاب قرار داشتن به مدت زياد و مداوم و عاداتی مانند گاز گرفتن لب و گونه یا زبان می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را در فرد بیشتر کند.

علی تاجرنیا رییس کنگره سالیانه دندانپزشکان ایران نیز نسبت به افزایش ابتلا به سرطان دهان در کشور به علت مصرف دخانیات هشدار داده و گفته است :سرطان دهان در منطقه خاورمیانه، سومین جایگاه را در میان سایر سرطان‌ها دارد؛ در حالی که در دنیا رتبه هجدهم را به خود اختصاص داده است. ۵۰ درصد بیماری‌های لثه، جرم دندان‌ها و … ناشی از مصرف دخانیات است.

کافی است کمی اراده کنیم تا دهان و دندانی سالم داشته باشیم و با حداقل هزینه می توان علاوه بر تامین سلامت خود از بروز انواع بیماری ها از جمله سرطان که اسمش هم وحشت آور است پیشگیری کرد .

مراجعات منظم به دندانپزشکی ضروری است

انجام معاینات منظم بهترین فرصت برای بررسی کامل دهان توسط دندانپزشک به  لحاظ وجود علائم سرطان است. در واقع معاینات منظم امکان تشخیص درجات اولیه سرطان دهان یا مشکلاتی را که ممکن است در آینده منجر به ابتلای فرد به سرطان دهان شوند،  فراهم می‌آورد.

ناصری عضو دندانپزشک شورای عالی نظام پزشکی در این زمینه می گوید : اگر سرطان دهان در مراحل اولیه تشخیص داده شده و بیمار مورد معالجه قرار گیرد، احتمال درمان و خلاصی از این بیماری زیاد است و اگر سلول ­های سرطانی در بدن پخش شده باشند، احتمال درمان فرد مبتلا به نسبت کمتر مى شود.

به گفته وی تحقیقات نشان داده است که مصرف به اندازه ماهی، سبزیجات، میوه ها و تخم مرغ می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را کمتر کند.

اغلب اوقات افراد نسبت به حفظ سلامت خود بی اعتنا هستند و زمانی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه می کنند که بیماری روند رو به رشدی دارد و حتی گاهی برای انجام کارهای درمانی نیز، زمان گذشته است بنابر این تنها با کمی وقت گذاشتن برای ارتقاء سلامت خود و رعایت بهداشت فردی بویژه بهداشت دهان و دندان می توان از بروز خیلی از اتفاقات ناگوار جسمی و روحی و صرف هزینه های بالاپیشگیری کرد .

منبع :باشگاه خبرنگاران جوان